Landsfundur Sjálfstæðisflokksins - 01.12.1940, Side 45

Um gjaldgetuna geta menn hinsvegar nokkuð dæmt
eftir þessum tölum. 1925 nam andvirði útfluttrar
vöru 82 milljónum, 1938 52 milljónum. 1928 skuldaði
þjóðin útlöndum um 40 milljónir. Nú milli 110 og 120
milljónir. Til viðbótar ætla ég svo aðeins að nefna
þá töluna, sem hvað gleggsta mynd gefur af atvinnu-
lífinu og fjárhagsafkomunni, en það er fátækrafram-
færið. 1933 nam það um 2 milljónum, en nú er það
sjálfsagt nær 5 en 4 milljónum.
Af þessu er augljóst, að það er engan veginn of-
mælt þótt sagt sé, að allt hafi hér verið, og sé reyndar
enn, í hers höndum. Mikill meirihluti framleiðendanna
var raunverulega gjaldþrota, bankar, ríki, bæjar- og
sveitasjóðir í mestu þröng. Er það sanni nær, að svo
Var komið, að hæpið var, hvers virði eignarrétturinn
var orðinn. Framundan blasti svo annarsvegar síðasti
áfanginn í frelsisbaráttu þjóðarinnar, en hinsvegar
svört ófriðarblikan.
Svona var viðhorfið, þegar Sjálfstæðisflokkurinn á
siðasta vori átti að taka ákvarðanir sínar um, hvort
gengið skyldi til stjórnarsamvinnu eða eigi, og þessar
staðreyndir tjáir ekki að véfengja, enda mælir þeim
enginn í gegn. Um hitt stóð deilan, og stendur að sjálf-
sögðu enn, hvað þessu veldur. Andstæðingar Sjálf-
stæðismanna hafa um þetta sínar skýringar. Við Sjálf-
stæðismenn höfum okkar skýringar, sem eru þær, að
enda þótt margvíslegar aðsteðjandi þrengingar hafi
miklu um þetta ráðið, þá eigi þó stjómmálastefna
undanfarinna ára sinn þátt í þessu.
Hirði ég ekki, í þessu sambandi, um að greiða þá
flækju, enda má segja að það skipti ekki höfuðmáli.
Hvað átti nú Sjálfstæðisflokkurinn að gera.
Um þrjá kosti var að ræða:
43
L