Rit Mógilsár - 2019, Blaðsíða 55

R i t M ó g i l s á r | 55

margra efnilegra klóna var ekki sem skyldi. Margir þeirra sem hætt var við að fjölga þá eru þó
með í úrvalinu fyrir hraðfjölgunina núna vegna annarra mikilvægra eiginleika.
Valdir klónar eru úr safni þar sem einungis fjögur tré eru af hverjum klóni. Árið 2014 var ákveðið
að setja niður tilraun með endurtekningum í Hrosshaga þar sem klónasafnið er einnig. Þar voru
til samanburðar eldri klónar. Því miður kom í ljós á því ári, sem var mikið ryðár, að margir
þessara efnilegu klóna voru mjög móttækilegir fyrir ryði. Hefði tilraunin verið sett út ári síðar
hefði klónavalið að nokkru verið öðruvísi. Þessi tilraun hefur samt nú þegar gefið gagnlegar
upplýsingar. Mælingar sýna að vöxtur flestra nýju klónanna er betri en þeirra eldri þekktu klóna
sem eru í tilrauninni.
Þó að margir vaxtarmestu klónanna hafi reynst fá ryð eru þó sumir þeirra ekki gjarnir á að fá
kal í kjölfar ryðsins né heldur virðist ryðið draga úr vexti þeirra að ráði. Nokkrir þessara klóna,
sem kalla má ryðþolna, eru því með í klónavalinu fyrir hraðfjölgun 2019.
Klónatilraunin í Hrosshaga
Áðurnefnd tilraun var lögð út sumarið 2014 og síðast mæld haustið 2017. Plantað var í fyrrver-
andi tún á framræstu deiglendi sem árið fyrir útplöntunina hafði verið kornakur. Fimm endur-
tekningar voru af hverjum klóni, nema fjórar af Valdísi og Vigfúsi. Fjögur tré voru í hverri end-
urtekningu. Aðeins ein endurtekning var af nokkrum klónum (sjá texta við 3. mynd). Landið var
tætt áður en plantað var í það. Mikill grasvöxtur varð strax á öðru ári. Fyrstu tvö árin var borið á
plönturnar og gras bælt frá þeim. Fjögur vaxtarsumur gefa ef til vill ekki neina vissu um
framtíðarvöxt. En þegar plantað er í frjósamt og grasgefið land er hraður æskuvöxtur mikill
kostur. Klónar sem vaxa hratt komast fljótt upp úr graslúðanum og eiga betri lífsmöguleika en
2. mynd. Klónatilraunin haustið 2018. (Mynd: Halldór Sverrisson)