Heima er bezt - 01.08.2009, Side 20

þóttist afi minn skilja svo mikið af tali þeirra. Hann var alltaf
að reyna að spyija þá um Ameríku, og honum skildist að þeir
segja, að þar væri nóg gull - alls staðar yfirfljótandi gull, og
að allt væri það rautt gull. Þessir menn gáfii afa mínum nokkur
staup af vini, sem hann sagði að væri það besta, sem hann hefði
nokkru sinni smakkað, og hann var viss um, að þeir hefðu
komið með það frá „Vínlandinu góða“.
Meðan við dvöldum þar á veitingahúsinu, var afi minni alla
daga á ferð út um borgina, og hafði mig ævinlega með sér;
margt nýstárlegt var það, sem við sáum, bæði
úti á götunum og eins í búðargluggunum, og
margt eplið og pemna keypti hann handa okkur
af berfættum drengjum og hmmum kerlingum,
sem alls staðar úði og grúði af, sem virtust koma
út úr hveiju einasta skoti og afkima - jafiivel
út úr sjálfúm gijótveggjunum, eins og andamir
hans Aladíns. Þvílíkan urmul af aldinasölum
hefi ég aldrei séð síðan.
Oft urðum við þess varir á þessu ferðalagi
okkar um borgina, að sumum þótti við vera of
hnýsnir og allt of nærgöngulir; helst kom það
fyrir nærri blómagörðum og verksmiðjum. Og
oft lentum við í stökustu vandræði með að rata
heim að veitingahúsinu, sem við héldum til á,
ekki síst þegar farið var að rökkva á kvöldin.
Það, sem vakti mesta eftirtekt mína á strætunum í Húll,
var myndastytta, úr málmi, af manni á hestbaki, sem stóð á
gatnamótum, kippkom ffá veitingahúsinu. Ég þreyttist aldrei
að horfa á þetta undraverk, sem afi minn sagði að væri það
langstærsta „leikfang", sem hann hefði nokkm sinni séð.
Myndastytta þessi var okkur jafnan hinn besti leiðarvísir, því
hvenær sem við sáum hana, vomm við vissir að rata heim.
Svo kom dagurinn, sem „Kólumbus“ lagði af stað til
Vesturheims, og kvöldið fyrir fylgdi litli norski gestgjafinn
okkur út á skipið, og vísaði okkur inn í mikinn og skrautlegan
sal undir þiljum, og svo kvaddi hann okkur þar með mestu
virktum.
„Kólumbus“ var mikið gufúskip, og var minning gamla
Kristófers engan veginn rýrð með því að láta það heita eftir
honum. Tveir gríðarmiklir reykháfar voru á skipi þessu, og
allmikil bygging var á þiljum uppi, og margir hvítir bátar héngu
yfir borðstokkum þess, bátar, sem ég hélt þá endilega að væm
haföir til prýðis. Þijú vom siglutrén þéttsett rám og reiða. Salurinn,
sem okkur var vísað í, var bæði stór og skrautlegur. Borð lágu
eftir honum endilöngum og bekkir beggja megin við borðin.
Ótal svefnherbergi vom til beggja hliða á sal þessum hinum
mikla, og var okkur fengið eitt þeirra til umráða. Þar vom
fjögur lítil rúm og vom tvö þeirra uppi yfir hinum. Þar var
og einn kringlóttur gluggi, og var glerið svo þykkt, að ekkert
var hægt að greina í gegn um það, en þrátt fyrir það komst þó
næg birta inn um það.
Við sátum jafnan til borðs með hinum farþegunum, sem byggðu
sal þennan. Allir farþegamir töluðu enska tungu, eftir því sem
afi minn gat komist næst. Hér kom bók Halldórs Briem afa
mínum að góðu haldi, þegar við þurftum einhvers sérstaks við.
Hann var alltaf með þá bók í höndunum, og var alltaf að leita í
Fjórir innflytjendur á Ellis-
eyju með fátœklegar eigur
sínar, á svipuðum tíma og
um er flallað í greininni.
Höfnin í Halifax 1889.
orðasafninu, og þegar hann fann orðið, sem við átti
í það og það skiptið, þá benti hann einhveijum á
það, og ævinlega varð það að tilætluðum notum.
Á þennan hátt fengum við margt, sem við annars
hefðum orðið að fara á mis. Afi minn hélt ætíð
eftir það mjög mikið upp á þá bók, og sagði að
hann ætti henni það að miklu leyti að þakka, að
við komumst klakklaust til Halifax.
Við fengum vond veður á Atlantshafmu, og
vorum nítján daga frá Húll til New York. Ég man
það, að í nokkra daga var allt á tjá og tundri á skipinu. Það
brakaði og brast f öllu, allur borðbúnaður var á flugi og ferð,
meðan við vorum að borða, og við gátum með naumindum
haldið okkur á bekkjunum. Einu sinni kom glugginn inn á okkur,
og sjórinn streymdi inn i herbergið; en von bráðar var glugginn
settur í aftur. Eitt kvöldið var komið með einn hásetann ofan í
borðsalinn; hann hafði orðið íyrir einhveiju, sem losnað hafði
á þilfarinu í óveðrinu. Ég man hvað mér þótti átakanlegt að
heyra veinið í aumingja manninum, en það vein varaði ekki
lengi, því hann dó litlu síðar.
Daginn eftir slotaði veðrinu; þá voru allir, sem frískir voru,
látnir koma upp á þiljur, til að vera viðstaddir útför hins andaða
sjómanns. Líkið lá á fjöl, en ekki í líkkistu, og utan um það var
vafið stóm flaggi. Fólkið stóð í þyrpingu í kring um það, meðan
skipstjórinn talaði nokkur orð. Allir vom mjög daprir að sjá, og
nokkrir grétu; sérstaklega man ég eftir einum öldmðum manni,
sem grét eins og þegar bam grætur sárast, og ef til vill hefir
hann verið faðir hins látna, sem ég held að hafi verið ungur
maður. Svo var líkið tekið og látið síga út fyrir borðstokkinn;
niður seig það hægt og hægt, niður i hið dimma og djúpa skaut
hafsins. Aldan luktist saman yfir líkinu, vindurinn sléttaði yfir
hringiðuna, sem myndaðist þar sem það sökk - sléttaði yfir,
svo engin merki sæjust, hvar það hvíldi. Og hin mikla Rán tók
það i faðm sinn, til að geyma það í innstu fylgsnum hjarta síns
um aldur og ævi. En skipið brunaði áfrarn með fánann í hálfa
stöng, áleiðis til hins mikla Vesturheims.
Loksins sáum við Ameríku, eins og bláa rönd út við
sjóndeildarhringinn í vestrinu. Afi minn horfði lengi á þessa
bláu rönd, og sagði aftur og aftur: „Vínlandið góða! Leifúr
heppni!“ Nokkrir af skipveijum, sem nærstaddir vom, fóm að
skellihlæja og höfðu upp eftir honum orðin, en þó afbökuð.
308 Heima er bezt