Þjóðmál - 01.03.2016, Qupperneq 40

Hagræðingaraðgerðir útgerðanna, knúnar áfram af hagræðingarhvötum í
fiskveiðistjórnunarkerfinu, hafa leitt til fækkunar fiskiskipa og samþjöppunar í
greininni. Við fjárfestingar hefur þess verið gætt, að nýr búnaður, fiskiskip og
annað, væru sparneytnari á orku en gamli búnaðurinn.
viðskiptatækifæri í því fyrir bændur, er frá
líður, að bleyta í meira landi og selja koltvíild-
iskvóta, sem gæfi þeim a.m.k. 80 kkr/ha á
ári. Landbúnaðurinn mun þannig ekki eiga í
nokkrum erfiðleikum með að standa við sinn
hluta skuldbindinga íslands fyrir árið 2030.
Sama er að segja um sjávarútveginn, sem
reyndar er til fyrirmyndar öðrum atvinnugrein-
um á sviði auðlindanýtingarog umhverfis-
mála. Losun hans á koltvíildisjafngildum nam
659 kt viðmiðunarárið 1990, en hefur síðan
minnkað meira en hjá nokkurri annarri megin-
atvinnugrein eða um 7,9 kt/árað jafnaði til
2013, er losun hans nam 478 kt/ár. Til að ná
markmiðinu um 40% minnkun losunar 2030
þarf hann að komast niður í 395 kt á því ári,
sem jafngildir meðalminnkun tæplega 5,5
kt/ár á 15 ára tímabili til 2030. Hann þarf
þess vegna ekki annað en að halda áfram á
svipaðri braut og síðan 1990 til að ná mark-
miðinu og vel það.
Hagræðingaraðgerðir útgerðanna, knúnar
áfram af hagræðingarhvötum í fiskveiði-
stjórnunarkerfinu, hafa leitt til fækkunar
fiskiskipa og samþjöppunar í greininni. Við
fjárfestingar hefur þess verið gætt, að nýr
búnaður, fiskiskip og annað, væru spar-
neytnari á orku en gamli búnaðurinn. Við
endurnýjun búnaðar í sjávarútvegi, sem hófst
aftur af krafti árið 2013 og stendur enn, hefur
alls þessa, auk tæknivæðingar um borð og
aðbúnaðar sjómanna, verið gætt í hvívetna.
Útgerðirnar hafa flestar til að bera mikinn
metnað til að leggja sitt að mörkum til að
stemma stigu við súrnun sjávar, sem er
bein afleiðing af styrkaukningu koltvíildis í
andrúmslofti upp í 403 ppm árið 2015 með
meðalstigli 1,6 ppm/ár undanfarin 55 ár, og
stigullinn hefur reyndar farið vaxandi allt
þetta tímabil og alveg sérstaklega eftirgerð
Kyoto-samkomulagsins 1997.
Útgerðirnar hafa sumar hug á útjöfnun
með landgræðsluverkefnum, og þær geta
notað allt eldsneyti, sem hægt verður að
framleiða hér innanlands með bindingu
kolefnis með mismunandi aðferðum og
blandanlegt er í olíuna. Það er hins vegar
mjög hæpið að nota gjaldeyri til að flytja
inn svo kallað lífrænt eldsneyti, því að mikil
áhöld eru um, að sú framleiðsla sé sjálfbær,
og hún er siðlítil, ef hún hækkar matvælaverð
í heiminum.
Framtíðar orkuform til sjós er hins vegar
rafmagn, sem framleitt er með vistvænum
hætti í landi og geymt um borð þar til á því
þarf að halda. Þetta geta verið byltingar-
kenndir rafgeymar, efnarafalar (e. Fuel cells)
eða kjarnorkuver, en á næsta áratug mun
heimurinn að líkindum sjá byltingarkennda,
nýja gerð þóríum-kjarnorkuvera, sem hægt
verður að klæðskerasauma fyrir viðskipta-
vininn, t.d. í stærðum hentugum íslenskum
togurum. Fyrir árið 2050 mun íslenskur sjávar-
útvegur verða laus við bruna jarðefnaelds-
neytis, ef allt fer fram sem horfir.
„Við sjáum fram á gagnger orkuskipti
úr olíu yfir í vistvænni og hagkvæmari
orkukosti. Hér má nefna umbreytingu á
rafsegulbylgjum, þ.á.m. sýnilegu Ijósi, yfir í
rafmagn. Einnig er ör þróun í efnarafölum,
sem breyta vetni, gasi o.fl., í rafmagn með
mun betri nýtni en hefðbundin brennsla.
Umfangsmesta breytingin felst þó líklega í
notkun vistvænnar kjarnorku með þóríum
og með köldum samruna. Orkan, sem
bundin er í kjarnorku, er u.þ.b. milljón sinn-
um meiri en í olíu. Þannig er 1 g af vetni
orkumeira en 1 taf olíu eða 1400 I."8
Gróðurhúsaáhrif flugvéla í heiðhvolfinu eru
þreföld á við skipin eða landfarartæki á hvert
brennt tonn eldsneytis. Þess vegna skiptir
eldsneytisnýtni flugkostsins miklu máli fyrir
38 ÞJÓÐMÁL