Morgunblaðið - 05.03.2021, Side 18

18 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. MARS 2021
✝ Björn Kristins-son, fyrrver-
andi prófessor í raf-
magns- og tölvu-
verkfræði við
Háskóla Íslands,
lést 22. febrúar
2021, 89 ára að
aldri.
Björn fæddist í
Reykjavík 3. janúar
1932. Hann var
elsta barn hjónanna
Kristins Björnssonar yfirlæknis
á Hvítabandinu, f. 1902, d. 1972,
og Ástu Jónsdóttur gestgjafa, f.
1898, d. 1996.
Systkini Björns eru Jón, f.
1936, arkitekt í Hollandi, maki
Riet Reitsema. Helga, f. 1937, d.
1991, húsfrú í Englandi, maki
Denis Philcox. Ásta, f. 1940, d.
2000, listamaður í London og á
Mallorka, maki Ronald James
Wathen.
Árið 1955 kvæntist Björn
Vernu Jónsdóttur, f. 1932, d.
2011. Þau skildu. Börn þeirra
eru: 1) Kristinn Kort, f. 14. maí
1952, d. 3. apríl 2006, viðskipta-
fræðingur. Maki: Ásthildur Ket-
ilsdóttir, f. 1951, d. 2013. Börn:
Elísabet og Ásta. 2) Inga, f. 14.
des. 1954, hjúkrunarfræðingur.
3) Ásta, f. 14. des. 1954, hjúkr-
unarfræðingur. Maki: Gunnar
Franklin Asmundson. Börn: Inga
Birna, Clinton og Franklin. 4)
fyrir afburðaárangur í verkfræði
við Háskóla Íslands.
Björn vann hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur 1957-1958 og hjá
orkudeild Raforkumálastjórnar
1958-1961. Þar sinnti hann m.a.
störfum við kjarnfræðanefnd.
Hann gegndi trúnaðarstörfum
fyrir félög verkfræðinga og inn-
an rafiðnaðarins. Hann stofnaði
ásamt öðrum Rafagnatækni sf.
1961, síðar RT ehf., og gegndi
starfi framkvæmdastjóra til
1995.
Björn var stundakennari við
Háskóla Íslands 1964-1971 og
prófessor við verkfræði- og
raunvísindadeild frá 1971 til
2002. Hann vann að undirbún-
ingi náms í rafmagnsverkfræði
við Háskóla Íslands. Björn var
deildarforseti verkfræðideildar
frá 1995 til 1999. Hann lét af
störfum fyrir aldurs sakir árið
2002.
Björn var frumkvöðull og
starfaði um árabil að fjölþættri
hönnun innan orkugeirans á Ís-
landi og fyrir erlendar vísinda-
stofnanir. Hann hafði einkaflug-
mannsréttindi og hafði mikinn
áhuga á flugi. Hann var virkur í
stjórn skíðafélagsins Ármanns
og kom að uppbyggingu aðstöðu
þeirra í Bláfjöllum.
Björn verður jarðsunginn frá
Fossvogskirkju í dag, 5. mars
2021, klukkan 13.
Sytt slóð á streymið:
https://tinyurl.com/k7b7jmh3/
Hlekk á streymi má nálgast á
www.mbl.is/andlat/
Margrét, f. 14. des.
1954, hjúkrunar-
fræðingur. Maki:
Hjálmar Aðal-
steinsson, f. 1954, d
2020. Börn: Að-
alsteinn og Kristín
Ásta. 5) Helga, f. 11.
jan. 1962, tækni-
teiknari. Maki 1:
Marteinn Magn-
ússon. Börn: Sunna
og Helena. Maki 2:
Ívar Þór Þórisson. Barn: Björn
Gauti, fyrir átti Ívar Þóru. 6) Jón,
f. 9. ágúst 1965, rafmagnstækni-
fræðingur. Barn: Anna Andrea.
7) Hildur, f. 5. ágúst 1975, við-
skipta- og tölvunarfræðingur.
Maki: Sigurður Sveinsson. Börn:
Harpa Sól og Sveinn Máni.
Eftirlifandi kona Björns er
Guðrún Hallgrímsdóttir, f. 5.
nóv. 1941, matvælaverkfræð-
ingur. Barn þeirra: Guðrún G., f.
