Læknaneminn - 01.11.1969, Blaðsíða 9

LÆKNANEMINN
9
„Reihengraber" beinin þýzku og
bein Engil-Saxa. En járnaldar-
beinin frá Bretlandseyjum og Ir-
landi eru með öðrum svip og lík-
ari íslenzku beinumun í heiðni. Nú
eru ekki aðrar þjóðir í Evrópu en
Baskar, Wales-búar, Skotar, Irar
og íslendingar með hærri hundr-
aðshluta 0-kona en 70. Allt eru
þetta þjóðir, er nú byggja útskekla
Evrópu, ef svo má að orði kom-
ast. Það er hugmynd mín, að fyrir
járnöld í Skandinavíu og fyrir
daga Engil-Saxa á Bretlandi hafi
fólk með háa tíðni 0-kona verið
miklu víðar í Evrópu, meðal ann-
ars í Skandinavíu, en að það hafi
smám saman þokað fyrir járnald-
arfólki Skandinavíu og Engil-Söx-
um, sem ég álít, að hafi verið með
tiltölulega háa tíðni A-kona. Vík-
ingarnir, sem námu land á íslandi,
voru aðallega af hinum forna
frumbyggjastofni Noregs, sem
varð að þoka fyrir járnaldarmönn-
unum, fyrst til Vestanfjallshéraða
Noregs og á víkingaöld til skozku
eyjanna og Irlands og síðan til Is-
lands. Þeir mynduðu það, sem ég
hef nefnt vestræna víkingastofn-
inn til aðgreiningar frá þeim aust-
ræna, sem voru afkomendur iárn-
aldarmanna Skandinavíu. Vest-
rænu víkingarnar höfðu þess vegna
engin áhrif á blóðflokkaskipan
beirra héraða Stóra-Bretlands og
Irlands, sem ósnortin voru af
Engil-Söxum. Það, sem skapar hið
sérkennilega ris á A-konatíðninni
frá norðri til suðurs á Stóra-
Bretlandi, er fyrst innrás Engil-
Saxa, síðan dönsku víkinganna og
síðast Normanna.
Líkamshæð.
Þessu næst skulu athugaðar
breytingar, sem orðið hafa á þjðð-
inni síðan hún hóf göngu sína í
landinu og orsakir þeirra. Sá upp-
hafspunktur, er ég þá miða við,
er þjóðin eins og hún birtist í
beinagrindum fyrir árið 1100.
Næsti áfangi eru bein frá 1100—
1650, síðan frá 1650—1840 og að
síðustu athuganir á 20. aldar ís-
lendingum. Ég mun hér aðeins
geta þriggja einkenna, nefnilega
líkamshæðarinnar sem dæmi um
mældan fjölkona erfðaeiginleika
og síðan góm- og kjálkagarða,
sem eru dæmi um talda eiginleika,
nonmetrical eða discontinuous, og
sem að áliti sumra byggjast á
einu koni með einfaldan erfða-
gang.
Á mynd 1 er mörkuð líkamshæð
karla á hinum ýmsu tímum. Með-
alhæðir beinaflokkanna þriggja
eru settar sem beinar línur, en
hver línan um sig tekur yfir það
tímabil, sem ætla má, að þorri
beinanna sé frá. Ekki er hægt að
segja nánar um, til hvaða punkts á
línunni meðalhæðin muni svara,
né heldur hvernig beri að tengja
línurnar saman. Mannamæling-
arnar skiftast á þrjú tímabil,
1910—1914, 1920—1923 og 1952—
1954 og er meðalhæð hvers tíma-
bils táknuð með punkti og þeir síð-
an tengdir saman með beinni línu.
Meðalhæð karla á 10. og 11. öld
er tæpir 172 cm, á 15.—16. öld lið-
lega 171 cm og á 18. öld tæplega
169 cm. Um árið 1912 er líkams-
hæðin 172,8 cm, 1921 er hún 173,6
og 1953 176,8 cm (15). Frá fyrstu
öldum landsbyggðarinnar til 18.
aldar hefur karlmaðurinn lækkað
um 3 cm. Það verður ekki sagt af
bessum rannsóknum hvenær
lækkunin hófst, en örust hefur
hún orðið á 17. öld. A 19. öld fer
hæðin að vaxa og er 1912 orðin 4
cm meiri en á 18. öld og til 1953
bætir hún enn við sig 4 cm.
Til að átta sig á hugsanlegum