Læknaneminn - 01.04.2007, Blaðsíða 128

Verkefni 3. árs læknanema
Inngangur og markmið: Kransæðasjúkdómar eru ein
helsta orsök dauðsfalla á vesturlöndum. Um það bil eitt
þúsund íslendingar fá kransæðastíflu á ári hverju og eru
karlmenn þar í miklum meirihluta. Margir fá hjartadrep,
án þess að hafa sýnt einkenni um blóðþurrð til
hjartavöðvans, og er talið að um tvö hundruð manns deyi
skyndidauða vegna þessa á ári hverju. Hin síðari ár hefur
orðið gífurleg þróun í myndgreiningartækni um leið og
mönnum varð Ijóst mikilvægi þess að greina veggbreytingar
í æðum strax á frumstigi. Nú er hægt að skoða æðarnar
með sífellt hættuminna inngripi í líkamann, þ.e. hægt er
að ná góðum myndum af æðunum með tölvusneið-
myndatækni (TS) sem sýna breytingar í æðaveggnum og
þrengingar í holi æðanna. Hæfni TS tækni til að mæla
þéttnimun líkamsvefja hefur veitt möguleika á að flokka
veggbreytingar í æðasjúkdómum niður í harðar og mjúkar.
Markmið þessa verkefnis var að athuga hvort hægt sé að
mæla þéttnigildi í mjúkum kransæðaþykkildum, bæði
innanæða og vegglægum, og þar með meta gerð og stig
breytingarinnar strax á frumstigi.
Efni og aðferð: Aftursæ rannsókn var gerð á 150
einstaklingum sem höfðu farið í tölvusneiðmyndarannsókn
á kransæðum á tímabilinu desember 2003 til ágúst 2004.
Við yfirferð á niðurstöðum þessara 150 einstaklinga fundust
13 þar sem mjúkum þykkildum (soft plaque) var lýst.
Myndir af þessum 13 voru endurskoðaðar og þéttni
þykkildana var mæld. Allir sjúklingarnir voru látnir fylla út
spurningarlista áður en þeir gengust undir rannsóknina og
voru svör þeirra skoðuð. Verkefnið var unnið hjá Röntgen
Domus í sérstakri vinnustöð (Vital Images Vitrea
Workstation) sem notuð er til eftirvinnslu sneiðmynda.
Gefur hún möguleika á „Hounsfield Unit" (HU) mælingum
sem meta vefjaþéttni og segja til um vökva og
fituinnihald.
Niðurstöður: Tíu einstaklingar reyndust vera með
mjúka veggbreytingu sem unnt var að mæla þéttni í, þar
af voru tveir með tvær slíkar breytingar. Tókst því að mæla
12 breytingar og skiptust þær á milli þriggja flokka innan
Hounsfield skalans: atheroma (kringum 20 HU), lipíð (50
HU) og fibrous ( HU milli 100 og 200 HU).
Ályktanir: Samkvæmt þessum niðurstöðum má draga
þá ályktun að hægt sé að nota tölvusneiðmyndatækni til
þess að meta þéttnigildi veggbreytinga í kransæðum, og
meta þar með stig og gerð breytingarinnar.
Lykilorð! Kransæðasjúkdómar, TS-þéttnimælingar.
Sýklasóttarlost á gjörgæsludeildum LSH 2004
Einar Björgvinsson1, Sigurbergur Kárason2, Gísli H.
Sigurðsson2
^Læknadeild Háskóla íslands, 2Svæfinga- og gjörgæslu-
deild Landspítala Háskóla-sjúkrahúss
Inngangur: Sýklasótt (sepsis) er hættulegt heilkenni
sem orsakast af almennu bólguviðbragði í líkamanum við
alvarlega sýkingu og getur leitt til fjöllífærabilunar og
dauða. Alvarlegustu stig sýklasóttar, svæsin sýklasótt (se-
vere sepsis) og sýklasóttarlost (septic shock) eru í flokki
erfiðustu sjúkdómstilfella sem meðhöndluð eru á gjör-
gæsludeildum. Þrátt fyrir miklar rannsóknir og tillögur til
úrbóta á meðferð er dánartíðnin há, allt að 40-60%. Þá
hefur tíðni sýklasóttar verið að aukast um 1-1.5% á ári í
vestrænum löndum. Undanfarið hefur áhersla verið lögð á
að kynna alvarleika og einkenni sýklasóttar og mikilvægi
þess að bregðast hratt við til að hindra þróun líffærabilana.