13. des. 1983, læknir. Maki:
Grímur Hjörleifsson Eldjárn.
Börn: Úlfhildur María og Baldur.
Afkomendur Björns eru 42
talsins.
Björn varð stúdent frá MR
1952. Hann lauk fyrrihlutaprófi í
verkfræði frá HÍ 1955 og prófi í
rafmagnsverkfræði frá TH í
Karlsruhe í Þýskalandi 1957.
Hann var fyrstur til að hljóta
styrk úr Minningarsjóði Þor-
valds Finnbogasonar stúdents
Það var líf og fjör á stóru
heimili á Tómó, þar sem foreldr-
ar bjuggu með sjö börn, fædd frá
árunum 1952 til 1975. Pabbi og
mamma höfðu búið erlendis þeg-
ar pabbi var við nám og vorum
við þekkt sem fjölskyldan með
skrítna matinn enda var ekki
soðning með þverskorinni ýsu
sex daga vikunnar. Þá var í t.d.
boði gúllas, buff tartar, svína-
skankar með súrkáli o.fl. í bland
við þjóðlegan íslenskan mat.
Pabbi átti mörg áhugamál
sem oft tóku hug hans allan, s.s.
skíði, flug, vinnan, já og meiri
vinna. Verkfræðin hentaði pabba
vel þar sem hann hafði gaman af
ýmiss konar hönnun, uppfinning-
um, framförum og tækni, en
fyrsta tölvan kom á heimilið árið
1973.
Fjölskyldan stundaði saman
skíði og fór oft í Bláfjöllin, Kerl-
ingarfjöll og einnig utan á skíði.
Pabbi var um tíma formaður
skíðadeildar Ármanns og tók
þátt, ásamt fleirum, í uppbygg-
ingu skíðasvæða í Bláfjöllum.
Hann tók einkaflugmannspróf
og sagði að hann vildi fremur
eiga flugvél (TF-UNA) en jeppa
þar sem þá sæi hann betur yfir
en þótti verst hvað allir flugvellir
væru langt frá byggð. Ásta syst-
ir fylgdi í kjölfarið og lærði einn-
ig að fljúga. Pabbi hafði gaman
af að ferðast og var mikill tungu-
málamaður og notaði oft ferða-
tímann til að læra tungumál.
Ásta systir flutti til Bandaríkj-
anna árið 1975 og sendi pabbi
henni íslenskt hangikjöt og góð-
gæti á hverju ári til að hún gæti
átt íslensk jól.
Pabbi og mamma skildu en
með seinni konu sinni, Guðrúnu,
eignuðust þau okkar yndislegu
litlu systur Guðrúnu.
Kiddi bróðir var frumburður
mömmu og pabba. Hann var
mjög ljúfur og viðkvæmur,
skarpgreindur og átti auðvelt
með nám. Hann lést fyrir aldur
fram og var það þeim mikill
harmur.
Margar voru matarveislurnar
enda miklir matgæðingar í fjöl-
skyldunni. Ein eftirminnilegasta
matarveislan var þegar þemað
var Rússland. Þá mættu allir í
rússneskum búningum og komu
með alls kyns rússneska rétti á
hlaðborð og auðvitað vodka. Til
þess að mega fá sér mat þurfti að
skipta út heimatilbúnum rúblum
og matarskömmtunarmiðum fyr-
ir matinn sem var á boðstólum.
Til borðs sátu í sátt og samlyndi
m.a. Lenín, Brésnef, félagar,
hershöfðingi, óligarkar, babúska,
rómafólk, ferðamaður og verka-
maður.
Pabbi hefur fengið hvíldina 89
ára gamall. Hann hefur lifað tím-
ana tvenna en sem ungur strák-
ur var hann sendur í sveit þegar
Ísland var hernumið í seinni
heimsstyrjöldinni. Mikið vatn
hefur runnið til sjávar síðan þá
og hefur hann komið sér upp
stórum hópi afkomenda sem
munu minnast hans um ókomin
ár.
Hinsta kveðja,
Inga, Ásta, Margrét
(Magga), Helga, Jón (Nonni)
og Hildur.
