Úrval - 01.08.1953, Blaðsíða 19

ÞJÓÐTRtJ OG STAÐREYNDIR UM KÓNGULÓNA
17
Keilumyndaður vefurinn er op-
inn að neðan en ógagnsær. Þó
má greina að eitthvað er inni
í honum og fikti maður við einn
langa þráðinn, sem heldur keil-
unni í skorðum, getur maður,
ef heppnin er með, lokkað einn
eða tvo örlitla kóngulóarunga
út fyrir, en þeir skríða fljótt inn
aftur, þegar þeir sjá að ekkert
gott bíður þeirra úti. Móðirin
er ekki fjarri, ef við bíðum
þolinmóð, munum við fá að sjá
hana gefa ungum sínurn. Hún
kemur sér fyrir undir keilunni,
með höfuðið niður, ungarnir
flykkjast út, þyrpast um höf-
uðið á henni og troðast eins og
hvolpar til þess að fá hlutdeild
í þeim vökvadropum, sem drjúpa
úr munni móðurinnar. Þannig
elur hún þá fyrstu fjóra—fimm
dagana, en eftir það kemur hún
með veiðibráð sína í hreiðrið og
fjölskyldan borðar hana í sam-
einingu. Þetta nána f jölskyldulíf
varir í nokkrar vikur, þangað
til ungarnir eru sjálfbjarga.
Að lokum skulum við athuga
örlítið ástalíf kóngulónna. Kven-
kóngulærnar hafa slæmt orð á
sér, sagt er að þær éti alltaf
maka sinn eftir að eðlun hefur
farið fram. Það er ekki alveg
rétt. Nokkrar tegundir lifa eins-
konar hjónabandslífi að því
leyti, að karlkóngulóin deilir vef
með kvenkóngulónni um skeið
eftir fyrsta samfund þeirra; að
jafnaði heldur hann sig þó út
við brún vef jarins og varast að
koma of nærri kvenkóngulónni.
Merki maður nokkra karla á
litlu svæði, sér maður að þeir
eru fjöllyndir, því að þeir eru
í einum vef í dag og öðrum á
morgun. Astarleikurinn sjálfur
er næsta undarlegur og minnir
mann einna helzt á það sem á
máli vísindanna er kallað sæðing
eða gervifrjóvgun, nema að því
leyti, að karlinn sjálfur vinnur
verk læknisins. Þegar karlinn
finnur, að eðlunartíminn nálg-
ast, spinnur hann sér lítinn vef,
2—3 mm Iangan, danglar sér
utan í hann og gefur frá sér
einn dropa af sæði. Þennan
dropa sýgur hann upp í „hend-
ur“ sínar — einskonar gildvaxna
þreifianga — og fer síðan að
leita sér að maka.
Nú verðum við að gera okkur
í hugarlund hinn undarlega
heim, sem hann leggur út í —
óskaplegt landflæmi með trjám
sem eru hærri en nokkurt tré
sem við þekkjum; milljónir rán-
dýra liggja í leyni og eru sum
þeirra helmingi stærri en fílar;
þarna eru frumskógar og slétt-
ur, fjöll og dalir, vötn og ár,
allt gjörólíkt því, sem við höf-
um nokkurntíma séð. Raunar sér
karlinn líklega ekki mikið af
þessum heimi, sjónin er ekki góð,
og auk þess getum við.naum-
ast ímyndað okkur hvernig heim
urinn lítur út, séður með fjór-
um, átta eða sextán augum. Ein-
hversstaðar á þessu mikla flæmi
er kvenkónguló af sömu tegund
og hann. Það er undir hælinn
lagt hvort hann finnur hana,