Verktækni - 2019, Blaðsíða 52

52

Eins og rætt var að framan var mæld framleiðsla alltaf lægri en reiknuð framleiðsla (mynd 3). Skýrist það
að mestu leyti af óvissuþáttum í útreikningi tengdum umhverfis- og kerfislægum þáttum sem erfitt er að
taka tillit til í fræðilegum útreikningi framleiðslunnar. Þá sér í lagi skuggamyndun og snjóhulu. Á mynd 7
má sjá heildartap kerfis sem hlutfall af viðmiðunarstuðli hvers mánaðar.

Mynd 14: Heildartap kerfis sem hlutfall af viðmiðunarstuðli. Dagar snjóhulu úr gögnum frá
Veðurstofunni (2019).
Arðsemi
Stofnkostnaðurinn á sólarsafnkerfi IKEA var um 8 milljónir (allar tölur er íslenskar krónur með VSK).
Efniskostnaðurinn var 4 milljónir sem innifelur bæði sólarsellur og uppsetningarbúnað. Valdir voru
standar sem lyftu sólarsellunum upp um 20° án þess að skemma vatnsverndarlagið á þaki IKEA.
Uppsetningarkostnaður fór fram úr áætlun og endaði sem 4 milljónir. Smíða þurfti stálfestingar fyrir
sellurnar á gaflinn svo hægt væri að festa þær upp. Í þetta fór mikil vinna og sækja þurfti ráðgjöf
sérfræðinga. Einnig var kostnaður við tengingar inn á töflu umtalsverður. Útskýrist því hár vinnuliður við
uppsetningu með þeim hætti. Kostnaður við hvert uppsett kW var því 456 þúsund krónur.
Árlegur rekstrarkostnaður á safnkerfinu var áætlaður 1% af stofnkostnaði eða um 80 þúsund kr. Sá
kostnaðarliður er aðallega vegna þess að skipta þarf um spennubreyti á kerfinu á u.þ.b. 10 ára fresti og
einnig má gera ráð fyrir minniháttar viðhaldi og endurnýjun á kerfinu.
Yfir athugunarárið var framleidd raforka inn á kerfið hjá IKEA 12.1 MWh (AC) sem sparaði IKEA 182
þúsund kr. yfir tímabilið í innkaupum á raforku frá dreifikerfinu. Miðað við raforkuverð í þéttbýli 15
kr./kWh og hækkun á raforkuverði í takt við vísitölu neysluverðs er endurgreiðslutíminn á stofnkostnaði
við verkefnið hjá IKEA 24 ár. Ef sama uppsetning á safnkerfi væri staðsett í dreifbýli þar sem
raforkuverðið er 19,5 kr./kWh væri verkefnið 21 ár að borga sig upp án tillits til ávöxtunarkröfu.
Ef miðað er við 2,5% ávöxtunarkröfu í verkefninu á ábyrgðartíma kerfisins sem er 15 ár, er kerfið enn
langt frá því að borga sig upp í dreif- og þéttbýli. Það tekur kerfið 25 ár að borga sig upp í dreifbýli en 30
ár í þéttbýli miðað við þessar forsendur. Hins vegar er líftíminn á sellunum sagður a.m.k. 40 ár og er allt
umfram 25 og 30 ár að koma vel út (tafla 4). Ávöxtunarkrafan fyrir verkefnið var sett í 2,5% svo hún væri
0
5
10
15
20
25
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Sn
jó
h
u
la
(
d
ag
ar
í
m
án
u
ð
i)
H
ei
ld
ar
ta
p
k
er
fi
s
se
m
h
lu
tf
al
l a
f
vi
ð
m
ið
u
n
ar
st
u
ð
li
(%
)
Heildartap Snjóhula