Bændablaðið - 23.03.2023, Blaðsíða 22

22 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. mars 2023
FRÉTTIR
Meinafræði:
Blóðsjúgandi mítill
fannst á villtum fugli
Fyrir skömmu greindist blóð-
sjúgandi mítill á smyrli sem fannst
nær dauða en lífi og reyndist vera
smitaður af gífurlegum fjölda
mítla. Greining á mítlinum leiddi
í ljós að um var að ræða tegundina
Ornithonyssus sylviarum, mítil
sem er algengur um allan heim
en hefur ekki áður fundist í villtum
fuglum hér á landi.
Tegundin getur verið alvarlegur
skaðvaldur á alifuglabúum nái hún
þar fótfestu en hingað til hefur
mítillinn ekki fundist hér í hænsnum.
Karl Skírnisson, dýrafræðingur
hjá Tilraunastöðinni á Keldum, segir
að fundur mítilsins sé áhyggjuefni
þar sem tegundin sé mikill
skaðvaldur í alifuglaeldi erlendis.
„Mítillinn getur orðið verulegur
skaðvaldur ef hann nær fótfestu
á alifuglabúum hér á landi.
Smitaðir fuglar verpa færri eggjum
og stundum orsakar mítillinn
fjöldadauðsföll. Fundur þessa
mítils veldur áhyggjum, ekki hvað
síst vegna þess að hér er á ferðinni
sníkjudýr sem halda þarf í skefjum
með notkun skaðlegra mítlalyfja
sem geta fundist í afurðunum, auk
þess sem smitið veldur hýslunum
ómældri þjáningu.“
Gríðarlegur fjöldi mítla
Sýkti smyrillinn var afhentur
Þekkingarsetri Suðurnesja í
Sandgerði og hann reyndist vera
smitaður af gífurlegum fjölda mítla
sem sáust með berum augum skríða
um á fiðri fuglsins. Smyrillinn
var illa á sig kominn og drapst
fljótlega þrátt fyrir að reynt væri að
meðhöndla hann og hjúkra honum.
„Nokkrir tugir mítla voru sendir á
Keldur til greiningar og leiddi hún í
ljós að um tegundina Ornithonyssus
sylviarum var að ræða.
Þrátt fyrir að mítillinn sé smátt
sníkjudýr, tæplega eins millimetra
langt, veldur það hýslinum miklum
sársauka og skaða. Öll þroskastig í
lífsferlinum lifa á honum og sjúga
úr honum blóð. Lífsferillinn tekur
ekki nema 5 til 7 daga þannig að smit
getur magnast hratt og smit verður
við snertingu,“ segir Karl.
Greindist í sóttkví
Í frétt á heimasíðu Mast frá 2018
segir að mítlar af sömu tegund hafi
greinst á búrafuglum, spörfuglum,
sem haldnir voru í sóttkví hjá
innflytjanda skrautfugla. Þar segir,
svipað og greint er frá hér að ofan,
að um sé að ræða skaðlegt sníkjudýr
sem getur haft alvarleg áhrif á heilsu
og velferð fugla og var þetta í fyrsta
sinn sem mítillinn var greindur hér
á landi.
Greiningin var gerð á Tilrauna -
stöðinni á Keldum. Skrautfuglum
í þessari sendingu var eytt og
húsnæðið sótthreinsað sem fuglarnir
höfðu verið haldnir í meðan að þeir
voru í sóttkvínni til að hindra að
smitið dreifðist innanlands.
Til mikils að vinna
Ef vart verður við mítla er mikilvægt
að grípa fljótt til aðgerða til að
útrýma þeim því til mikils er að
vinna að halda þessum skaðvaldi frá
alifuglum og öðrum fuglum í haldi.
Við kaup og sölu, og annan flutning
fugla, er mikilvægt að gæta þess að
fuglarnir séu heilbrigðir og lausir
við sníkjudýr.
