Náttúrufræðingurinn - 2021, Blaðsíða 55

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
147
Ritrýnd grein / Peer reviewed
Hér ber þó að nefna
skrif Helga Hallgríms-
sonar um útlit og flokk-
unarfræðileg einkenni
skötuorms7,8 og almenna
lýsingu hans á líffræði
dýranna,9 sem og grein
Árna Einarssonar sem
byggðist á könnun hans
á fæðu skötuorma í
Mývatni og víðar.10 Það er svo ekki fyrr
en um miðjan tíunda áratuginn að ráðist
var með skipulegum hætti í rannsóknir
á lifnaðarháttum og útbreiðslu skötu-
orms í Veiðivötnum á árunum 1994–
1996.11 Þær rannsóknir lutu að vistfræði
og lífssögu skötuorma í vötnum og
tjörnum í Veiðivatnaklasanum. Meðal
annars var búsvæðaval dýranna kannað
og tengsl þess við umhverfisbreytur.12,13
Auk þess voru athuganir gerðar á
fæðuatferli, varphegðun og eggjafram-
leiðslu, meðal annars með tilraunum á
rannsóknarstofu.12–15
Hér er sjónum beint að útbreiðslu
skötuorms á landsvísu og er aðallega
byggt á gögnum höfunda úr vettvangs-
ferðum og á ýmiss konar ritheimildum,
þar á meðal rannsóknarskýrslum, ásamt
munnlegum upplýsingum frá þeim sem
hafa rekist á dýrið og/eða hafa vitneskju
frá öðrum um fundarstað. Auk þess var
leitað eftir upplýsingum um fund skötu-
orma á samskiptamiðlinum Facebook.
Meginmarkmiðið er að draga upp
heildstæða mynd af útbreiðslu skötu-
orms á landinu og bregða ljósi á þær
umhverfisbreytur sem helst geta skýrt
búsvæðaval tegundarinnar og dreifingu
hennar á landsvísu. Þekking og skiln-
1. mynd. Skötuormur úr Veiðivötnum sumarið 2018.
– Arctic tadpole shrimp from Veiðivötn lake cluster in.
summer 2018. Ljósmynd/Photo: Ragnar Th. Sigurðsson.
2. mynd. Skötuormur í Veiðivötnum sumarið 2020. – Arctic tadpole shrimp in
Veiðivötn lake cluster in summer 2020. Ljósmynd/Photo: Wim van Egmond.