Saga - 2013, Blaðsíða 44

málið og hún varð til þess að þeir Jónatan og Þórir gátu ekki tekið
nein viðtöl í Eistlandi.
Upphaflegt markmið þeirra hafði verið að ljúka rannsókninni í
lok árs 1993 og skiluðu þeir áfangaskýrslu fyrri hluta desember-
mánaðar.126 Þar gerðu þeir grein fyrir rannsóknarferðum sínum og
upplýstu að þeir hefðu leitað fanga í Kanada, Rússlandi og Þýska -
landi en ekki fengið svör þaðan. Þá stóð til að biðja bandarísk yfir-
völd um frekari gögn. Enn höfðu þeir ekki farið til Þýskalands, enda
þótt þeir teldu að búast mætti við því að gögn úr stríðsglæparrétt-
arhöldum yfir Martin Sandberger gætu komið að gagni. Þeir höfðu
ekki heldur tekið skýrslur af Mikson en áformuðu að gera það um
áramótin. Ákveðið var að hefja undirbúning að lokaskýrslu til ríkis -
saksóknara og rannsóknarlögreglustjóra.127
Ekki kom fram í áfangaskýrslunni hvort rannsóknarmennirnir
hefðu komist að lokaniðurstöðu í málinu. Hún gekk aðallega út á að
skýra frá því hvað þeir hefðu þegar gert til að afla erlendra gagna
sem tengdust rannsókninni með einhverjum hætti. Þar var ekki tekin
afstaða til sektar eða sakleysis. En þeir tóku þó fram að þeir ætluðu
sér að gera ráðstafanir til að þýða skjöl, „hugsanlega með hliðsjón af
líkum á málssókn“. Áður en þeim gafst tími til að skrifa lokaskýrslu
lést Eðvald Hinriksson á St. Jósefsspítala í Hafnarfirði 27. desember
1993. Í samræmi við íslensk lög ákvað ríkissaksóknari að láta málið
niður falla án þess að ljúka rannsókninni.
Pólitísk og persónuleg eftirmál
Efraim Zuroff var vonsvikinn yfir málalokum og sparaði ekki stór
orð um þau síðar: „Náunginn“, sem hann lýsti sem „morð ingja“ og
„nauðgara“, hefði „hrokkið upp af“.128 Daginn eftir andlát Eðvalds
skrifaði hann Davíð Oddssyni og Þorsteini Pálssyni bréf þar sem
hann óskaði eftir því að rannsókn á stríðsglæpum Miksons yrði
haldið áfram og niðurstöður hennar birtar. En ríkissaksóknari léði
ekki máls á því. Jónatan Þórmundsson kvað rannsóknina hafa verið
komna langt á veg og hugsanlega hefði verið hægt að ljúka henni
valur ingimundarson42
126 Morgunblaðið 10. desember 1993.
127 „Mál Edvalds [svo] Hinrikssonar: Áfangaskýrsla um stöðu rannsóknar og
yfirlit yfir næstu aðgerðir“.
128 Vef. Jana Wendt, „Efraim Zuroff“, 4. apríl 2006, http://www.operationlastc
hance.org/ARTICLES_145-65.htm, 1. mars 2013.
Saga vor 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 8.5.2013 12:22 Page 42