Skessuhorn - 19.05.2021, Qupperneq 18

MiðViKudAGuR 19. MAÍ 202118
Í byrjun þessa mánaðar kom út bók-
in Nemandi minn, þar sem m.a. er
gripið niður í skólaslitaræður Guð-
mundar Sveinssonar fyrrum skóla-
stjóra á Bifröst og fjallað um skól-
ann fyrstu tvo áratugina eftir flutn-
ing hans á Bifröst. Það eru Holl-
vinasamtök Bifrastar sem gefa bók-
ina út til minningar um séra Guð-
mund sem var skólastjóri árin 1955
til 1974 og eiginkonu hans Guð-
laugu Einarsdóttur. Við útgáfu bók-
arinnar voru liðin 100 ár frá fæð-
ingu Guðmundar 28. apríl 1921. Í
formála segir Hrafn Magnússon að
í fyrstu hafi verið stefnt að útgáfu
á skólaslitaræðum séra Guðmund-
ar sem ætíð voru mjög vandaðar að
allri gerð og hugsun. „Þegar betur
var að gáð þótti ekki síður áhuga-
vert að birta viðtöl við hann og Guð-
laugu konu hans um tilurð skólans á
Bifröst og þá starfsemi sem þar fór
fram,“ skrifar Hrafn. Með Hrafni í
útgáfunefnd bókarinnar voru þeir
Þórir Páll Guðjónsson og Reynir
ingibjartsson. Bókin kom út 1. maí
síðastliðinn og var Lilju d Alfreðs-
dóttur menntamálaráðherra fært
fyrsta eintak hennar.
Presturinn fenginn í
mótun skóla
Samvinnuskólinn hafði verið rekinn
í Reykjavík allt frá stofnun 1918 en
ákveðið að færa starfsemina á Bif-
röst í Borgarfirði og gera námið
samhliða flutningunum að tveggja
ára námi á framhaldsskólastigi. Séra
Guðmundur Sveinsson hafði þá í
um áratug verið prestur á Hvann-
eyri. Var mælt með því að hann
yrði ráðinn til þess að móta skól-
ann og stýra flutningi hans á nýj-
an stað. Blaðamaður ræddi stutt-
lega við Þóri Pál Guðjónsson sem
sæti átti í útgáfunefnd bókarinnar.
Hann er gjörkunnugur skólahaldi á
Bifröst, fyrst sem nemandi en síðar
kennari og starfsmaður en auk þess
dyggur félagi í Hollvinasamtökum
Bifrastar.
„Eftir að búið var að ákveða að
flytja skólann að Bifröst og Guð-
mundur hafði verið ráðinn, fór
hann í ferðir til Norðurlandanna,
Þýskalands og Bretlands til að afla
sér fróðleiks um samvinnuskóla sem
þar voru víða reknir. Guðmundur
var gríðarlega mikill skólamaður
og hugsuður í þeim efnum og eru
allir sammála um að það hafi verið
farsælt fyrir samvinnuhreyfinguna,
sem stóð að baki skólanum, að hann
var fenginn til verksins. Hjónin
Guðmundur og Guðlaug voru síðan
í tvo áratugi vakandi og sofandi yfir
starfseminni á Bifröst. Hann sem
skólastjóri en hún sem húsmóðirin,
sú sem rak skólaheimilið á Bifröst.
Þarna kom ungt fólk og lítt mótað
til náms og búsetu. Guðmundur var
hugsuðurinn en Guðlaug kom með
jarðsambandið, var afar umhug-
að um velferð okkur nemendanna.
Þessir tveir áratugir þeirra hjóna í
Norðurárdalnum hafa í seinni tíð
verið kallaðir Bifrastarævintýrið en
þau eiga ekki hvað síst þátt í því,“
rifjar Þórir Páll upp og vitnar í orð
Hrafns Magnússonar sem segir í lok
formála bókarinnar. „Þáttur Guð-
laugar Einarsdóttur verður seint
fullþakkaður. Kannski má líkja Bif-
rastarævintýrinu við vel heppnaða
tónleika þar sem Guðmundur held-
ur á tónsprotanum en nemendur og
starfsfólk skólans skipa hljómsveit-
ina. Ekki aðeins einu sinni heldur
í nærfellt tvo áratugi, undir styrkri
stjórn Guðmundar Sveinssonar.“
Þrennt til sérstöðu
Þórir Páll segir að við flutning skól-
ans á Bifröst og mótun tveggja ára
viðskiptaskóla á framhaldsskólastigi
þar hafi Guðmundur ákveðið að
skólinn hefði þrennt að megin sér-
stöðu. Í fyrsta lagi að stofna þar til
heimilis sem nemendur ættu í tvö
ár, heimili þar sem allir væru ávallt
velkomnir, agi væri til staðar en ekki
síst jákvætt og uppbyggjandi upp-
eldi. Þá skyldi ríkja sérstök húsmóð-
ir og valdist Guðlaug fljótlega í það
hlutverk og gegndi því allan þann
tíma sem Guðmundur var skóla-
stjóri. „Loks var þriðja sérstaðan
sú að skólinn skyldi hafa sérstakan
félagsmálakennara enda skyldi rík
áhersla vera lögð á kennslu í fram-
sögn og tjáningu og eflingu félags-
þroska okkar sem þarna stunduð-
um nám. Félagsmálakennarar voru
ýmsir og nefni ég Hróar Björnsson,