Fyrsta minning mín um Björn
afa er þegar hann sótti mig og
Guðrúnu frænku á leikskólann
Tjarnarborg. Mér fannst ég vera
nokkuð stór enda á Úlfadeild
þótt Guðrún sem er aðeins sex
mánuðum eldri væri komin á
Fíladeild. Það sem er sterkast í
minningunni er að afa fannst
ómögulegt að ég væri ekki búin
að ná því að reima skóna sjálf.
Sátum við því í töluverðan tíma í
fatahenginu á leikskólanum því
afi tók ekki í mál að fara heim
fyrr en nemandinn hans væri bú-
in að ná færninni sem stefnt var
að. Það hafðist á endanum.
Afi kenndi mér annað sem
hefur unnið vel með mér í lífinu.
Það er að það er alltaf tími til
þess að læra eitthvað nýtt og
best er að vera alltaf að læra, því
það gefur manni eldmóð og held-
ur andanum ungum. Hann sýndi
það sjálfur best í verki meðal
annars með því að vera búin að
læra á Iphone á undan öllum sín-
um börnum, barnabörnum og
barnabarnabörnum.
Flestar minningar mínar um
afa eru þar sem hann er að
grúska eitthvað, sýna okkur nýja
og áhugaverða tækni og tölvur,
skemmta okkur með gestaþraut-
um, kenna okkur sniðuga orða-
leiki eða sýna okkur misspenn-
andi mat sem var í boði að
smakka. Ein slík minning er þeg-
ar hann mætti með nýja skrítna
myndavél í fjölskylduveislu. Hún
var ekki með filmu eins og þá var
venjan heldur notaði floppy-disk
til þess að geyma myndirnar á
tölvutæku formi. Þetta þótti mér
mjög merkilegt en einnig fremur
óhentugt því aðeins 1-2 myndir
komust á hvern diskling! Það átti
eftir að breytast hratt rétt eins
og afi sagði.
Ósjaldan flautaði hann sinn
litla hljóðbút til þess að láta vita
af sér eða hvetja mann áfram í
verkum, það þurfti ekki alltaf orð
eða nefna mann með nafni og
alltaf fannst mér notalegt að
heyra þegar hann flautaði þessa
tóna. Í ævintýraferðum mínum á
yngri árum um götur og leikvelli
Vesturbæjar rakst maður stund-
um á afa á heimleið frá kennslu í
háskólanum. Það var alltaf gam-
an og ef heppnin var með manni
gaukaði hann að mér og Guð-
rúnu smá pening fyrir súkku-
laðisnúð við mikla gleði okkar
tveggja.
Eftir því sem ég varð eldri fór
hann svo að segja mér frá því
hvað hann var að skoða og vinna
að hverju sinni. Mér fannst alltaf
forvitnilegt og skemmtilegt að
kíkja á Hjarðarhagann til hans
og Guðrúnar eldri og heyra af
nýjasta verkefninu, hvort sem
það var um andandi glugga eða
skipulag borgarinnar. Hann var
alltaf að hugsa hluti frá nýrri hlið
og horfði á lífið og tilveruna frá
öðru sjónarhorni en við flest.
Elsku afi, þú áttir langt,
áhugavert og gott líf og fórst rík-
ur af þekkingu og fjölskyldu sem
elskar þig. Held við óskum þess
öll að ná því sama.
Þitt barnabarn,
Sunna Gunnars
Marteinsdóttir.
Nú er hann Björn vinur minn
og samstarfsmaður í fjóra ára-
tugi allur. Birni kynntist ég fyrst
þegar hann kenndi okkur raf-
magnsverkfræðinemum við Há-
skóla Íslands, en þá voru aðeins
kennd fyrstu þrú árin til verk-
fræðiprófs.
Björn var í nefnd sem var að
skipuleggja breytt fyrirkomulag
verkfræðikennslu við Háskóla
Íslands. Björn hafði samband við
mig þar sem ég var að ljúka
mastersnámi í Lundi, og bað mig
um að safna ýmsum gögnum frá
verkfræðiskólanum. Nokkru síð-
ar sendi Björn annað bréf og
vildi nú fá mig til starfa hjá Raf-
agnatækni sem hann hafði stofn-
að 1961. Þetta var árið 1971 og
þar starfaði ég samfellt til 2008,
fyrst sem almennur verkfræð-
ingur og síðar sem fram-
kvæmdastjóri. Rafagnatækni var
þá orðið hlutafélag í eigu nokk-
urra starfsmanna og hét nú RT
ehf.
