Gripla - 2022, Blaðsíða 19

17
hann þrjú þeirra saman við brotið D2 en það eru ÍB 226 4to, AM 158 fol.
og AM 113 8vo. Niðurstaða hans er að 158 fari næst brotinu en 226 fjærst
og 113 liggi þar á milli.36
Um útgáfu z-textans
Þegar hugað er að útgáfu z-textans er fyrst rétt að athuga hversu stór hluti
sögunnar er varðveittur í hverju handriti fyrir sig. Drýgsta skinnbrotið
er C og þar má finna um 29% sögunnar. Í eldra brotinu E eru um 15%
af sögunni. Brotin S og D2 hafa mun minni texta – D2 hefur um 1,3%
sögunnar og S um 1,9%. Brotið E skarast að nokkru leyti við C og S.
Þegar tekið er tillit til þess telst mér til að tæplega 43% sögutextans sé til
í skinnbrotum z-flokksins.37 Hægt væri að hækka þessa tölu lítillega með
því að telja með textabúta úr Laxdæla sögu sem finna má í skinnhandritum
konungasagna – þeir eru þó nokkuð umskapaðir enda hafa þeir verið
felldir inn í nýtt samhengi.
Þegar z-textinn verður gefinn út í heild verður ekki hjá því komist að
styðjast við ung handrit um meira en helming textans. Öll sagan er varð-
veitt í AM 158 fol. sem hefur greinilega textagildi. Önnur pappírshandrit
með líkan texta eru Holm papp. 23 4to, ÍB 45 fol., AM 113 8vo, ÍB 226 4to
og Thott 976 fol. Ég hef ekki fundið nein sannfærandi dæmi um að þessi
handrit hafi betri leshátt en 158 og vænti þess að þau séu öll komin af 158,
raunar öll af sömu uppskrift af 158 því að þau hafa margar sameiginlegar
villur. Ég hef þó haft dálítið gagn af AM 113 8vo til að átta mig á torlesnum
stöðum í 158.
Oft hafa AM 123 fol. og AM 554 d 4to betri leshátt en 158. Þau eru því
ekki komin af þeirri uppskrift heldur hafa þau óháð gildi. Það er einnig
greinilegt að hvorugt er komið af hinu enda skiptast 123 og 554 á um að
hafa upphaflegri lesháttu. Hins vegar hafa þau einnig oft sameiginlegar
nýjungar gegn öllum öðrum handritum. Ég hef því sannfærst um að
Kålund hafi rétt fyrir sér þar sem hann stillti 123 og 554 upp sem systur-
handritum í stemma sínu.
36 Yves Lenzin, Isländersagas: Verschriftlichung und Politisierung (Basel: Schwabe, 2021), 177–
84.
37 Laxdæla saga öll er 57.467 orð (Örnólfur Thorsson, Orð af orði, Reykjavík 1993, bls. 47). Ég
hef áætlað orðafjöldann í hverju broti miðað við umfang þeirra. Ekki getur skeikað miklu.
Z-TEXTI LAXDÆ LA SÖ GU