Þjóðmál - 01.03.2016, Blaðsíða 97

Þjóðmál - 01.03.2016, Blaðsíða 97
Bretar vildu hins vegar hafa fulla stjórn á öllum ferðum til og frá landinu og sendu hingað 27 ára gamlan mann, Eric Cable, sem ræðismann og Gunnar Þór gefur góða mynd af hlutverki hans og valdi með því að kalla hann einsmanns hernámslið. Bretar miðluðu frétta- og kvikmyndaefni til landsins, opnuðu allan millilandapóst og hleruðu millilandasímtöl fyrir utan að stjórna ferðum skipa og farmi þeirra. „risavaxið". Hann telur raunar að hagur almennings hafi á þessum tíma aldrei verið verri síðan á kuldaskeiðinu um og upp úr 1880. (Bls. 301.) Oftar en einu sinni víkur Gunnar Þór að reynsluleysi íslenskra stjórnmálamanna og stjórnmálavalda í utanríkismálum. Danir fóru með þessi mál en íslendingar litu á sig sem hlutlausa. Bretar vildu hins vegar hafa fulla stjórn á öllum ferðum til og frá landinu og sendu hingað 27 ára gamlan mann, Eric Cable, sem ræðismann og Gunnar Þór gefur góða mynd af hlutverki hans og valdi með því að kalla hann einsmanns hernámslið. Bretar miðluðu frétta- og kvikmyndaefni til landsins, opnuðu allan millilandapóst og hleruðu millilandasímtöl fyrir utan að stjórna ferðum skipa og farmi þeirra. í þann mund sem stríðið hófst, 4. ágúst 1914, lagði Guðmundur Björnsson, þing- maður, landlæknir og læknaprófessor við HÍ, fram fyrirspurn á alþingi um stöðu íslands í ófriðnum og hvað danska utanríkisráðuneytið hefði gert gagnvart Bretum til að tryggja íslenskum skipum frjálsa för. Fylgdi hann fyrirspurn sinni úr hlaði með ræðu -„ræðunni miklu" eins og hún var kölluð - þar sem hann meðal annars sagði íslendinga seka um vítavert andvaraleysi í samskiptum sínum við aðrar þjóðir. í bókinni segir: „Menn yrðu að glöggva sig á því„að utanríkismálin eru aðalatriði í stjórnarfari þessa lands". Sagðist hann oft hafa hugleitt „hvemig á því muni standa, að við íslend- ingar erum svo hræðilega sinnulausir um okkar mesta vandamál, viðskipti okkar við önnur ríki, öll okkar utanríkismál".„Við höfum aldrei lært að haga okkur eins og ríki, vitum ekki, hvað það er, kunnum það ekki, vitum ekki, að utanríkismálin eru nú orðin okkar mestu og vandasömustu velferðarmál." [...] Aldrei fyrr hafði alþingismaður talað af slíkum þunga um utanríkismál íslands. Ef til vill mætti segja að hann hafi verið á undan sinni samtíð. Ræðan vakti að minnsta kosti engin viðbrögð á þingi, kveikti engar umræður." (Bls. 123). Guðmundur sá fyrir hættuna af því að skipa- ferðum yrðu settar skorður af Bretum. Hann dró þá ályktun meðal annars af reynslunni af Napóleonsstríðunum. I stríðinu mikla þurftu Bretar ekki að senda nema einn ungan mann til að gæta hagsmuna sinna á íslandi, í síðari heimsstyrjöldinni sendu þeir mörg þúsund manna hernámslið, í þorskastríðunum beittu þeirfyrst löndunarbanni og síðan sendu þeir herskip nokkrum sinnum á vettvang, í banka- hruninu beittu þeir hryðjuverkalögum og síðan lcesave-töngum. Þetta er í raun mikil átakasaga í samskiptum nágranna án þess að til vinslita hafi komið. Nú hafa Bretar skert svo eigin herflota og eftirlitsbúnað með skipaferðum að þeir eru lítils megnugir á N-Atlantshafi og treysta meðal annars á bandarískar kafbátaleitar- vélar á Keflavíkurflugvelli til að leita að hugsanlegum óvinabátum undan strönd Skotlands. Hér skal efni þessarar ágætu bókar ekki frekar rakið. Hún er á sinn hátt leiðarvísir um helstu viðfangsefni íslenskra utanríkismála eins og þau hafa verið allt frá því að gamli sáttmáli var gerður til að tryggja skipaferðir til landsins. Stærsti ótti íslendinga sem blundað VORHEFTI2016 95
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Þjóðmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.