Bændablaðið - 15.12.2022, Qupperneq 93

93Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 2022
Auglýst er eftir umsóknum um styrki í Forvarnar-,
ræktunar- og þróunarsjóð BÍ fyrir árið 2022

Umsóknarfrestur er til og með 31. desember 2022
Umsóknum skal skilað til bondi@bondi.is

Sjóðurinn bætir tjón á búfé og afurðum vegna sjúkdóma,
óvenjulegs veðurfars og slysa sem og uppskerutjón. Sjóðurinn
styrkir sömuleiðis fyrirbyggjandi aðgerðir til að koma í veg fyrir
tjón á búfé og afurðum, þ.m.t. kynbótaverkefni og
sjúkdómavarnir ásamt því að vera þróunarsjóður.

Fyrirhugaðar eru breytingar á sjóðnum og hvetjum við því öll
sem eiga rétt á að sækja í sjóðinn að gera það núna.

Nánari upplýsingar ásamt úthlutunarreglum sjóðsins má finna á
vef samtakanna, bondi.is

Forvarnarsjóður Bændasamtaka Íslands
Morðið í Naphorni eftir Ásgeir Hvítaskáld er
æsispennandi og magnþrungin raunasaga, byggð
á sannri sögu sem gerðist á Austurlandi 1786.
Fæst í Eymundsson og beint frá höfundi:
hvitaskald@simnet.is.
Frjálst Orð ehf, gefur út.
Sögusviðið er Eskifjörður,
Breiðdalur, Djúpivogur,
Álftafjörður og Kaupmanna-
höfn. Morð var framið sem
leiddi til síðustu aftökunnar
á Austurlandi. Þessi bók er
vel skrifuð og fróðleg.
TIMBUR EININGAHÚS
Sími: 893 3022 einingar@einingar.is
www.einingar.is

| Strúktúr ehf | www.struktur.is | Bæjarflöt 9 | 112 Reykjavík |
Við óskum þér og þínum Gleðilegra jóla og
farsældar á komandi ári
Þessar tölur eru að vísu allar
reiknaðar í höndunum þar sem ég hef
ekki aðgengi að ætternisupplýsingum
fyrir forritin sem ég þekki. Því er
ekki hægt að útiloka smáskekkjur
en þær eru þá allar til hækkunar á
tölunum. Tölurnar sýna hlutfall gena
(erfðahlutdeild) frá ættföðurnum
sem um ræðir hjá viðkomandi hrúti.
Hrútana kynni ég ekki. Ættfeður
sem valdir voru eru þeir sem ég
held áhrifaríkasta sem stendur en af
áðurgreindum ástæðum gat ég ekki
staðfest það með útreikningum. Ekki
var leitað nema tíu kynslóðir til baka
í ættartréð þó að dæmi væru um
Kveik og Raft þar aftar hjá yngstu
hrútunum. Áhrifin eru þá hins vegar
orðin það lítil að þeim er sleppt.
Lítum aðeins á niðurstöður. Að
jafnaði fá hrútarnir 15% genanna frá
þessum þrem ættfeðrum. Talan getur
hæst orðið 50% þar sem hin 50%
koma frá mæðrum í ættartrénu. Þetta
eru því mikil áhrif þrenningarinnar
og ljóst að ekki er rúm fyrir aðra
hrúta úr kynslóð þeirra með lík
áhrif. Af ættfeðrunum er Kveikur
áhrifaríkastur með um 6,5%, Raftur
næstur með 4,8% og Grábotni
3,9%. Þetta er sú röð sem ég
fyrirfram hafði reiknað með að yrði.
Verulegur munur er á því hvernig
áhrif ættfeðranna birtast. Kveikur
og Raftur koma í notkun tveim árum
fyrr en Grábotni. Félagana tvo er að
finna í erfðamengi allra hrútanna en
Grábotna aðeins hjá sumum en komi
hann fram er hlutur hans oftar en ekki
meiri en beggja hinna. Vafamál er
því hvort nægjanlega langt er liðið
frá notkun Grábotna til að hann eigi
heima í svona samanburði.
Ekki verður lesið úr töflunni hvað
mikil skyldleikarækt er farin að
myndast frá þessum þrem köppum.
Það gerist þegar þá er orðið að
finna bæði á föður- og móðurgrein
í ættartrénu. Það á við í flestum
tilvikum fyrir Kveik og Raft en
sjaldan fyrir Grábotna.
Til að skýra enn nánar hvað
tölurnar í töflunni segja. Hæstu tölur
eru um 12,5% en það svarar til áhrifa
jafnt þeim að viðkomandi hrútur
væri einn fjögurra langafa gripsins.
Algengt er að sjá tölur nálægt 6,25%
en það jafngildir því að viðkomandi
ættfaðir væri einn átta hrúta á fjórða
þrepi í ættartrénu. Reglan er að
áhrifin helmingast við hvert þrep
sem farið er aftar í ættartrénu.
Ég veit að flestir fjárbændur
þekkja hlut þessara ættfeðra í
sinni eigin hjörð. Vilji þeir forðast
skyldleikarækt geta þeir litið á
töfluna og forðast að panta sæði úr
þeim hrútum sem hafa hæstu tölurnar
hjá þeim ættföður sem þeir ætla
áhrifaríkastan í eigin hjörð.
Notið FJÁRVÍS
Að síðustu. Notaðu nú FJÁRVÍS til
að útbúa hliðstæða töflu fyrir eigið
bú. Þú reiknar fyrir hrútana sem
eru í notkun og velur sem ættfeður
þá hrúta sem mikið var sett á fyrir
6-12 árum. Óþarfi er að skoða nema
fyrstu fjóra ættliði (þá sem birtast í
fyrsta ættartrénu), það fangar alla þá
skyldleikarækt sem ástæða er til að
taka tillit til. Góða skemmtun.
Jón Viðar Jónmundsson,
sjálfstætt starfandi
búvísindamaður.
Þrír riðuverndarhrútanna eru hyrndir en þeir sækja allir talsvert undir meðaltali nýju hrútanna til ættfeðranna
þriggja sem fjallað er um. Myndin sýnir Austra 20-892.
Eigum hina vinsælu vagna frá þessum
þekkta framleiðanda til afgreiðslu Strax
BÚFJÁRFLUTNINGAVAGNAR
frá Ifor Williams
Víkurvagnar ehf. - Hyrjarhöfða 8. - 110 Reykjavík
Sími 577-1090 - www.vikurvagnar.is - sala@vikurvagnar.is