Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2020, Qupperneq 16

Aðeins
helmings-
réttindum
náð
Höfundur: Daníel E. Arnarsson
Heildareinkunn Íslands er
54% en einkunn fyrir hvern
flokk er breytileg, t.d. fær
Ísland 100% þegar kemur að
borgaralegum afnotum af
rými og landi en aðeins 17%
þegar kemur að alþjóðlegri
vernd.

Hafa ber í huga að
Regnbogakortið tekur á
ýmsum málum þegar kemur
að hinseginleika en
meginreglan er sú að gefin
eru stig fyrir þrjá þætti innan
hvers flokks: Kynhneigð,
kynvitund og kyneinkenni.
Stundum eru stig gefin fyrir
góðar ráðstafanir í hverjum
málaflokki og lög er tengjast
hugtökunum þremur á víðari
hátt en einnig er litið til stærri
stefna eða aðgerðaráætlana
sem eru þá bundnar í lög.

Jafnrétti og bann við
mismunun
Í þessum flokki skorar Ísland
38% og flest þau skilyrði sem
Ísland uppfyllir er að finna í
lögum um jafna meðferð á
vinnumarkaði sem samþykkt
voru á Alþingi 1. júní 2018.
Þar er skýrt kveðið á um að
ekki má mismuna fólki vegna
kynhneigðar, kynvitundar,
kyntjáningar eða
kyneinkenna á vinnumarkaði.
Einnig fær Ísland prik í
kladdann vegna
grunnskólalaga en í þeim er
bannað að mismuna á
grundvelli kynhneigðar.
Aukinheldur eru það almenn
hegningarlög sem veita
hinsegin fólki réttindi, þ.e. að
bannað er að mismuna á
grundvelli kynhneigðar eða
kynvitundar þegar kemur að
almennri þjónustu. Það sem
þó skortir eru heildarlög fyrir
intersex fólk (kyneinkenni) en
aðeins er minnst á
kyneinkenni í nýjum lögum
um jafna meðferð á
vinnumarkaði en ekki öðrum
lögum sem falla undir
málaflokkinn.

Hver eru næstu skref í
þessum flokki? Að samþykkja
almennileg lög er fjalla um
réttindi intersex fólks, víkka
þau lög sem fyrir eru og bæta
þar inn kynvitund og
kyneinkennum, leyfa
blóðgjafir karla sem sofa hjá
körlum, banna meðferð gegn
samkynhneigðum og öðru
hinsegin fólki sem og að setja
stefnu til framtíðar er tekur á
málaflokknum almennt.

Fjölskylda
Í þessum flokki skorar Ísland
heil 83%, sem vafalaust telst
mjög góður árangur. Árið
2010 voru ein hjúskaparlög
samþykkt en með þeim gafst
samkynja pörum kostur á að
ganga í hjónaband. Samkynja
pör eiga þess einnig kost að
verða foreldrar og í lögum
um tæknifrjóvgun og notkun
kynfrumna og fósturvísa
manna til
stofnfrumurannsókna er
öllum tryggt að eignast börn í
gegnum tæknifrjógvun óháð
kynhneigð til dæmis. Þrátt
fyrir að margt gott hafi
áunnist í þessum málaflokki á
síðustu árum og áratugum þá
eigum við enn eftir að setja
almennileg lög er gera ráð
fyrir trans foreldrum.
46% misrétti
ILGA-Europe,
regnhlífarsamtök hinsegin
fólks í Evrópu og Mið-Asíu,
gefur út Regnbogakort í maí
ár hvert. Regnbogakortið
greinir lagaleg réttindi
hinsegin fólks í öllum ríkjum
Evrópu og Mið-Asíu. Á sama
tíma og kortið er góður
samanburður á ríkjum
álfunnar er það einnig
mikilvæg heimild fyrir okkur
sem vinnum í
hagsmunabaráttu í hverju
ríki. Samtökin ’78 hafa unnið
náið með ILGA-Europe við
uppfærslu kortsins og þurfa
því að vera vel vakandi fyrir
breytingum á lagaumhverfi
hinsegin fólks.

Ísland á Regnbogakortinu
Regnbogakortinu er skipt
upp í sex flokka: jafnrétti og
bann við mismunun,
fjölskyldumál, hatursglæpi og
-áróður, líkamlega friðhelgi
og viðurkenningu á skráðu
kyni, borgaraleg afnot af rými
og landi og loks málefni er
tengjast alþjóðlegri vernd.
16