Saga - 2018, Blaðsíða 213

millibili, Pálína eldri 1889 (þá 25 ára) og Pálína yngri 1947 (þá 21
árs). Við teljum að með þessu hafi þær báðar, en þó einkum Pálína
eldri, öðlast það sem kalla má þverþjóðlegt auðmagn. Þetta auð -
magn lifir að einhverju leyti kynslóð fram af kynslóð og holdgerist
í Pálínu yngri sem elst upp við ákveðin menningarleg tengsl við
Vesturheim.
Því hefur verið haldið fram að athafnasemi Pálínu eldri hafi fært
henni óvenjulega sterka gerendahæfni allt frá ungaaldri. Leiddar
hafa verið líkur að því að þessi athafnasemi hennar hafi umbreyst í
táknrænt auðmagn á staðbundnum vettvangi á Austurlandi. Til
marks um það er umfjöllun Vilhjálms Hjálmarssonar um hana í
Mjófirðingasögum, þar sem hann gerir kjark hennar og ákveðni að
umtalsefni, ásamt mörgum afrekum. Sú opinbera viðurkenning er
staðfesting á táknrænu auðmagni hennar. Við teljum að athafnasem-
in og auðmagnið hafi einnig að nokkru leyti erfst til Pálínu yngri.
Þrátt fyrir mjög eindreginn gerendamátt var Pálína eldri þó aldrei
túlkuð sem gerandi á landsvísu og dótturdóttir hennar ekki heldur.
Líklegt er að Pálína S. Guðmundsdóttir Waage og Pálína kr.
Þorbjörnsdóttir Waage, Pálína yngri og eldri, séu ekki einar athafna-
samra kvenna sem fallið hafa utan veggjar í íslenskri þjóðarsögu og
íslenskri kvenna- og kynjasögu. Við sjáum rannsóknina sem framlag
til þess að gera gerendahæfni og athafnamennsku Pálínu eldri og
yngri skil en jafnframt, og ekki síður, sem markvissa tilraun til að
skapa fræðileg hugtök og aðferðir til að hnekkja jaðarsetningu og
ósýnileika kvenna í sögulegu samhengi.
Abstract
sigríður matthíasdóttir and þorgerður einarsdóttir
CAPITAL INHERITED BETWEEN GENERATIONS OF EMIGRATING WOMEN
Entrepreneurship and transnationalism
This article examines personal sources written by two women from East Iceland,
Pálína S. Guðmundsdóttir Waage (1864-1935) and her granddaughter Pálína kr.
Þorbjörnsdóttir Waage (1926-2005). They each operated as a merchant in the town
of Seyðisfjörður and, in comparison to most of their female contemporaries,
enjoyed a better education. Each of them also travelled to North America for a
stay of around two years, with the older Pálína going during the late 19th-century
Icelandic emigration and the younger one in the aftermath of World War II. The
present analysis spotlights two groups of women who have largely been invisible
auðmagn sem erfist… 211
Saga vor 2018.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 30.4.2018 12:12 Page 211