Úrval - 01.08.1953, Blaðsíða 4

2
ÚRVAL
dómum, ótta og hatri. Hún ætti
að efla samvinnu í stað ofbeld-
is. Frumskilyrði þess að unnt
sé að öðlast lausn frá ótta,
skorti og ofbeldi er, að menn
njóti frelsis til að afla sér
þekkingar.
Ef takmark menntunar í
nútíð og framtíð er að efla
sJcilning á manninum og náttúr-
unni og stuðla að breytni í
samrœmi við þann skilning,
þá er augljóst, í mínum aug-
um að minnsta kosti, að lest-
ur, skrift og reikningur full-
nægir ekki menntunarþörfum
vorum, og raunar ekki heldur
vísindin ein. En augljóst er að
skilningur á manninum tekur
til umhverfis hans og fortíðar,
þ. e. sögu, félagsfræði, hag-
fræði, stjórnmála, bókmennta
og jafnvel trúarbragða. „Ræt-
ur jurtanna“ og „ský himins-
ins“ eru hvortveggja hluti af
umhverfi mannsins, í fortíð og
nútíð. Jafnaugljóst er, að
menntun vorri líkur ekki með
stúdentsprófi, og jafnvel ekki
með háskólaprófi. Það verður
að vera stöðug og framhald-
andi menntun fyrir fullorðna,
önnur en sú sem mönnum er
miðlað með útvarpsdagskrá
auglýsenda, áróðri, skemmtun-
um og listrænum bellibrögðum.
Að því er tekur til tæknilegrar
þjálfunar, er mér fullljóst, að
vér getum lært með því að
vinna með höndunum engu síð-
ur en með því að nota augu og
eyru, hlusta á fyrirlestra og'
lesa bækur.
Eg hef fengizt við rannsókn-
ir og kennslu í vísindum í
fimmtíu ár. Eg held að vér
kennarar vanmetum gáfur
æskumanna og samborgara
vorra. Þeir geta lært, þeir geta
skilið, þeir geta jafnvel álykt-
að, ef vér kennarar getum
raunverulega kennt með orðum
og fordæmi. En vér verðum að
glæða að nýju hina niður-
bældu náttúrlegu forvitni í
nemendum vorum, forvitni, sem
ítroðsla, á heimilum, í kirkj-
um, í barnaskólum, og stund-
um jafnvel í menntaskólum og
háskólum hefur bælt niður.
Itroðslukennsla byggir á minni,
trú og venjum frekar en skiln-
ingi á manninum og náttúr-
unni. Nemendur og kennarar í
öllum greinum eiga að leita
vitnisburðar, rannsaka vitnis-
burð. Vér getum ekki sigrað
hugmyndir með byssum eða
sprengjum eða beinni afneitun.
Siæmar hugmyndir er hægt að
sigra með góðum hugmyndum,
sem reistar eru á betri vitnis-
burði. Vér eigum, m. ö. o„ að
nota vísindalegar aðferðir í
menntun vorri á öllum stigum
hennar; vér eigum að sýna vís-
indalega réttsýni, vísindalegt
hugrekki til að horfast í augu
við sannaðar staðreyndir, en
gæta þess að halda tungu vorri
í skefjum og pennan vorum
þurrum þangað til vér þekkjum
staðreyndirnar.