Rit Landbúnaðardeildar : A-flokkur - 01.10.1967, Blaðsíða 9

7
saga. Ógróið land grær og verður þakið gróðurbreiðu, sem við sérstök
skilyrði helzt stöðug, án verulegra breytinga. Ef skilyrðin breytast,
breytist gróðurlendið. Eitt megineinkenni gróðurs á hálendi Islands er,
hve gróðurlendin eru óstöðug. Þó má segja, að mosaþemba, mýri eða flói
séu stöðug gróðurlendi, ef engar aðstæður breytast. En staðreyndin er,
að á hálendinu er land sífellt annaðhvort að eyðast, blása upp eða gróa
á ný, þótt nýgróðurinn gangi miklu hægar. Það getur tekið tugi ára eða
jatnvel aldir, að land, sem eyðist á örskömmum tíma, grói að nýju. Sand-
ur getur gróið og breytzt í mýri eða flóa, mýrin getur með vaxandi áfoki
þornað og orðið að víðigrund, graslendi eða lyngheiði. Melar geta breytzt
í mosaþembu eða lyngheiði, en á tilsvarandi hátt eyðist gróðurlendið eða
breytist.
Vegna þess hve gróður hálendisins er óstöðugur, eru gróðurfélögin ekki
svo skýrt mörkuð þar og á láglendi. Af því leiðir einnig, að gróðurlýsing
og mat á gróðurlendi, sem gert er í ár, getur verið úrelt að nokkrum
árum liðnum. Þess vegna er nauðsynlegt að fylgjast nákvæmlega með
þeim breytingum, sem á gróðurlendunum verða, á nokkurra ára fresti.
Einstök gróðurlendi
Þá skal gerð í sem stytztu máli grein fyrir þeim gróðurlendum, sem um
er fjallað í riti þessu.
1. Mosaþemba. (A]_—A8). Höfuðeinkenni hennar er gamburmosinn, sem
oítast myndar samfellda gróðurbreiðu, þótt rof kunni að vera, einkum
þar sem áveðra er. Mosaþemban er ætíð á skjóllitlum stöðum. Háplöntu-
gróður er mjög strjáll, svo að kalla má, að graslagið vanti, einkum er
hærra dregur yfir sjó. Mosaþemban er þurr og grunnt á grjóti. Helztu
háplöntur hennar eru: Stinnastör, krækilyng, grasvíðir, fjalldrapi, rjúpna-
lauf, þursaskegg, fjallasveifgras og vinglar.
2. Kvistlendi eða runnaheiði. (B,—B3, Ci—C4, Dt—D5). Er einnig þurrt
gróðurlendi, en er ekki á jafn áveðra stöðum og mosaþemban. Snjór er til-
tölulega lítill. Mosi er oft mikill og jarðvegur fremur grunnur. Helztu
runnategundir eru: Krækilyng, fjalldrapi, bláberjalyng, sauðamergur,
grávíðir, loðvíðir, grasvíðir og stinnastör. Grös, svo sem vinglar og fjalla-
sveifgras, eru að jafnaði í kvistlendinu. Runnarnir eru sjaldan hávaxnari
en graslagið, og stundum liggja þeir í svarðlaginu. Oft eru rofskellur í
gróðursverðinum, og þar sem sandfok er mikið, er laus sandur í rót. Sér-
staks eðlis eru gulvíðikjörr, oft með grösum og blómgróðri í graslaginu,
á fremur raklendum stöðum og birkikjörr, sem eru á þurrum stöðum,
með undirgróðri af lyngi. Birkið og víðirinn er venjulegast á milli 50 og
100 cm á hæð.