Bændablaðið - 15.12.2022, Qupperneq 95

95Bændablaðið | Fimmtudagur 15. desember 2022
Sagan hefst árið 1886 þar sem söguhetjan,
Þuríður Guðmundsdóttir vinnukona, stendur
ásamt frændfólki sínu og bíður skips. Hún er á
förum til Ameríku, 36 ára gömul. Sagan segir frá
ferðalagi hennar vestur en á þeirri ferð rifjar hún
upp 16 ára starfsferil sem vinnukona í Skagafirði
og Húnavatnssýslum.
Fæst í öllum helstu bókabúðum og hjá höfundi:
sveinsy47@gmail.com
Heimildaskáldsagan Aldrei nema vinnukona
er sjálfstætt framhald bókarinnar Aldrei nema
kona sem kom út 2020.
Vinsamlega hafið samband við Björgvin Guðjónsson, búfræðing
og löggiltan fasteignasala í síma 510-3500 og 615-1020
eða á netfangið bjorgvin@eignatorg.is
Skipholt 50b, 105 Reykjavík
Vegna aukinnar eftirspurnar óskum
við eftir bújörðum á söluskrá
BORGARPLAST hefur framleitt rotþrær, skiljur
og geyma sem hafa margvísleg notagildi fyrir vatn,
efnavöru og fleira, í yfir 50 ár.
BORGARPLAST sérmíðar risarotþrær,
-skiljur og -vatnsgeyma fyrir sveitarfélög
og sumarhúsafélög.
Borgarplast.is
borgarplast@borgarplast.is
ROTÞRÆR,
VATNSTANKAR
OG SKILJUR
– MARGAR STÆRÐIR OG TEGUNDIR
ÍSLENSK FRAMLEIÐSLA Í YFIR 50 ÁR
Leysum þetta saman
Atvinnuhættir landsmanna hafa
breyst mikið undanfarin ár, en
í dag eru helstu atvinnuvegir
landsins ferðaþjónusta, iðnaður
og sjávarútvegur.
Stærsti hluti vinnuafls sinnir
þjónustu, að stórum hluta hjá hinu
opinbera s.s. við kennslu á hinum
ýmsu skólastigum.
Vægi landbúnaðar er þannig
orðið hlutfallslega minna, en
skiptir samt máli og þá ekki
síst í dreifðari byggðum án
sjávarútvegs. Landbúnaður er
þó sífellt að breytast, mjólkur­
framleiðsla hefur t.d. aukist
ásamt alifugla­ og svínarækt og
matjurtarækt hefur aukist mikið.
Einnig er ferðaþjónusta víða orðin
máttarstólpi til sveita, bæði sem
gisting, þjónusta og afþreying og
skógrækt er orðin viðurkenndur
landbúnaður.
Sauðfjárrækt hefur á hinn
bóginn dregist lítillega saman
í magni af framleiddu kjöti og
enn meira þegar litið er til fjölda
vetrarfóðraðra áa og því sætir furðu
að opinberir aðilar séu uppvísir að
því að gæta einungis hagsmuna
sauðfjárbænda þegar upp koma
mál er varða eignarétt og jafnræði
á meðal íbúa.
Hér áður fyrr báru þeir bændur
sem njóta afurðanna, ábyrgð á
sínu sauðfé. Almennt skyldu þeir
halda sínu fé heima á bæ eða í
beitarhólfum þar til því væri sleppt
á fjall. Það sama gilti eftir göngur og
réttir, þá bar fjáreigendum að halda
fénu heima eða í hólfum.
En af vondum lögum koma
vondir siðir. Við túlkun á þeim (ó)
lögum sem haldið hefur verið uppi
liðinn áratug, sem umboðsmaður
Alþingis úrskurðaði nýlega að
samræmist ekki tilgangi fyrri laga
né stjórnarskrá, var ábyrgðinni á
sauðfé snúið á hvolf.
Lögin leiða það af sér að ekki er
hirt um girðingar á fjárbúinu sjálfu
og fé sleppt út að vori. Sumir
bændur spara sér einnig vinnuna
við að reka á fjall, enda stunda þeir
beitarþjófnað af löndum nábúanna
með fulltingi stjórnvalda. Að
loknum göngum og réttum er það fé
sem fer í sláturhús skilið frá en hinu
sleppt út aftur. Þeir sem ekki eiga
sauðfé þurfa nú að smala sín lönd í
eigin reikning og taka þvingað þátt í
kostnaði við smölun á fé í afréttum,
sem er svo sleppt aftur út nokkrum
dögum síðar. Þeir bera einnig sjálfir
skaðann þegar sauðféð eyðileggur
skógrækt eða aðra ræktun. Það
lýsir því svo hversu sturlað þetta
fyrirkomulag er að dæmi er um að
bændur tilgreini jarðir nábúanna
sem sín beitilönd (án samþykkis) til
að uppfylla kröfur „gæðastýringar í
sauðfjárrækt“.
Skyldur stjórnvalda, bæði ríkis
og sveitarfélaga, er að fara að lögum.
Þar með talið að verja stjórnar­
skrárvarin réttindi, þá ekki síst með
tilvísun til eignarréttarákvæðis og
jafnræðisreglu.
Hér eru stjórnvöld að brjóta bæði
gegn eignarrétti og jafnræðisreglu
sumra íbúa sveitarfélagsins en
ganga erinda lítils minnihlutahóps
sem er þó ekki nema 10­20% af
sauðfjárbændum, samkvæmt mati
Davíð Sigurðssonar, formanns
Byggðaráðs Borgarbyggðar
(samkvæmt Fréttablaðinu þann
23. nóvember).
Ljóst er að ekki verður lengur
unað við óbreytt ástand og því
er hér spurt hvort stjórnvöld séu
reiðubúin að koma að vinnu með
öllum haghöfum, ekki bara þessum
litla minnihluta sauðfjárbænda,
til að finna lausn sem væri öllu
samfélaginu til heilla?
Lárus Elíasson,
skógarbóndi og verkefnastjóri
á Rauðsgili og
Þórarinn Skúlason,
sauðfjár- og skógarbóndi
á Steindórsstöðum.
Lárus
Elíasson.
Þórarinn
Skúlason.
Kjötframleiðsla í tonnum. Sauðfjárrækt hefur dregist lítillega saman í magni
af framleiddu kjöti og enn meira þegar litið er til fjölda vetrarfóðraðra.
Mynd /Hagstofa Íslands
En af vondum
lögum koma
vondir siðir.“