Saga - 2018, Blaðsíða 70

Það er freistandi að túlka þessar samræður í ljósi þess að bæði Gísli
og Ólafur höfðu átt sömu unnustu — Geir Sæmundsson. Báðir
höfðu kysst Geir; Ólafur hafði „sofið hjá“ honum og „faðmað“ hann
„að sér“. Ólafur hafði einnig vissulega fundið fyrir afbrýðisemi í
garð Gísla þegar Gísli kyssti Geir. Hér sést því vel hvernig hægt var
að ræða samkynja sambönd með hefðbundnum orðaforða ástarsam-
bands við „meyju“, ef Geir gat talist vera í samfélagslegu hlutverki
meyjunnar. Ólafur heldur áfram frásögn sinni af samræðum sínum
og Gísla:
Jeg nyti kvennfólksins í hófi, er jeg nyti þess andlega og jafnvel kyssti
það. Augnablikskossar væru annars einskis virði. kossarnir yrðu að
vera langir, teigandi [svo] og sjúgandi ef nokkur nautn ætti að vera í
þeim. Þá ræddum við um það hvort leyfilegt væri að gjöra það sem
ljótt væri og óleyfilegt í því skyni að fræðast. Hvort maður hefði t.d.
leyfi til að hafa holdlegt samræði við kvennmann bara í því skyni að
fræðast, í því skini [svo], að þekkja fullnægingu þessarar sterkustu og
almennustu fýstar mannsins. Jeg var í efa. Gísli hugði að það væri
óleyfil. og sagði að instinktið gæfi manni nokkurnveginn ljósa hug-
mynd um slíkt, en jeg andæpti því og sagði að instinktið gæti alveg
eins gefið skakka eins og ljósa hugmynd um slíkt, en sannleiksleitandi
maður vildi komast að hreinum og ströngum sannleika; hann vildi ekki
láta sjer nægja með hugboð. Ef hann ætti kost á, þá tæki hann reynsl -
una fram yfir hugboðið.67
Lýsing Ólafs á æskilegum kossum sækir væntanlega innblástur sinn
í þann eina sem Ólafur segist hafa kysst í dagbókinni — Geir Sæ -
mundsson. Einnig eru hugmyndir Ólafs um réttmæti kynlífs með
kon um (og þá væntanlega með Geir í hlutverki konu) áhugaverðar.
Ólafur telur rangt að eiga samræði til þess eins að öðlast kynferðislega
fullnægju. Staddur í kaupmannahöfn skrifaði Ólafur í dagbók sína:
Má maður dufla við stelpur, má maður yfir höfuð fullnægja holdlegum
girndum sínum. Það er ástin sem helgar holdlegt samneyti við kvenn-
fólkið. Nú dufla, kyssa og ríða landar hjer í Höfn án þess að bera snefil
af ást til duflkvenna sinna. Athæfi þeirra er því ekki rjett.68
Ástin helgar kynlíf og gerir það leyfilegt. Því skiptir það miklu máli
fyrir vangaveltur Ólafs um réttmæti þess að stunda kynlíf með Geir
hvort ást Ólafs til hans sé raunveruleg eða ekki. Við höfum séð
þorsteinn vilhjálmsson68
67 Sama heimild, bls. 233–234.
68 Sama heimild, bls. 298–299 (6. september 1882).
Saga vor 2018.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 30.4.2018 12:11 Page 68