Heima er bezt - 01.08.2009, Síða 16

Egill Guðmundsson
frá Þvottá
Smalastelpan
Saga úr Suðursveit
Þórisdalur í Lóni. Drangurinn Þórir í baksýn.
Frá 1856 til 1870 búa í Dilksnesi í
Nesjum Homafirði, hjónin Hallur
Pálsson og Herdís Bergsdóttir,
fædd í Árnanesi 1809. 1870 fluttu þau
að Skálafelli í Suðursveit. Munu þau
hafa flutt á vesturpart jarðarinnar er var
erfðahluti Herdísar úr Árnaneslandi.
Margir búendur voru í Skálfelli, voru að
koma og fara. En þau Hallur og Herdís
bjuggu út af fyrir sig og höfðu að segja
mátti jörðina ein, síðar.
Þau áttu eitthvað af bömum og
vom þau farin að heiman nema sonur
þeirra er hét Jón, er var þá nokkuð upp-
kominn.
Þessi hjón voru vel í efnum að talið
var. Afi Halls var Hallur ríki Þorleifsson.
Þau höfðu eitthvað af vinnufólki. Konu
sem sá um eldamennsku og einnig fólk
sem kemur hér ekki við sögu.
Þá var myndarstúlka sem annaðist
ijósverkin. Hún hét Guðrún Högnadóttir
og sá um að fara út í hlöðu og taka til
hey í meisa, gefa kúnum, mjólka þær
og moka flórinn. Fórst henni þetta vel
úr hendi.
Jóni syni þeirra var ekki ætlað neitt
sérstakt verk á heimilinu, réði sér sjálfur
og varð því lítið úr verki, enda lítið
fyrir að vinna, áhugalítill.
Nú hafði sú saga komist á kreik
á heimilinu að Jón ætti vingott við
íjósakonuna er hún var að tuttla heyið
í hlöðunni, að öðru leyti skipti hann
sér ekkert af hennar störfúm. Þetta þótti
móður hans miður góðar fréttir, og mun
hafa verið staðráðin í að koma í veg
fyrir einhverja ástarleiki í hlöðunni.
Tók hún nú það ráð að fylgjast með
athöfnum hans og forða slysi sem
óhjákvæmilega gæti átt sé stað þarna
í angandi heybing, því Jóni var ætlað
annað kvonfang. Hallur bóndi var alla
daga yfir fé sínu og vissi ekki hvað kona
sín sýslaði heima með hjúum sínum. Nú
datt Herdísi það snjallræði í hug að hafa
bónda sinn heima við, sjá um hrossin
en Jón tæki við beitarhúsafénu. Og fór
það fram, þó Jón væri tregur til.
Leið nú alllangur tími að Herdís hafði
ekki áhyggjur af Jóni. Hann fór til
ljárins á morgnana og kom seint heim
á kvöldin. Þannig leið mánuður.
Svo er það einn morgun að Jón svaf
rólegur í rúmi sínu. Faðir hans vakti
hann og skipaði honum að hraða sér
til fjárins. Jón kvaðst lasinn. Vera með
slæman sting í síðu og ekki treysta sér
til Qárins í dag, en athuga á morgun.
Lét Hallur sér það líka og fór til ljárins,
en Jón kúrði sig undir sæng.
Þennan dag var sunnan slagveðurs
rigning. Húsfreyja var á leið upp til sín
eftir að hafa verið að líta eftir störfúm
eldastúlkunnar og fá sér kaffisopa. Jón
sonur hennar virtist sofa enn vært í sínu
rúmi framan við svefnherbergi þeirra
hjóna. Herdís húsfreyja fór hljóðlega
inn í sitt herbergi og fór að greiða hár
sitt sem var fagurt og vel hirt. Hún
var lagleg myndarkona og vissi af því
og þar sem sonur hennar virtist sofa
svefni hinna réttlátu, gleymdi hún
304 Heima er bezt