Læknaneminn - 01.04.2007, Side 33

Framhaldsnám í Bandaríkiunum
VISA málin
Hér á ég við vegabréfsáritunina. Þetta er stórt mál og
skyldi huga mjög vel að því. Ég hvet eindregið til þess að
menn reyni að sækja um Grænt kort í Visa-lotteríinu (www.
dvlottery.state.gov/) einu ári (eða tveimur) áður en námið
er fyrirhugað. Hvort sem að maður ætlar að dvelja
langdvölum í USA eða ekki, þá breytir þessi vegabréfsáritun
mjög miklu um möguleikana á undirsérgreinanámi eða
starfi á góðum stað eftir nám í almennum lyflækningum.
Aðeins nám í undirgreinum svæfinga er undantekning frá
þessu en þar er mikill skortur á fólki.
I undirgreinum lyflækninga eru mun færri prógrömm en
fyrir 12-15 árum síðan. Með allsherjar stefnubreytingu var
skorið á mjög marga spítala og kennslu í undirgreinum
hætt. Að auki eru þau prógrömm (fellowships) sem eftir
eru mjög háð fjárveitingum frá heilbrigðisstofnun USA
(NIH, National Institute of Health) og þær fjárveitingar eru
algjörlega eyrnamerktar umsækjendum sem annað hvort
eru ríkisborgarar eða langtímaíbúar (permanent residents,
þ.e. með grænt kort). Svokallað H-visa (resident) sem
oftast er forveri græna kortsins dugir ekki því reglurnar
gera prógrömmunum ókleift að styðja það nema að sýnt
sé að engir ríkisborgarar sæki um. Þá er það líka stolt
prógrammana að ráða helst Ameríkana því of hátt hlutfall
af erlendu fólki mætir þeim fordæmum um að prógrammið
sé orðið 2. flokks. Stjórnendur prógramma ala þann draum
að nemendur þeirra verði frægir í greininni og efli hróður
stofnunarinnar. Samkeppnin er mikil og snýst einnig mikið
um fjárveitingar.
Flestir fara í almennar lyflækningar (eða aðrar greinar) á
svokölluðu J-1 visa (student exchange visa) og flokkast
sem útlendingar (aliens). Nái menn inni á virtri stofnun er
möguleikinn meiri á því að komast í undirsérgrein en það
er ekki lengur sýnd veiði, sérstaklega ef skipta á um
spítala. Með J-1 visa þarf spítalinn sjálfur að kosta
undirsérgreinanámið og það gera þeir bara ef maður er
virkilega feitur biti á pappírunum og meðmælabréfunum.
Fari par saman og makinn ákveður að taka J-2 makavísa
er heimilt að Ijúka almennu prógrammi á því og vinna á
spítala án annars visa í allt að 7 ár frá fyrstu útgáfu
vegabréfsins svo framarlega sem makinn heldur sinni J-1
stöðu. J-1 má aftur ekki vinna utan prógramms. J-2 þarf
að borga svokallaðan Social Security Tax af launum sínum
sem var í New York um 8%. Ég get því ekki mælt með J-2
visa fyrir lækna nema við ákveðnar kringumstæður.
Margir lenda í því að komast ekki í undirsérgrein og þurfa
að vinna í 3-5 ár á stað sem fáir vilja vinna á til að fá H-
visa og svo grænt kort áður en raunsær möguleiki er á því
að sækja aftur um. Ég þekkti t.d. mjög frambærilegan
Indverja sem vann í fangelsinu á Rikers Island, NY, þessi
3-4 ár sem hann þurfti til að komast í rétta visa-stöðu.
Hann náði að endingu með þessari þrautseigju að komast
í hjartalækningar. Svona sögur eru þó undantekningar því
Prógrömmin vilja sjaldnast fólk sem er orðið eldra eða ekki
nýlesið í fræðunum.
Viðtölin
Úff. Hvílík leiðindi. Ekki koma of seint og ekki klæðast
öðru en jakkafötum, fínni dragtog góðum skóm. Ameríkanar
klæðast fínu í vinnunni en gallabuxum úti að skemmta sér
(að öllu jöfnu). Varastu að grínast á eigin kostnað eða gera
lítið úr þér á þann góðlátlega máta sem við erum vön hér
heima. Slíkt er bara talið veikleikamerki og fáir hafa húmor
fyrir því í USA. Lykilatriði er að tala hátt og skýrt og hafa
ekki áhyggjur af framburði eða læknisfræðilegri þekkingu.
Algengt er að spurt sé hvort að maður ætli að vera áfram
í USA og líklega er best að svara því að svo geti vel farið,
enda bla bla bla hversu frábært kerfið þeirra sé.
MATCH
Matching kerfið er frekar taugastrekkjandi og það er
svindlað á því beint eða óbeint. Sum prógrömm sem standa
frekar höllum fæti með að fá gott fólk velja eftir
persónuleikum í viðtölum og bjóða svo framhjá MATCHinu
en sterkari prógrömmin fara í gegnum kerfið en láta þá
sem þau eru hrifin af vita af því að þau séu ofarlega á lista.
Það þolir sem sagt nær enginn þá spennu sem þessu
annars ágæta kerfi fylgir. Verst líður þeim sem eru ekki í
efstu 10 sætum neins staðar og fá ekkert að vita fyrr en í
útdrættinum. Maður verður að skrá sig í kerfið en það
kemur í Ijós eftir viðtölin hver staðan verður.
Upphafið
Menningarsjokk - ó, já. Ég var ekki viss í byrjun hvort ég
hefði óvart lent í Stalingrad, því skriffinnskan er svo mikil.
Einnig þarf maður tíma til að venjast því að mega ekki
segja það sem maður vill þegar maður vill segja það -
goggunarröðin. Þá getur verið erfitt að takast á við bæði
sjúklinga og starfsfólk sem hefur allt aðra sýn á lífið og
ekki alveg þau sömu siðferðisgildi og við eigum að venjast.
T.d. varð ritari einn nett brjálaður þegar ég léttilega lét
svífa miða með upplýsingum um sjúkling á borðið til
hennar. Henni fannst það argasta móðgun að láta henda til
sín hlutum. Mismunandi lönd og þjóðerni, mismunandi
túlkanir. Á hinn bóginn var margt virkilega skemmtilegt og
oft góður húmor í hópnum. Á fjölþjóðaspítölum
strandríkjanna kynnist maður meira fólki frá öllum
heiminum en í miðríkjunum meira hvítum Ameríkönum.
Húsnæði
Húsnæðisverð og leiga er mjög mismunandi eftirfylkjum.
í kringum stórborgirnar eru verðin hæst og t.d. í New York
fæst lítil 50-60 fm kytra á um 100.000 krónur á mánuði.
Það er um þriðjungur mánaðarlaunanna. í miðríkjunum er
þetta mun skárra (t.d. í Iowa) og margir hafa jafnvel keypt
Læknaneminn 2007 33