Úrval - 01.02.1959, Blaðsíða 36

ÚRVAL
FÉLAGAR 1 BARÁTTU VIÐ DAUÐANN
Þegar pilturinn var sofnaður,
lét ég snúa honum varlega við
og leggja hann á magann.
Skorður voru settar við höfuð-
ið, skurðsvæðið klætt og dauð-
hreinsað, blóðþrýstingur og
andardráttur enn einu sinni
mælt — og því næst hófst að-
gerðin.
Ég gerði sprettu hiður með
þvertindum hálsliðanna og
dýpkaði svo skurðinn beggja
megin til þess að ná niður að
4. til 6. hálslið. Aðstoðarmenn
mínir tveir glenntu sundur sár-
ið með breiðum, flötum sára-
krókum, en yfirlæknirinn saug
án afláts blóðið úr sárinu. Raf-
magnsdælan malaði, sogpípan
suðaði. Það voru einu hljóðin í
skurðstofunni. Enginn mælti orð.
Eftir tvær til þrjár mínút-
ur rakst ég skyndilega á laus-
an hryggtind, gjörbreyttan vef
og sléttan ávalan flöt sem var
þéttur viðkomu. Það hlaut
að vera hluti af æxlinu. Eg
reyndi að rýma til fyrir mér
bæði upp á við og niður á við
til þess að fá betri yfirsýn yfir
ástandið. Mér tókst að losa
fast lag sem var eins og eins-
konar skel yfir þessum hnúð,
og við okkur blasti dökkbrúnn
massi.
Nú vissum við að þetta var
ekki illkynja æxli, heldur svo-
nefnt brúnt æxli, sem átti ræt-
ur sínar í liðabogum 5. og 6.
hálsliðs og hafði losað þá og
gereyðilagt. Okkur létti við
þessa sjón, því að nú bentu
líkur til að við myndum geta
numið brott —- ef ekki allt —
þá að minnsta kosti megnið af
æxlinu. Með erfiðismunum
rýmkaði ég til fyrir mér og
risti dýpra, þangað til ég gat
að lokum náð utan um hinn
beinkennda, brúna massa frá
hægri, og losað hann varlega án
þess að valda alltof mikilli
blæðingu.
Ég greip um þétt æxlið með
griptöng og lyfti því örlítið.
Undir því kom í ljós gráhvít-
ur flötur — örlítið íhvolfur —
það gat tæplega verið annað en
harða mænuhimnan, dura mat-
er! Ég kallaði á aðstoðarmenn
mína: „Viljið þið bara sjá
hérna djúpt niðri — þarna er
dura mater. Við erum þá komn-
ir að mænunni — og hún er
alveg flöt!“
Allir vildu sjá fyrirbrigðið,
og mót venju hleypti ég öllum
að, því að þetta var vissulega ó-
trúleg sjón. Fullur ákefðar hélt
ég áfram og risti fyrir vinstra
megin við æxlið og komst að
raun um að það hafði gjöreyði-
lagt liðaboga, þvertinda og rif-
tinda á 5. og 6. hálslið, og að
æxlið náði einnig fram fyrir
hrygginn. Þegar ég hafði sann-
fært mig um þetta ákvað ég að
nema í þetta skipti í burtu að-
eins það mikið að ekkert þrýsti
á mænun. Afganginn af æxlinu
ætlaði ég svo að fjarlæga síðar.
Við höfðum lagt nóg á sjúkling-
inn í þetta skipti.
Við gátum án áhættu fram-
34