Læknablaðið - 01.09.2022, Page 14

390 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
R A N N S Ó K N
tíma hjá hjáveituhóp 7,6 ár (fjórðungsbil 5,0-9,6). Sjálfstæðir for-
spárþættir lifunar voru metnir með COX-aðhvarfsgreiningu. Inn
í líkanið fór aldur og þær breytur sem voru marktækt breytilegar
á milli víkkunar- og hjáveituhóps: Útbreiðsla kransæðasjúkdóms,
saga um fyrri víkkun, hjartabilunarlost, skert nýrnastarfsemi og
ábending kransæðaþræðingar. Breyturnar uppfylltu skilyrði um
hlutfallslega áhættu.
Tölfræðiúrvinnsla var unnin í R, útgáfu 4.0.3 (R foundation
for Statistical Computing, Vín, Austurríki), með Rstudio útgáfu
4.1.1103 fyrir Mac. Flokkabreytum er lýst með fjölda (%) og talna-
breytum með meðaltali og staðalfráviki eða miðgildi og fjórð-
ungsbili. Kí-kvaðrat próf var notað til að bera saman hlutföll milli
meðferðarhópanna og einþátta fervikagreiningu við samanburð
meðaltala. Bartlett-próf var notað til að kanna mun á dreifni
hópanna og heildarlifun reiknuð með aðferð Kaplan-Meiers þar
sem log-rank-próf var notað við samanburð á lifunarkúrfum. Töl-
fræðileg marktækni miðaðist við p-gildi<0,05.
Niðurstöður
Á rannsóknartímabilinu 2010-2020 voru gerðar 18.649 kransæða-
þræðingar og sýndu 1164 þeirra höfuðstofnsþrengingu þar sem
702 (60%) uppfylltu skilyrði fyrir þátttöku í rannsókninni. Sjúk-
lingarnir voru 689 talsins, þar sem 13 fóru tvisvar í kransæða-
myndatöku á rannsóknartímabilinu. 462 höfuðstofnstilfelli voru
undanskilin frekari þátttöku í rannsókninni þar sem 376 höfðu
fyrri sögu um hjáveituaðgerð og 74 höfðu aðra frábendingu fyrir
aðgerð. Einnig voru 12 tilfelli tekin frá vegna tvítekningar, það er
fóru tvisvar í kransæðaþræðingu innan þriggja mánaða. Af 702
tilfellum voru 147 konur (21%) og 555 karlar. Af þeim voru 195
meðhöndluð með víkkun, 460 með hjáveituaðgerð og 47 fengu
lyfja meðferð eingöngu (mynd 1).
Tafla I sýnir bakgrunnsþætti sjúklinga ásamt ábendingu fyr-
ir kransæðamyndatöku. Meðalaldur sjúklinga var 70,0±10,3 ár,
og var hæstur meðal þeirra sem fengu lyfjameðferð eingöngu
(p<0,001). Ekki var marktækur munur á líkamsþyngdarstuðli,
tíðni sykursýki eða reykingum milli hópanna. Helmingur lyfja-
meðferðarhóps var með skerta nýrnastarfsemi og var hún algeng-
ust í þeim hópi. Sjúklingar í hjartabilunarlosti voru í 70% tilvika
meðhöndlaðir með víkkun en sjúklingar með stöðuga hjartaöng
eða með NSTEMI/óstöðuga hjartaöng fóru oftast í hjáveituaðgerð
(68% og 70%). Alls reyndust 70 sjúklingar vera með STEMI og fóru
67% þeirra í víkkun. Sjúklingar sem einnig höfðu hjartalokusjúk-
dóm fóru flestir í hjáveituaðgerð (84%) þar sem jafnframt var gerð
lokuaðgerð.
Mynd 2 sýnir meðferð eftir aldri sjúklinga, en þeir sem voru
undir fimmtugu og yfir níræðu voru oftast meðhöndlaðir með
kransæðavíkkun. Sjúklingar á aldrinum 50-89 ára voru hins vegar
meðhöndlaðir með hjáveituaðgerð í 67% tilfella (mynd 2A). Aldurs-
spönn var ólík milli hópanna þar sem víkkunarhópur hafði mestu
spönn en lyfjameðferðarhópur minnstu (p<0,001). Með hækkandi
aldri jukust líkur á því að beitt væri hjáveituaðgerð eða lyfjameð-
ferð eingöngu (mynd 2B).
Útbreiðsla kransæðasjúkdóms var mjög mismunandi á milli
hópa þar sem höfuðstofnsþrenging eingöngu eða höfuðstofns-
þrenging ásamt þrengingu í einni annarri megin kransæð var
oftar meðhöndluð með víkkun (55,7%). Útbreiddari kransæða-
sjúkdómur, höfuðstofnsþrenging ásamt þrengingu í tveimur eða
Mynd 2. A) Meðferð höfuðstofnsþrenginga eftir aldursflokkum. Sjúklingar sem fóru í kransæðavíkkun eru sýndir með bláum lit og %. B) Aldursspönn hverrar
meðferðar höfuðstofnsþrenginga.
PCI=kransæðavíkkun (Percutaneous coronary intervention); CABG=kransæðahjáveituaðgerð (Coronary artery bypass grafting).
40.0
72.2
29.5
25.7
21.9
32.8
75.00
50
100
150
200
0−39 40−49 50−59 60−69 70−79 80−89 90−99
Aldurshópur (ár)
Fj
öl
di
A
0.00
0.01
0.02
0.03
0.04
30 40 50 60 70 80 90
Aldur (ár)
Þé
ttn
i
B
Meðferð Lyfjameðferð PCI CABG