Bændablaðið - 15.12.2022, Qupperneq 75

75Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 2022
Styrkveitingar til
verkefna og viðburða
á málefnasviðum
ráðherra haustið 2022
Matvælaráðuneytið veitir styrki til verkefna og viðburða
á málefnasviðum matvælaráðherra.
Ekki eru veittir styrkir til ríkisstofnana eða sveitarfélaga
einstaklinga, rekstrarstyrkir, ferðastyrkir, styrkir til nefndar-
setu eða styrkir til BA/BS, eða meistaraprófa. Þá eru ekki
veittir styrkir til bæjarhátíða.
Við úthlutun er m.a. horft hvort verkefnin þyki hafa gildi fyrir
starfsemi viðkomandi málaflokks, hvort verkefnið búi yfir
sérstöðu eða nýnæmi og hvort markmið og mælikvarðar séu
skýrir. Frekari upplýsingar um styrkhæfi, mat á umsóknum
og viðmið við úthlutum má finna í úthlutunarreglum.
Hver einstakur styrkur getur numið allt að 10% heildar-
upphæð úthlutana.
Heildarupphæð sem ráðherra hefur til ráðstöfunar
haustið 2022 er 10.000.000 kr.
Umsóknarfrestur er til miðnættis 16. desember 2022.
Ráðuneytið mun ekki taka til umfjöllunar umsóknir sem
berast utan auglýsts tímafrest eða sem berast eftir öðrum
leiðum en í gegnum eyðublaðavef Stjórnarráðsins.
Til að umsókn verði tekin gild skulu henni fylgja þær upp-
lýsingar og gögn sem óskað er eftir á umsóknarvef.
Óska má eftir nánari upplýsingum um styrkina gegnum
netfangið mar@mar.is
Stjórnarráð Íslands
Matvælaráðuneytið
Fyrst má sjá Aphitoletes lirfu, lífrænu vörnina, gæða sér á lús. Næsta mynd sýnir það einnig en þriðja myndin sýnir
lirfu Adalia, maríuhænulirfu, gæða sér á lús en hún er gífurlega nytsamleg lífræn vörn.
Ösp eftir nart asparglyttu.
Úrval þeirra er því takmarkað miðað
við fyrri ár og notkun á þeim hefur
minnkað.“ Bryndís segir að þetta hafi
bæði kosti og galla.
„Kosturinn er að við notum
minna af varnarefnum sem skili
okkur í betra umhverfi fyrir fólk og
þeim starfsmönnum sem sinna úðun
og heilnæmari garðyrkjuafurðum
en ókosturinn er að það getur verið
varasamt ef ný meindýr nema hér
land og ekki fyrir neinar varnir gegn
þeim. Eins verður mun meiri hætta
á því að meindýr og plöntur myndi
þol gegn efnunum ef notast er við
sömu efnin eða efni með sömu virkni
ár eftir ár. Því þurfum við að hafa
aðgang að fleiri efnum til að geta
gripið til.
Ég tel að ein lausnin á þessu geti
legið í samstarfi við Norðurlöndin
um skráningu plöntuverndarvara
sem ekki eru skráð hérlendis. Þar
sem markaðssvæði okkar á Íslandi er
svo lítið eru framleiðendur efnanna
ekki alltaf æstir í að skrá vörurnar
sínar að fyrra bragði hérlendis vegna
lítillar sölu á móti kostnaði við
skráningar. Þess vegna þurfum við
að fylgjast með því hvaða lausnir eru
viðhafðar í nágrannaríkjum okkar og
sækja um gagnkvæmar skráningar á
efnum sem virka og gætu nýst okkur
ef vandamál koma upp í ræktun
hérlendis af völdum sjúkdóma og
meindýra.“
Plöntuverndarvörur
Umhverfisstofnun heldur utan um
skráningar, innflutning, notkun
og leyfi sem snýr að notkun
plöntuverndarvara. Allar þær
plöntuverndarvörur sem leyfðar eru
hérlendis falla í tvo mismunandi
flokka; almenn notkun og
notendaleyfisskyld notkun.
Fyrri flokkurinn inniheldur
vörur sem eru til sölu fyrir
almenning í garðyrkjuverslunum
eða byggingarvöruverslunum. Við
kaup á efnum í síðari flokknum
þarf að hafa notendaleyfi til að
nota þau og geyma og óheimilt að
afhenda plöntuverndarvörurnar í
notendaleyfisskylda flokknum til
aðila nema sá hinn sami geti sýnt
fram á að hafa gilt notendaleyfi.“
Val á efnum
Öll plöntuvarnarefni sem eru í boði
hér á landi eru skráð á heimasíðu
Umhverfisstofnunar og þegar efni
eru valin til notkunar verður að velja
það með hliðsjón af hvaða meindýr
á að nota það á.
„Við val á efni verður að hafa í
huga hvernig virkni þess er og hvort
það er snerti- eða kerfisvirkt og
pöddurnar sem á að losna við verða
að vera til staðar.
Til þess að kerfisvirk efni skili sínu
þurfa meindýrin að éta af plöntunum
sem eru úðuð með þeim og snertivirk
efni virka ekki nema meindýrin fái
þau á sig. Fyrirbyggjandi úðun er
yfirleitt eyðsla á fjármunum og vinnu
þar sem efnin vinna yfirleitt ekki á
eggjum meindýranna sem eiga þá
eftir að klekjast út eftir úðunina.
Sem sagt meindýrið verður að
vera til staðar til þess að hægt sé að
úða gegn því. Mörg meindýr eiga
líka sína uppáhaldsplöntu sem þau
leggjast á og því oft óþarfi að úða
allar plönturnar í garðinum.“
Snýst um jafnvægi
Bryndís segir að ef grípa þarf til
plöntuverndarvara myndi hún eingöngu
nota þau á pjattplönturnar sínar.
„Plöntur sem eiga erfitt með að koma
sér vel fyrir vegna veðurfars eða þær
sem eru viðkvæmar fyrir árásunum til
að halda í þeim lífinu.
Annars eigum við að hafa allt
lífríkið í garðinum þar sem þetta snýst
um jafnvægi. Geitungar, köngulær,
netvængjur, svifflugur, klaufhalar,
bjöllur, varmasmiðir, margfætlur og
vespur eru allt náttúrulegir óvinir
meindýranna sem við erum yfirleitt að
glíma við og þessa góðu gæja viljum
við hafa í garðinum okkar, svo ekki sé
minnst á humlur og ánamaðka.
Í skógrækt getur reynst erfitt að úða
allan skóginn og stundum eina ráðið
að úða jaðra hans, plöntur sem eiga
undir högg að sækja vegna meindýra
og eftirlætisplönturnar sem eiga erfitt
uppdráttar. Mitt persónulega mat er þó
að notkun plöntuverndarvara ætti alltaf
að vera síðasta úrræðið sem við grípum
til í garð- og skógrækt,“ segir Bryndís
Björk að lokum.
Bryndís Björk Reynisdóttir garðyrkjufræðingur. Mynd /Aðsend