Um það leyti sem Rafagna-
tækni var stofnað voru Íslend-
ingar á fullu við rannsóknir á
jarðfræði Íslands með beislun
orkunnar í iðrum jarðar og fall-
vötnum í huga. Til þess þurfti
sérhæfðan og oft flókinn mæli-
búnað sem ekki var auðvelt að
útvega, hvorki innanlands né er-
lendis. „Ekkert mál,“ sagði
Björn, „við hönnum þá bara tæk-
in og smíðum. Við kunnum það
ekkert síður en útlendingar!“
Það reyndust orð að sönnu.
Óhætt er að segja að Rafagna-
tækni hafi verið eins konar há-
tæknifyrirtæki á þessum árum.
Árin liðu. Smám saman var
lögð meiri og meiri áhersla á
hönnun orkuvera og kom Raf-
agnatækni og síðar RT ehf. að
hönnun Búrfellsvirkjunar,
Kröfluvirkjunar og jarðgufu-
virkjunar í Kenýa í samstarfi
með Virki. Einnig öllum virkj-
unum Hitaveitu Suðurnesja, síð-
ar HS-Orku, í Svartsengi og á
Reykjanesi. Við sáum þar um
alla hönnunarvinnu stjórnkerfa
og forritun þeirra.
Hönnun flókinna rafeinda-
tækja var þó ávallt til staðar, og
þá í samstarfi við Rafiðn sem sá
um samsetningu tækja og mark-
aðssetningu.
Árið 2008 urðu merk tímamót
í starfsemi RT-Rafagnatækni,
því það sameinaðist þá nokkrum
öðrum verkfræðistofum: VST,
Rafteikningu, Fjarhitun, Fjöl-
hönnun og síðar Almennu verk-
fræðistofunni. Nýja fyrirtækið
heitir Verkís og er ein stærsta
verkfræðistofa landsins með yfir
300 starfsmenn.
Björn varð prófessor í raf-
magnsverkfræði við Verkfræði-
deild Háskóla Íslands árið 1971
og gegndi því starfi til 2002 er
hann lauk þar störfum fyrir ald-
urs sakir. Hann var þó alltaf með
annan fótinn hjá okkur í Raf-
agnatækni og RT og lagði oft
mikið til málanna, enda hug-
myndaríkur brautryðjandi og
frumkvöðull.
Allir starfsmenn Rafagna-
tækni og síðar RT ehf. voru sem
ein fjölskylda og samstarf ávallt
gott. Björn og Guðrún eiginkona
hans skipuðu auðvitað alltaf sér-
stakan sess í þessari stóru fjöl-
skyldu.
Það er nú ljúfsárt að kveðja
Björn, minn góða vin og sam-
starfsmann í áratugi. Ég hóf
störf hjá Rafagnatækni fyrir
réttum 50 árum. Það var góður
tími og lærdómsríkur. Ég veit að
aðrir fyrrverandi starfsmenn
sem unnu með Birni eru sama
sinnis. Björn skilur eftir góðar
minningar og lifir í hugum okk-
ar.
Ágúst H. Bjarnason,
verkfræðingur.
Með nokkrum orðum vil ég
minnast Björns Kristinssonar,
prófessors emeritus í rafmagns-
og tölvuverkfræði við Háskóla
Íslands. Björn var mikilvirkur
verkfræðingur, brautryðjandi og
frumkvöðull, sem kom víða við á
löngum og farsælum starfsferli.