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna eðli og umfang
svæsinnar sýklasóttar og sýklasóttarlosts á gjörgæslu-
deildum LSH á árinu 2004.
Aðferðir: Framkvæmd var aftursæ rannsókn á sjúkra-
skýrslum allra sjúklinga sem voru lagðir inn á gjörgæslu-
deildir LSH árið 2004 og þeir sjúklingar sem höfðu skil-
merki svæsinnar sýklasóttar og sýklasóttarlosts teknir
með í könnunina.Upplýsingum var safnað um aldur, kyn,
alvarleika sýklasóttar, ástand við innlögn (APACHE, SAPS,
SOFA skor), umfang stuðningsmeðferðar vegna líffærabil-
ana (NEMS), tegund sýkingar og sýkils, niðurstöðu blóð-
ræktana, hvort viðkomandi hefði verið lagður inn með
sýklasótt eða fengið hana á gjörgæslu og dvalartími á gjör-
gæslu og spítala ásamt dánartíðni fyrstu 28 dagana og
eftir 6 mánuði. Niðurstöður eru sýndar sem fjöldi, meðaltöl
±staðalfrávik og hlutföll (%).
Niðurstöður: Árið 2004 lögðust 1325 sjúklingar á gjör-
gæsludeildir LSH (meðalaldur 58 ár, karlar 57%, konur
43%, APACHE Fossv 11, SAPS Hrb 38, meðallegutími 3 d
og dánartíðni 8%). Af þeim reyndust 75 (5,7% af innlögn-
um) hafa svæsna sýklasótt (20 tilfelli) eða sýklasóttarlost
(55 tilfelli). Meðalaldur var 65 ±14 ár, karlar 42 (56%) og
konur 33 (44%). Meðal APACHE skor var 26 ±9, SAPS 50
±18, SOFA 9 ±3 og NEMS 43 ±14. Meðaldvöl á gjörgæslu
var 9,3 ±13 d og á spítala 29 ±34 d. Dánartíðni á gjör-
gæslu var 21% (16 sjúklingar). Dánartíðni eftir 28 d ( =
hospital mortality rate) var 28% (21 sjúklingur) og eftir 6
mán 43% (32 sjúklingar). Þau líffærakerfi sem oftast bil-
uðu voru öndunarfæri (84% tilfella) ásamt hjarta og æða-
kerfi (71% tilfella). Öndunarvélarmeðferð þurftu 52 (70%)-
65 (87%) voru með sýklasótt við innlögn en 10 (13%)
fengu sýklasótt meðan á gjörgæsludvöl stóð. Algengasta
orsök sýkingar var lungnabólga (44% tilfella). Gram-já-
kvæðar bakteríur voru sýkingarvaldurinn í 63% tilfella og
gram-neikvæðar í 36 % tilfella. Algengasti gram-jákvæði
sýkillinn var S.pneumonia (22% tilfella) og algengasti
gram-neikvæða bakterían var E.coli (13% tilfella). Blóð-
ræktanir voru jákvæðar í 45% tilfella.
Umræða: Dánartíðni af völdum sýklasóttar á gjörgæsl-
udeildum LSH árið 2004 er há (21%) í samanburði við alla
þá sem vistast á gjörgæslu (8%) en áætluð dánartíðni skv.
APACHE skori væri þó mun hærri eða 50%. Þessar niður-
stöður eru sambærilegar eða heldur lægri en aðrar nýlegar
rannsóknir á sama sviði. Rannsóknarhópurinn er með hær-
128 Læknaneminn 2007