Höskuld Goða, Vilhjálm Einarsson
og Sigurð Hreiðar sem störfuðu á
tíma Guðmundar. Allt menn sem
hafa látið að sér kveða í þjóðlífinu
enda öflugir félagsmálamenn hver
á sinn hátt. Þarna var okkur nem-
endunum gefinn kostur á óþrjót-
andi þjálfun í félagsstörfum, ræðu-
mennsku og framkomu og fjölmarg-
ir klúbbar á borð við tónlist, blaða-
mennsku, bridds, ljósmyndun og
marga fleiri voru í boðið. Svo voru
kvöldvökur flest laugardagskvöld
sem nemendur sáu um. Þarna leidd-
ist því engum.“
Háttvísi var skilyrði
Áhersla var lögð á að kenna nem-
endum Samvinnuskólans góða
framkomu og innprenta þjónustu-
lund í mannskapinn. „Meðal annars
voru nokkuð stífar reglur um að við
drengirnir skyldum vera í jakka og
með bindi bæði í kennslustundum og
matsal en stúlkurnar í pilsum. Sum-
um þótti þetta full mikil afskipta-
semi en staðreyndin var sú að það
var verið að búa okkur undir þjón-
ustustörf úti í atvinnulífinu, oft sem
stjórnendur, þar sem mikilvægt er að
vera vel til fara og öðrum til fyrir-
myndar. Sjálfum fannst mér þetta
sérkennilegt í fyrstu en sá síðar að
þetta var ákveðið uppeldi. Nemend-
ur voru flestir frá sautján ára og til
tvítugs og voru að fara í fyrsta skipti
að heiman. Bifröst var okkar heim-
ili þessi ár og áttu þau Guðmund-
ur og Guðlaug mikinn þátt í mót-
un okkar og þroska til að takast á við
lífið, bæði þátttöku á vinnumarkaði
og stofnun heimilis. Það var okkur
nemendunum því dýrmætt að hafa
fengið að njóta krafta og leiðsagn-
ar þeirra hjóna og því var ákveðið að
leggja í útgáfu þessarar bókar til að
minnast þeirra,“ segir Þórir Páll.
Fyrsti skólameistari fjöl-
brautaskóla
Séra Guðmundur og kona hans
Guðlaug stýrðu Bifrastarævintýr-
inu fyrstu tvo áratugina eins og áður
segir, eftir að ákveðið var að flytja
skólann í sveitina. En Guðmundur
hafði ekki lokið þátttöku sinni í mót-
un skóla. Hann var að loknum Bif-
rastartímanum fenginn til að skipu-
leggja stofnun fyrsta fjölbrautaskól-
ans í landinu; Fjölbrautaskólans í
Breiðholti sem hóf starfsemi 1975.
Samvinnuskólinn á Bifröst var hins
vegar áfram rekinn á framhalds-
skólastigi allt til ársins 1987 að há-
skóli var stofnaður á grunni Sam-
vinnuskólans. Háskóli hefur svo ver-
ið rekinn þar undir nokkrum nöfn-
um allar götur síðan eins og flestir
þekkja.
Hægt að panta
Hina nýju bók um hjónin Guð-
mund og Guðlaugu er hægt að
kaupa á Bifröst og í bókaverslun
Pennans í Hafnarfirði. Þá segir Þór-
ir Páll að hægt sé að panta bókina
hjá honum, með því að senda tölvu-
póst á hk.pall@simnet.is eða hringja
í 892-8882.
mm
Það var frábær stemning í Tónbergi
á Akranesi síðastliðinn miðvikudag
þegar fram fóru vortónleikar Skóla-
kórs Grundaskóla og söngkonunnar
Sölku Sólar. Tónleikarnir hafa verið
á dagskrá frá því vorið 2020 en ítrek-
að þurft að fresta þeim vegna Co-
vid ástandsins. Það var því langþráð
stund hjá kórfélögum að fá loksins
að stíga á svið og syngja fyrir fjöl-
skyldur og vini en vegna takmark-
ana varð uppselt á tónleikana strax í
forsölu og ekki hægt að opna á al-
menna sölu.
Kórinn æfir í tveimur aldurs-
skiptum hópum og sungu þeir fyrst
í sitt hvoru lagi og svo saman í lokin.
Salka Sól tók nokkur lög með krökk-
unum og söng einnig Lou Reed lag-
ið „Perfect day“ og heillaði alla upp
úr skónum. Það gerðu kórkrakkarn-
ir svo sannarlega líka, með glaðlegri
framkomu og kraftmiklum og falleg-
um söng. Það var Valgerður Jóns-
dóttir stjórnandi kórsins sem sá um
stjórn og skipulag tónleikanna og
Flosi Einarsson lék á píanóið. vj/
Ljósm. Kristján A. Reiners Friðriksson.
Skólakór Grundaskóla hélt langþráða vortónleika
Hollvinasamtökin minnast Bifrastarhjóna með útgáfu bókar
Við útgáfu bókarinnar 1. maí síðastliðinn var Lilju D Alfreðsdóttur mennta-
málaráðherra fært fyrsta eintakið. Hér er hún ásamt ritnefnd; Hrafni Magnússyni,
Þóri Páli Guðjónssyni og Reyni Ingibjartssyni. Ljósm. Steinþór Guðbjartsson.
Þórir Páll Guðjónsson með eintak af nýju bókinni. Ljósm. mm.