Fuglamerkingamenn og aðrir þeir
sem handfjatla fugla hér á landi,
hvort sem það eru villtir fuglar,
alifuglar eða skrautfuglar, eru hvattir
til að safna blóðmítlum sem kunna
að finnast og koma þeim í greiningu
þannig að hægt sé að fylgjast með
því hvort þessi mítill sé að nema hér
land. Auk þess sem fuglaeigendur
ættu að setja sig strax í samband
við dýralækni, vakni grunur um
mítlasmit. /VH
Blóðmítill af tegundinni Ornithonyssus sylviarum sem fannst á villtum smyrli.
Mynd Karl Skírnisson.
ÞÓR HF
thor.is
NÚ ER TÍMI
TIL AÐ PANTA TÆKI Í VORVERKIN
Byggjum brýr er heiti á brúa-
ráðstefnu sem Vegagerðin hefur
boðað til þann 26. apríl nk.
Fjallað verður um brýr í víðu
samhengi og litið til fortíðar, nútíðar
og framtíðar að því er fram kemur í
tilkynningu frá Vegagerðinni.
Meðal fyrirlesara eru erlendir
brúarverkfræðingar, íslenskir
sérfræðingar, verktakar í brúargerð
og fræðimenn. Í upplýsingum frá
Vegagerðinni kemur fram að á
Íslandi eru 1.185 brýr, þar af eru
225 þeirra á Hringveginum.
„Á ráðstefnunni verður farið
yfir sögu brúa á Íslandi, hver
staðan er á fækkun einbreiðra brúa,
skoðaðar nokkrar áhugaverðar
brýr sem eru í framkvæmd eða á
teikniborðinu og farið yfir áskoranir
framtíðar. Þá verður hönnun brúa í
tengslum við náttúruhamfarir, áhrif
loftslagsbreytinga og áskoranir
verktaka í brúargerð einnig til
umfjöllunar,“ segir í tilkynningu
Vegagerðarinnar.
Ráðstefnan fer fram á Hótel
Reykjavík Grand kl. 9–16.30. /MHH
Ölfusárbrú við Selfoss, en nú á að fara að byggja nýja brú yfir ána, sem
verður tekin í notkun 2026 ef allt gengur upp. Brúin er hluti af hringvegakerfi
landsins. Mynd / Aðsend
Ráðstefna um brýr
Brúin yfir Hvítá í Borgarfirði er ein af þessum gömlu fallegu brúm á Íslandi.
Mynd / Vegagerðin
Land og skógur
Þann 10. mars samþykkti ríkis-
stjórn Íslands tillögu matvæla-
ráðherra um sameiningu Land-
græðslunnar og Skógræktarinnar.
Frumvarpið gerir ráð fyrir að
ný stofnun verði sett á fót undir
heitinu Land og skógur.
Frumvarpið fer nú til þingflokka
stjórnarflokkanna til umsagnar og
verður að lokum lagt fyrir Alþingi.
Í tilkynningu matvæla-
ráðuneytisins segir að áfram muni
sérstök lög gilda um landgræðslu
annars vegar og skóga og skógrækt
hins vegar. „Báðar stofnanirnar hafa
stórt og vaxandi hlutverk á sviði
umhverfis- og loftslagsmála og
hafa verið í samstarfi á fjölmörgum
sviðum. Gæti sameining stofnananna
því eflt þjónustu og ráðgjöf til bænda
og annarra viðskiptavina.“
Talið er að heildstæð nálgun á
nýtingu lands geti flýtt framgangi
verkefna, til dæmis í þágu
loftslagsmála og líffræðilegrar
fjölbreytni. Tækifæri verða
einnig til að hagnýta gögn og
rekstur landupplýsinga til öflugra
rannsóknarstarfs.
Forsaga sameiningarferilsins
nær aftur til byrjun febrúar á síðasta
ári, þegar nýtt matvælaráðuneyti
varð til. Þá færðust Landgræðslan
og Skógræktin þangað yfir úr
umhverfis-, orku- og loftslags-
ráðuneytinu.
Síðasta vor kynnti ráðuneytið svo
skýrslu starfshóps um forathugun á
sameiningu.
Í lok ágúst gaf Svandís
Svavarsdóttir matvælaráðherra
út fyrstu sameinuðu stefnuna í
landgræðslu og skógrækt, Land og
líf, auk aðgerðaráætlunar. /smh
Landgræðslan og skógræktin sameinast.