Læknaneminn - 01.11.1969, Qupperneq 44

LÆKNANEMINN
lt0
eða hvarf með bættri lyf jameðferð.
Þá er hugsanlegt, að nýjar lækn-
ingaaðferðir geti gert vissar sér-
greinar óþarfar eða skapað þörf
fyrir nýjar. Hvað skeður til dæmis,
þegar fundin verður lyflæknismeð-
ferð á illkynja æxlum, eða þegar
vandamálið um ónæmi í sambandi
við líffæraflutninga leysist ? Breyt-
ingar eða sveiflur sem þessar eru
ófyrirsjáanlegar, og verður að
taka þær sem starfsáhættu (occu-
pational hazard).
Ef litið er á ástandið hér á landi,
hefir það breytzt allmikið, síðan
upprunalega erindið var flutt. Þá
var hægt að tala um neyðarástand
á vissum sérsviðum læknisfræðinn-
ar, t.d. í geislagreiningu, svæfing-
um, ýmsum greinum lyflækninga,
háls-, nef- og eymalækningum, svo
nokkuð sé nefnt. Við það, að laun
lækna urðu mannsæmandi og
starfsaðstaða batnaði, hafa all-
margir læknar erlendis tekið sam-
an pjönkur sínar og flutt heim og
fyllt að nokkm upp í þau skörð,
sem fyrir vom. Þó era enn tilfinn-
anlegar eyður í sérfræðingaliðinu,
t.d. vantar enn bæklunarlækna
(orthopæda), sérstaklega utan
sjúkrahúsa. Þá vantar sérfræðinga
í þvagfærasjúkdómum, sérfræð-
inga í geislalækningum, í kliniskri
sýklafræði og fleiru. Sárastur er
þó skorturinn á sérfræðingum í
þeirri vinnuaðferð, sem við köllum
almennar lækningar eða heimilis-
lækningar. Áður en nánar er út í
það farið, er rétt að taka fram, að
læknisþjónusta telst ekki vera full-
nægjandi í sérgrein, nema að
minnsta kosti tveir sérfræðingar
séu starfandi í henni, svo að eyður
verði ekki í þjónustuna.
Nú sem stendur eigum við ekki
neina lækna sérmenntaða í almenn-
um lækningum. Þeir læknar, sem
þessum störfum sinna, hafa flestir
hafið störf sem heimilis- eða hér-
aðslæknar, eftir að þeir hlutu ótak-
markað lækningaleyfi. Sumir hai'a
aflað sér einhverrar framhalds-
menntunar, aðrir nánast engrar.
Skortur á þessum læknum, jafnt í
dreifbýli sem þéttbýli, hefir gert
það að verkum, að þeir hafa safn-
azt í þéttbýlið, þar sem aðstæður
em betri, og hefir það gert ástand-
ið í dreifbýlinu enn verra. Er nú
svo komið, að við jaðrar neyðar-
ástand á allstórum landssvæðum.
Nú verður í nokkram orðum
reynt að gera grein fyrir niður-
stöðum nefndar þeirrar, sem skip-
uð var að tilhlutan Læknadeildar
Háskóla Islands og heilbrigðis-
málaráðherra með aðild Læknafé-
lags Islands, en af hálfu þeirra
síðastnefndu sátu í nefndinni sá,
er þetta ritar, og einn af fulltrúum
yngstu lækna, Jón G. Stefánsson.
Nefndin hóf störf í september
1968 og skilaði áliti í lok febrúar
1969 eftir miklar og langar fundar-
setur. I fyrstu var unnið að gagna-
söfnun, en síðar að því að finna
sameiginlegan starfsgmndvöll.
Við lestur gagna, sem safnað
var úr ýmsum áttum, kom í ljós
það, sem raunar var vitað fyrir,
að mikils ósamræmis gætir um
kröfur þær, sem gerðar em til sér-
fræðiviðurkenningar í ýmsum
löndum og jafnvel innan sumra
þeirra (U.S.A.). Á það bæði við
um tímalengd sémáms alls og
ýmissa liða þess, svo og um sér-
fræðipróf. Á Norðurlöndum eru
kröfumar mjög mismunandi, en
yfirleitt þarf lengstan starfstíma
til sérfræðináms í Danmörku, en
í Finnlandi er nú sérfræðipróf í
gildi og þykir gefast vel. Fram
kom, að mikil hreyfing er í flest-
um löndum um að breyta sérnám-
inu, og á Norðurlöndum eru uppi
háværar raddir um að samræma