Börn og menning - 2018, Blaðsíða 30

Börn og menning30
smiðjunni. Gutti vill helst alltaf vera í sambandi við
umheiminn og finnst þetta afskaplega óþægilegt þegar
þau læðast um gangana, en það kemur í ljós að það
eru ekki endilega allir sömu skoðunar og hann. Þau
Gutti og Ólína komast þannig í verksmiðjunni í kynni
við fólk sem vill heldur verja tíma sínum í hluti sem
þurfa engrar tækni við, eins og að grilla sykurpúða og
leggja kapal með alvöru spilum, en að hanga í símun-
um sínum. Athyglisvert, og kannski ekki svo vitlaust.
Umræðan um frið fyrir áreitinu sem því fylgir að vera
í stöðugu sambandi við umheiminn, og streitunni sem
nútímafólk á öllum aldri glímir við í kjölfarið, hefur
verið að færast í aukana og í Nærbuxnaverksmiðjunni er
hún tekin fyrir á áhugaverðan hátt. Hér er því velt upp
að kannski sé hægt að finna eitthvað annað að gera en
að lesa fréttir og fylgjast með öllu sem er að gerast alls
staðar og gera frekar eitthvað sem róar hugann og veitir
innri frið. Og þó að Gutta finnist þetta óþægilegt er
það einmitt líka áminning um að það sé nauðsynlegt að
leiða hugann að því, alla vega af og til, hvort ekki væri
fínt að fá frí.

Vélarnar koma
Tæknin og kostir hennar og gallar koma víðar við sögu
í Nærbuxnaverksmiðjunni. Þónokkuð hefur borið á
fréttum að undanförnu um vélvæðingu samfélagsins,
hvaða störf verði orðin úrelt eftir 15 ár, hvaða störf
vélmenni geti unnið alveg eins og manneskjur og
hvernig við manneskjurnar eigum að koma í veg
fyrir að verða sjálfar úreltar. Nærbuxnaverksmiðjan í
Brókarenda hefur einmitt verið vélvædd að mestu leyti
og starfsfólkinu haldið í algeru lágmarki, því vélar gera
allt jafn vel, eða betur, en menn. Eða hvað? Kannski
er málið aðeins flóknara en svo. Gutti og Ólína hafa
svo sem ekki mikið spáð í þetta áður en þau verða
mjög meðvituð um það í verksmiðjunni að tæknin
getur aldeilis farið úr böndunum. Það þarf að uppfæra
hugbúnað og viðhalda vélum og ekki bara það. Vélar
skortir þann afskaplega mikilvæga eiginleika að hugsa
sjálfstætt, kannski sem betur fer. Þó að vélar séu
vissulega til margra hluta nýtilegar og létti mönnum
sannarlega þung og flókin verk hafa þær ekki innsæi,
sveigjanleika eða hugmyndaflug. Og það eru einmitt
þessir eiginleikar sem eru svo mikilvægir þegar þarf að
bregðast við vandamálum.
Að lokum
Að lokum leysast málin með samvinnu ömmu Lenu,
Gutta og Ólínu, þar sem eiginleikar og styrkleikar allra
fá að njóta sín. Gutti og Ólína, og líka amma Lena, læra
að breytingar eru ekki endilega slæmar. Og oft sannast
einmitt hið fornkveðna: Þegar einar dyr lokast opnast
aðrar. Tækifærin leynast á ólíklegustu stöðum ef maður
er tilbúinn til að láta vaða og vera ekki hræddur við af-
leiðingarnar, innan skynsamlegra marka auðvitað.
Höfundur er bókmenntafræðingur og
bókasafns- og upplýsingafræðingur.
Gutti og Ólína búa í Brókarenda.