Landsfundur Sjálfstæðisflokksins - 01.12.1967, Blaðsíða 46

verðsveiflur á síðasta ári og réði gífurlegt
aflamagn mestu um, að ekki sköpuðust stðr-
vandræði af. Þau blöstu hins vegar við í hrað-
frystiiðnaðinum, sem á bæði við að etja mikið
verðfall og ónóga efnivöru.
Við verðlækkanir fáum við lítt eða ekki
ráðið. Með aðild að Fríverzlunarbandalagi
Evrópu er þó hægt að milda afleiðingar verð-
lækkananna að nokkru og hrekkur slíkt að
vísu óneitanlega skammt, þegar um jafnmiklar
verðlækkanir er að ræða og að þessu sinni.
Svipuðu máli gegnir um stofnun verðjöfnunar-
sjóðs, eins og vísir að var nú búinn til með
lagasetningu fyrir skemmstu. Verður að ætla,
að nú sé ríkari skilningur fyrir nauðsyn slíkr-
ar sjóðsstofnunar en áður, þó að andmæli hafi
raunar komið úr ólíklegustu áttum.
Til þess að firra vandræðum, þá hefur
ríkisstjórnin beitt sér fyrir auknum bótum
bæði til verðhækkana á bolfiski til bátanna og
til hraðfrystihúsanna. Því ber ekki að neita,
að slíkar bætur eru neyðarúrræði, en þegar
jafn stórfellt verðfall og raun ber vitni verður
á fullum % útflutnings, þá er óneitanlega um
neyðarástand að ræða, sem víða mundi talið
horfa til öngþveitis. Jafnvel andstæðingar okk-
ar hafa og ekki treyst sér til þess að greiða at-
kvæði á móti þessum ráðstöfunum eða verð-
stöðvuninni, sem þeim var samfara og raunar
var forsenda þess, að fram úr vandanum yrði
ráðið. Þeir láta sér flestir nægja að nöldra, en
hafa sjálfir engin frambærileg úrræði. Fæstir
þeirra höfðu þó dug í sér til að greiða atkvæði
með úrræðum ríkisstjórnarinnar. En skylt er
að hafa í huga, að verðstöðvunin byggist á
raunverulegu og þó óformlegu samkomulagi
við verkalýðshreyfinguna og samtök vinnu-
veitenda. Sjálfsagt er að meta og þakka þá
þjóðhollustu, sem í þessu lýsir sér, og þarf
ekki að efa, að sumir þeir forystumenn, sem
hér eiga hlut að, hafi orðið fyrir aðkasti
skammsýnna æsingamanna í eigin liði, en ekki
látið það á sig fá. í bili virðist órói í þessum
efnum fara vaxandi, en of snemmt er að segja
hver áhrif hann hefur.
Aðaluppistaða í nöldri andstæðinganna er sú,
að verðbólgan innanlands sé ríkisstjóminni að
kenna og verðbólgan valdi þeim vandræðum,
sem atvinnuvegirnir nú séu í. Sízt skal ég
gera lítið úr skaðsemi verðbólgunnar, en um
hana er nú búið að þvarga í rúman aldar-
fjórðung; hver hefur kennt hinum, en enginn
fundið neina frambúðarlausn. 1 sjálfu sér
skiptir það ekki öllu máli, hvort verðbólga
hefur vaxið eitthvað minna eða meira á til-
teknum tímabilum, þó að staðreynd sé, að hún
hafi vaxið hægar á viðreisnartímabilinu en á
næsta tímabili áður. Aðalatriðið er, að verð-
bólgan er fyrirbæri, sem við höfum átt við að
búa allt frá því, að atvinnuleysi lauk á árinu
1940, það er að segja, eftir að brezka her-
námsvinnan hófst hér. Allir flokkar hafa fyrr
eða síðar glímt við þetta vandamál og leitað
mismunandi samstarfs til að ráða bug á því,
en það hefur aldrei tekizt. Jafnframt er rétt
að hafa í huga, að einmitt þessi ár, síðasti
aldarfjórðungur, hafa verið mestu hagsældar-
tímar, sem þjóð okkar hefur notið, þó aldrei
hafi henni vegnað betur en einmitt síðasta
þriðjung tímabilsins, það er að segja, eftir að
viðreisnarstjórnin tók við.
Verðbólgan hefur því ekki megnað að eyða
velsæld þjóðarinnar eða grafa undan hinni
stórkostlegu uppbyggingu, sem hér hefur átt
sér stað. Að gamla fólkinu, sem hættast er
við að verði fyrir barðinu á verðbólgunni, hef-
ur aldrei verið betur búið en hin allra síðustu
ár. Um það verður heldur ekki deilt, að ólíkt
þolanlegra er að hafa verðbólgu en atvinnu-
leysi, eins og þjáði Islendinga í tímabilinu frá
1930 til 1940. Fast verðgildi peninga er mikils-
virði, en sú gæfa að geta unnið fyrir sér og
sínum er enn meira virði.
Vitanlega hefur verðbólgan skapað ýmiskon-
ar vanda og skapar enn, og hún getur orðið
okkur enn skeinuhættari áður en lýkur. En
ekki tjáir ætíð að standa í sömu sporum, held-
ur gera sér betur grein fyrir en áður í hverju
vandinn er raunverulega fólginn.
Af hverju er hærra verðlag hér en víðast
hvar í nálægum löndum?
Fyrsta ástæðan má segja, að sé sú, að það
kostar meira að halda uppi sérstöku sjálf-
stæðu ríki á hvem mann í litlu landi en stóm,
fámennu en fjölmennu. Þá gefa atvinnuvegir
hér svo misjafnan arð, að ef þjóðfélagið á
ekki að sporðreisast, þá verður að gera rót-
tækar ráðstafanir til að flytja fé á milli
þeirra. Menn fást ekki á litla báta til þorsk-
veiða, ef óhæfilega mikill munur er á tekjum
þeirra og hinna, sem stunda síldveiðar á hin-
um nýju glæsilegu síldveiðiskipum. Menn fást
ekki til að stunda landbúnað, nema því aðeins,
að þeir hafi sambærilegar tekjur á við aðrar
44