Sjálfsbjörg - 01.07.1988, Side 22

Nicaragua
af völdum stríðsins. Varlega
áætlað eru um 300.000 Nicara-
guamenn fatlaðir, þar af um
níutíu þúsund mikið líkamlega
fatlaðir.
Áhersla
á blöndun
Skammt frá Inter-Continental
hótelinu í Managua, í hverfi
sem margir erlendir ferðamenn
eiga leið um, eru samtök fatl-
aðra til húsa. Þetta eru samtök
„fatlaðra byltingarsinna“,
kennd við Argentínumanninn
Ernesto „Che“ Guevara.
Framkvæmdastjóri samtak-
anna, Fernando López að
nafni, lýsti fyrir mér ástandinu
í málefnum fatlaðra, eins og
það var fyrir byltinguna. Fatl-
aðir voru þá að hans sögn jað-
arhópur í samfélaginu og lýs-
ingarorðið „menosválido“ (í
beinni þýðingu: minna virði)
átti einkar vel við um þá.
Endurhæfingarstarfsemi var af
skornum skammti og ekki var
um neina stefnu að ræða í
málum fatlaðra. Nú hefur verið
mótuð heildarstefna í endur-
hæfingarmálum, þar sem lögð
er áhersla á blöndun fatlaðra
og ófatlaðra á öllum sviðum
samfélagsins.
“Samtök fatlaðra byltingar-
sinna (Ernesto Che Guevara)"
hafa um 3000 virka meðlimi.
Þessi hópur myndar kjarna í
starfi samtakanna. Þess utan
taka um 6000 manns þátt í
starfsemi þeirra að einhverju
leyti. Þau starfa um allt land,
nema þar sem stríðið við kon-
trasveitirnar kemur beinlínis í
veg fyrir það. Á hverri endur-
hæfingarstofnun er einn tengi-
liður sem er ábyrgur fyrir starfi
samtakanna. Þar starfa einnig
vinnuhópar, sem halda
stöðugu sambandi við þá, sem
eru í endurhæfingu. Allt þetta
fólk vinnur í sjálfboðavinnu og
hefur sjálft notið endurhæf-
ingar við svipaðar aðstæður.
„Við trúum á styrk fordæmis-
ins“, segir Fernando. „Við
tölum við hvern og einn,
reynum að hvetja hann til að
stunda nám eða útvega sér
atvinnu við hæfi og hjálpum
honum til að kljást við sálræn
vandamál. Við veitum í stuttu
máli allan þann stuðning, sem
við megnum. Margir eru
haldnir minnimáttarkennd og
þeir gefast stundum upp þegar
þeir rekast á fyrstu hindrunina.
Við teljum í þá kjark og förum
með þeim á vinnustaði eða á
menntastofnanir og reynum að
leysa vandamál.“
Óháð
stjómuöldum
Þess utan eru samtökin virk á
öðrum sviðum. „Við erum
t.d.með framleiðslu á listmun-
um, og rekum ýmiss konar
verkstæði með aðstoð erlendis
frá“. Samtök fatlaðra í Svíþjóð
og Noregi hafa t.d. veitt rausn-
arlega aðstoð og með þeirra
hjálp eru settir saman hjóla-
stólar á litlu verkstæði, sem
tengist höfuðstöðvunum.
Flaldnir eru reglulegir fundir
með fólki úr ýmsum þjóðfélags-
geirum, svo sem námsmönn-
um, verkalýðsfélögum, full-
trúum hersins o.s.frv. Þannig
reyna samtökin að hafa áhrif á
viðhorf gagnvart fötluðum og
skapa aðstæður til þess að fatl-
aðir geti látið til sín taka. Fern-
ando leggur áherslu á, að sam-
tökin njóti engra fjárstyrkja frá
stjórnvöldum og séu óháð
þeim í hvívetna. „En þótt
stjórnin geti ekki styrkt okkur
fjárhagslega, er hún okkur vin-
veitt og styður kröfur okkar í
jafnréttismálum Nú er t.d.
verið að leggja síðustu hönd á
smíði lagafrumvarps, sem
skyldar fyrirtæki til þess að
ráða ákveðinn fjölda fatlaðra í
vinnu. Þau fyrirtæki sem
standa sig vel í þessu efni munu
hugsanlega fá skattafslátt.“
Ein endur-
hœfingarstöð
En hver er þá sú þjónusta, sem
fatlaðir njóta? Blaðamaður
Sjálfsbjargar kynnti sér starf-
semina á nokkrum þeim
stöðum, sem koma við endur-
hæfingu fatlaðra í Nicaragua.
Fyrst má þá telja endurhæf-
ingarsjúkrahúsið „Aldo Cha-
varria". Það liggur við Pan-
ameríska þjóðveginn, sem
liggur til suðurs frá höfuðborg-
inni. Sjúkrahúsið var tekið í
notkun eftir jarðskjálftann
mikla árið 1972, en áður var
starfrækt endurhæfingardeild
við annað sjúkrahús í borginni.
Á „Aldo Chavarria“, sem
áður var hluti af geðspítalan-
um, eru rúm fyrir 47 sjúklinga,
en þetta er eina stofnunin
sinnar tegundar" í landinu og
eftirspurn eftir plássi því geysi-
lega mikil. Þarna fer endurhæf-
ingin fram, en 80% vistmanna
eru særðir hermenn. Auk þess
eru þarna óbreyttir borgarar,
þ.á..m. nokkur börn. Þarna er
líka sérstök deild fyrir þá, sem
misst hafa útlimi, og pláss fyrir
40 manns. Á hverjum degi
njóta um 350 manns einhvers
konar göngudeildarþjónustu á
spítalanum, en í sjúkraþjálfun-
inni eru milli 20 og 30
starfsmenn. Á „Aldo Chavar-
ria“ eru búnir til gervilimir og
fólk þjálfað í notkun þeirra.
Þar er einnig gert við hjóla-
stóla.
20 SJÁLFSBJÖRG