Rit Landbúnaðardeildar : A-flokkur - 01.10.1967, Side 19

17
til þess, að verulegur regnskuggi sé norðan og vestan fjallanna milli
Torfajökuls og Vatnajökuls. Virðist mega gera ráð fyrir, að sá regnskuggi
nái vestur yfir Þjórsá og ársúrkoman sé undir 800 mm næst ánni allt
upp undir Hofsjökul. Síðan verður að gera ráð fyrir, að úrkoman vaxi
ört, eftir því sem landið hækkar norðvestur á bóginn, og samkvæmt vatns-
mælingum í Fossá nær ársúrkoman skjótt 1600 mm og er sennilega 1600
—2000 mm á meiri hluta þess svæðis, sem er yfir 600 m hæð suðvestur
af Hofsjökli, og væntanlega yfir 2000 mm sums staðar í Kerlingarfjöll-
um og í jaðri Hofsjökuls. Á Kili er úrkoman aftur mun minni og sam-
kvæmt mælingum á Hveravöllum undir 800 mm norðan til. Á láglendari
svæðum vestan og sunnan Kerlingarfjalla má ætla, að úrkoman fari
niður undir 1200 mm, en greinilega verður aftur mikil aukning í úrkomu,
þegar kemur upp í hlíðar Bláfells og jaðar Langjökuls.
Sé gert ráð fyrir svipaðri skiptingu úrkomunnar eftir árstímum á
óbyggðasvæðinu og er á efstu veðurstöðvum í byggð, fellur rúmlega
20 prósent ársúrkomunnar mánuðina júní—ágúst.
HRUN AMANN A AFRÉTTUR
Almennt yjirlit
Samkvæmt landamerkjabók Árnessýslu eru landamerki Hrunamanna-
afréttar þessi: Að vestan skilur fyrst Hvítá og síðan Jökulfall afrétti
Biskupstungnamanna og Hrunamanna og að norðan Jökulfall, allt í Blá-
gnýpujökul. Að austan skilur Laxá milli afréttarins og Flóa- og Skeiða-
mannaafréttar frá byggð inn í Laxárdrög. Þaðan eru mörkin í beinni
stefnu í Nyrðra Rjúpnafell og síðan bein lína í sömu stefnu allt inn að
Hofsjökli. Að sunnan takmarkast afrétturinn af heimalöndum Jaðars og
Tungufells og Hrunaheiðum.
Norðan Jökulfalls er sauðfjárveikivarnargirðing, er liggur frá Blá-
gnýpu um Hnappöldu í Jökulfallið. Girðing þessi er hin raunverulegu
norðurmörk milli Biskupstungna- og Hrunamannaafrétta, þar sem sauð-
fé kemst norður að henni yfir Jökulfallsbrúna. Á svæðinu milli girðingar
og ár eru nokkrir gróðurteygingar, sem lagðir voru við flatarmál gróins
lands Hrunamannaafréttar, enda þótt landið tilheyri honum ekki.
Hrunamannaafréttur er um 917 km2 að flatarmáli. Lengd hans er að
jafnaði um 65 km. Ekki hefur verið reiknað út, hvernig flatarmálið
skiptist eftir hæð yfir sjávarmáli, en langmestur hluti hans norður að
Kerlingarfjöllum liggur í 300—600 m hæð. Aðeins á mjög litlu svæði
sunnantil er hann lægri en 300 m. Austurhluti afréttarins upp með Laxá