Björn var frábær námsmaður
og varð fyrstur til að hljóta styrk
úr Minningarsjóði Þorvalds
Finnbogasonar stúdents, sem
veitir verðlaun fyrir afburða-
árangur í verkfræði við Háskóla
Íslands. Sjóðurinn var stofnaður
af foreldrum Þorvalds Finnboga-
sonar, Sigríði Eiríksdóttur og
Finnboga Rúti Þorvaldssyni, á
21 árs afmæli Þorvalds sonar
þeirra, 21. desember 1952. Björn
sótti styrkathafnirnar á hverju
ári síðustu áratugina. Við það
tækifæri sagði Björn gjarnan þá
gamansögu að viðstaddri Vigdísi
Finnbogadóttur, fyrrverandi for-
seta, að þegar Alexander Jó-
hannesson rektor kallaði sig á
sinn fund hefði hann haft áhyggj-
ur af tilefninu og haldið að rektor
ætlaði að skamma sig. Alexander
tilkynnti honum þá að hann hefði
verið valinn til að hljóta fyrsta
styrkinn úr Minningarsjóði Þor-
valds Finnbogasonar vegna frá-
bærs námsárangurs síns. Björn
var mjög verðugur fyrsti verð-
launahafi þessa mikilvæga sjóðs.
Björn starfaði sem verkfræð-
ingur hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur 1957-1958 og hjá
orkudeild Raforkumálastjórnar
1958-1961.Hann gegndi ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir félög
verkfræðinga og rafmagnsverk-
fræðinga og innan rafiðnaðarins,
einkum á árunum 1970-1980.
Hann stofnaði ásamt öðrum
fyrirtækið Rafagnatækni sf.
1961, sem síðar varð RT ehf., og
gegndi starfi framkvæmdastjóra
til 1995. Björn starfaði um árabil
að fjölþættri hönnun innan orku-
geirans á Íslandi og fyrir erlend-
ar vísindastofnanir.
Björn var stundakennari við
Háskóla Íslands 1964-1971 og
prófessor við Verkfræði- og
raunvísindadeild (síðar Verk-
fræðideild) frá 1971 til starfsloka
2002. Hann var einn hinna fyrstu
sem fengnir voru til að byggja
upp nám í rafmagnsverkfræði
við Háskóla Íslands og má með
sanni segja að það frumkvöðla-
starf hafi tekist afar vel. Björn
kenndi aðallega sjálfvirka stýri-
tækni og tölvutækni. Hann var
vel liðinn kennari, skarpgreindur
og jafnan stutt í brosið. Björn
var ævinlega hvetjandi gagnvart
nemendum sínum og samstarfs-
mönnum.
Björn reyndist mér ætíð vel.
Ég vann náið með honum þegar
hann var deildarforseti Verk-
fræðideildar frá 1995 til 1999, en
á þeim tíma var ég formaður
Rafmagns- og tölvuverkfræði-
skorar. Það var gott að hafa
Björn í forystu deildarinnar.
Hann var hugmyndaríkur og
lausnamiðaður. Björn lét af
störfum við Háskóla Íslands fyr-
ir aldurs sakir árið 2002.
Fyrir hönd Háskóla Íslands
þakka ég störf Björns Kristins-
sonar í þágu skólans og votta ég
Guðrúnu og öllum aðstandendum
hans innilega samúð.
Jón Atli Benediktsson,
rektor Háskóla Íslands.
Björn Kristinsson
✝ Bergljót Thor-oddsen Ísberg
fæddist á Land-
spítalanum 20.
desember 1938.
Hún lést á heimili
sínu 16. febrúar
2021. Foreldrar
hennar voru Jak-
obína Tulinius
kennari og Sig-
urður Thoroddsen
verkfræðingur.
Systkini hennar voru Dagur,
1937-1994, og Signý, 1940-
2011. Hálfsystkini hennar sam-
feðra eru Jón, Halldóra (látin),
Guðbjörg og Ásdís. Foreldrar
Bergljótar skildu og ólst hún
upp hjá móður sinni og stjúp-
föður Sverri Kristjánssyni.
Bergljót gekk í
Melaskóla og
Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar og
lauk landsprófi
1954. Hún var í
MR og síðar Hús-
mæðraskólanum á
Blönduósi. Hún
hóf störf í Versl-
unarsparisjóðnum
haustið 1958 og
vann í þeirri stofn-
un með breyttu nafni með
hléum til ársins 2003. Bergljót
giftist Arngrími Ísberg 25.
apríl 1960. Þau eignuðust tvö
börn Óttar verkfræðing og
Gerði hagfræðing, gift Viðari
Geirssyni kerfisfræðingi.
