Saga


Saga - 2018, Blaðsíða 66

Saga - 2018, Blaðsíða 66
Í ljósi þessarar gerjunar í breskum skólarýmum má vel sjá hvað - an hneykslun Barrows kom. Það var ekki aðeins fátæktin sem olli viðbjóði hjá honum heldur siðspillingin sem hann taldi að hlyti að stafa af slíku afskiptalausu nábýli ungra, óskyldra manna — sið - spill ing sem Bretar voru þegar farnir að reyna að fyrirbyggja með aðgerðum. Barrow taldi Íslendinga of saklausa til að átta sig á hætt- unni, en þegar Bessastaðaskóli flutti til Reykjavíkur árið 1846 — í nýja byggingu sem þá var sú stærsta á Íslandi — breyttist svefn - aðstaða skólapilta mikið og að ýmsu leyti var skipulagið, sem þar birtist, í anda þeirra breytinga sem bresku heimavistarskólarnir voru að ganga í gegnum. Í nýju skólabyggingunni sváfu jafnan um 40 drengir og kölluð - ust þeir „heimasveinar“. Á langaloftinu, þar sem meirihluti heima- sveina svaf (um 30 talsins), voru „rúmaraðirnar með höfða gafl út að veggjunum, fimmtán rúm í hvorri röð, tvö og tvö saman eins og hjónarúm, en svo 40 sm bil til næstu samstæðu“, samkvæmt frásögn Ingólfs Gíslasonar (útskrifaður 1896).55 Þótt enn svæfu nemendur hver við hliðina á öðrum er ákveðinn stigsmunur á að sofa í tveimur rúmum hlið við hlið og að deila einu og sama rúmi eins og í Bessa - staðaskóla. Á svefnloftinu var einnig viðhaft eftirlit með skóla pilt - um. Einn heimasveina var útnefndur „umsjónarmaður svefn lofts - ins“ en það embætti hét á latínu inspector cubiculi, bókstaflega „sá sem skoðar rúmið“. Hann hafði það hlutverk að halda röð og reglu á svefnloftinu og fylgjast með skólabræðrum sínum. Ekki var þó eingöngu treyst á hann. Sjálfur rektor bjó í íbúð í skólanum, við hliðina á svefnloftinu, og var opnanlegur hleri úr íbúð hans yfir á loftið, sem hann gat lokið upp hljóðlaust og fylgst með nemendum.56 Bæði hlerinn og eftirlitsembættið eiga sér beinar hliðstæður í ensku heimavistarskólunum, þótt ómögulegt sé að full- yrða að viðlíka ótti við samkynja kynlíf og sjálfsfróun hafi ráðið fyrir komulaginu hérlendis. Þó má vekja athygli á því að einn helsti þorsteinn vilhjálmsson64 um Jeremy Bentham; sjá Michel Foucault, „Alsæishyggja“, Alsæi, vald og þekk- ing. Ritstj. Garðar Baldvinsson, þýð. Björn Þorsteinsson, Garðar Baldvins son og Sigurður Ingólfsson (Reykjavík: Bókmenntafræðistofnun Háskóla Íslands 2005), bls. 129–169. 55 Ingólfur Gíslason, „Í langaloftinu“, Minningar úr menntaskóla. Ritstj. Ármann kristinsson og Friðrik Sigurbjörnsson (Reykjavík: Ármann kristinsson 1946), bls. 133–143, hér bls. 134. 56 Þorvaldur Thoroddsen, Minningabók I. Æskuár (kaupmannahöfn: Hið íslenska fræðafjelag 1922), bls. 64–66. Þorvaldur útskrifaðist 1875. Saga vor 2018.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 30.4.2018 12:11 Page 64
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228
Blaðsíða 229
Blaðsíða 230
Blaðsíða 231
Blaðsíða 232
Blaðsíða 233
Blaðsíða 234
Blaðsíða 235
Blaðsíða 236
Blaðsíða 237
Blaðsíða 238
Blaðsíða 239
Blaðsíða 240
Blaðsíða 241
Blaðsíða 242
Blaðsíða 243
Blaðsíða 244
Blaðsíða 245
Blaðsíða 246
Blaðsíða 247
Blaðsíða 248
Blaðsíða 249
Blaðsíða 250
Blaðsíða 251
Blaðsíða 252
Blaðsíða 253
Blaðsíða 254
Blaðsíða 255
Blaðsíða 256
Blaðsíða 257
Blaðsíða 258
Blaðsíða 259
Blaðsíða 260

x

Saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Saga
https://timarit.is/publication/775

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.