Þjóðmál - 01.06.2019, Qupperneq 93

ÞJÓÐMÁL Sumar 2019 91
Hvað gerist næst?
Sem betur fer hefur vaxandi ferðamanna-
straumur til Íslands vakið áhuga flugfélaga
víðs vegar að og því hafa aldrei verið fleiri
kostir í boði fyrir ferðamenn en núna til að
komast til og frá landinu. WOW air ýtti undir
þá þróun og kynnti til leiks innlent lágfargjalda-
félag en hélt sig ekki við formúluna sem
gefist hefur vel. Hingað fljúga þó mörg félög
sem eru byggð á þeim grunni s.s. Easy Jet,
Wizz Air, Norwegian og Transavia.
Fram hefur komið á síðustu dögum að
til standi að endurvekja WOW air, með
dýrkeyptan lærdóm mistaka í farteskinu
og skýrari sýn á hvernig félagið verður
byggt upp. Ljóst er að tími lággjaldafélaga
er kominn til að vera enda hafa mörg
þeirra sýnt fram á mjög traustan rekstur þótt
fargjöldin séu lág. Ryanair fer þar fremst en
rekstur Easy Jet og Wizz Air gengur vel, svo
dæmi séu tekin. Í flugrekstrinum eru fram-
kvæmdar samanburðarrannsóknir á milli
flugfélaga sem leiða fram innbyrðis stöðu
þeirra gagnvart öðrum félögum og gefa til
kynna getu þeirra til að standast samkeppni
í náinni framtíð. CASK (Cost pr. available
seat kilometers) er viðurkennd mælieining
í þessum tilgangi, enda er það staðreynd
að félögin hafa betri tækifæri til að ráða við
kostnað en tekjur. Gömlu félögin svokölluðu,
sem Icelandair fellur undir, eiga í erfiðleikum
með að mæta breyttum tímum og lækka
kostnaðinn við reksturinn svo að félagið verði
arðbært og eftirsóknarvert fyrir fjárfesta.
Í sambærilegri stöðu eru félög eins og Air
France, KLM og Lufthansa.
Í þessu samhengi er oft rætt um stutta leggi,
millileggi og langa leggi (e. short-medium-
long haul). Ef við horfum bara á okkur
Íslendinga erum við meira og minna að fljúga
stutta leggi, 3-5 klukkustundir. Það sem hefur
breyst í neyslumynstrinu er að farþegar vilja
ferðast á milli tveggja staða, A og B, með sem
minnstum kostnaði, þar sem þjónustan skiptir
ekki öllu. Þetta er viðskiptalíkan Ryanair og
Easy Jet í hnotskurn. Mun Icelandair til að
mynda geta lagað sig að þessum veruleika?
Að síðustu veldur vaxandi framboð af flugi
frá Íslandi því að farþegar þurfa að skoða
alla kosti og nota leitarvélar á netinu til að
finna hvaða kostur er bestur fyrir næsta
stutta legg, sem er meginþorri þess sem við
fljúgum. Við erum hvert og eitt orðið eigin
ferðaskrifstofur ef svo smá segja og Dohop.
com, Kiwi.com, Kayak.com og fleiri leitarvélar
leiða mann áfram við valið og selja jafnframt
farmiða og aðra þjónustu. Og samkeppnin
svíkur sjaldan. Það er ólíku saman að jafna
að fljúga til London eða til dæmis Óslóar eða
Amsterdam. Við leit blasir við að Easy Jet er
fyrsti kosturinn án mikillar umhugsunar til að
fljúga til London og þá með áframflugi, ef vill
til Evrópu eða annað. Þar sem samkeppnin er
minni er valið ekki eins augljóst og inn í spilar
hvað menn gefa mikið fyrir beint flug.
Að lokum, varðandi bókina og þá þætti
sem leiða af henni, má fullyrða að það eru
spennandi og krefjandi tímar fram undan í
flugrekstri og hagur farþeganna er betri en
nokkru sinni fyrr. WOW air hafði áhrif á verð
hérlendis og sem betur fer mun sú þróun
halda áfram óháð því hvort WOW 2.0 verður
að veruleika.
Höfundur er hagfræðingur, MBA að
mennt og fjármálastjóri Nýsköpunarsjóðs
atvinnulífsins.