Útförin fór fram í kyrrþey.
Frænka var há, grönn og
glæsileg kona með rautt hár,
jafnan stutt. Í okkar huga var
hún Frænka og það kallaði hún
sig sjálfa við okkur. Hún var
ómissandi á hátíðum og jólin
hófust með afmæli hennar sem
hún lét enga aðventu stöðva sig í
að fagna. Hún var meistarabak-
ari og margar sortir af smákök-
um urðu til fyrir hver jól. Á af-
mælinu var jólasveinasafn
hennar komið upp á hillur og óx
að vöxtum á hverju ári.
Eitt sinn þegar mamma var
að leita að gjöf handa Frænku í
Pipar og salti og var efins um
hvort Frænka hefði þegar keypt
hlutinn, þá sagði afgreiðslukon-
an: „Nei, systir þín var hér í gær
og keypti þetta ekki.“ Fram að
því hafði ekki hvarflað að
mömmu að þær væru báðar
þekktar í búðinni og skyldleik-
inn líka. Það var varla tilviljun
að Pipar og salti var lokað þegar
mamma var látin og Frænka
farin að eldast enda mætti kalla
það forsendubrest að missa
þessa viðskiptavini.
Mamma og Frænka voru að
ýmsu leyti andstæður en fátt
sagði mamma oftar um Frænku
en „hún hefur góðan smekk“
enda notuðu þær ekki óskalista
heldur keyptu gjafir hvor handa
annarri út frá eigin smekk sem
var jafnframt smekkur hinnar
með litamun. Það blasti við öll-
um sem heimsóttu Frænku að
fallegir hlutir voru hennar yndi.
Hún var leikin í höndum og
skapaði stórfallegan vefnað á
efri árum sem við fengum að
njóta enda hafði hún gaman af
því að deila með öðrum. Hún
elskaði glæpasögur og sankaði
að sér bókum og síðar spólum og
diskum. Á eftirlaunaaldri tók
hún að mála af miklum þrótti og
hafði sérstakan litaglaðan stíl.
Þegar þær voru börn kom
mamma eitt sinn grátandi til
ömmu vegna þess að Frænka
hafði teiknað mynd af stórri
skessu sem hélt á lítilli stelpu
sem hét Signý, en þegar amma
gekk á hana sagði Frænka sak-
leysislega: „Þetta er önnur
Signý“ og þetta þótti svo snjallt
að hún slapp við refsingu. Löngu
síðar tóku þær systur sig til
unglingar og fluttu aftur í fjöl-
skylduíbúðina á Víðimelnum
sem var búið að leigja út. Var
þetta í trássi við alla fullorðna
en persónutöfrar þeirra dugðu
til að þær komust upp með það.
Æska Frænku og mömmu var
enginn dans á rósum og hafði
það áhrif á allt þeirra líf en kom
fram hjá báðum í sókn í festu og
öryggi. Um forfeður og frænd-
garð hugsaði Frænka mikið og
dundaði sér á seinni árum við að
skanna myndir í tölvu, sagði
sögur af ættingjum og sérstök
íþrótt hennar var að sjá líkindi
með fjölskyldumeðlimum. Rækt-
arsemi við fjölskyldu, vini og
vinnufélaga var henni eðlislæg
og hún hafði gaman af góðri
veislu. Þá var ekki verra að
dreypa á sérrístaupi og smakka
á marenstertum. Stundum var
eins og andi sjöunda áratugarins
lifði í henni með tilheyrandi létt-
leika og söng en hún gat líka
verið beinskeytt eins og allt
hennar kyn. Hún var viðkvæm
og hrjáð af ýmsum kvillum alla
tíð en reyndist þó æði þrautseig.
Frænka og Arngrímur áttu
langt og farsælt hjónaband og
áttu saman Óttar og Gerði. Á
fjölskyldu sína gat Frænka
treyst og þau voru hennar gæfa
og stolt. Við munum sakna
hennar, sakna þess að spjalla yf-
ir tesopa og tertu og hlæja sam-
an.
Ármann, Sverrir og Katrín.
Bergljót Thorodd-
sen Ísberg