Úrval - 01.06.1967, Page 57

LÚÐVÍK 14. OG MADAME DE MAINTENON
55
fari ástmeyjar sinnar, Madame de
Montespan.
Hvað Madame de Scarron snerti,
hafði hún aetíð virt konung sinn í
ríkum mæli vegna þess að hann var
konugur hennar, þótt hún hefði
mikla andúð á ýmsu, sem hann
gerði. Og þar að auki hefur hún
örugglega ekki verið ónæm fyrir
persónutöfrum hans fremur en aðr-
ar konur.
En hún varð samt aldrei ástfang-
in af honum líkt og aðrar konur.
Það var blátt áfram ekki í eðli henn-
ar að verða það.
Hún var tilfinningaköld kona,
kaldlynd á þann hátt, að ástríðan
var henni algerlega óþekkt. Hún
hafði aldrei elskað sem aðrar kon-
ur. Kannske hafa æskuár hennar
gert þann möguleika að engu, en
kannske hefur slíkt blátt áfram ekki
samrýmzt eðli hennar. Kærleikur
og ástúð voru samt ríkir þættir í
skapgerð hennar. Henni þótti mjög
vænt um konungsbörnin, sem henni
hafði verið trúað fyrir, og einnig
um konunginn sjálfan, sem hún
sýndi stöðugt fyllstu hollustu og
tryggð.
En innsti kjarni lífs hennar var
trúin, ekki ástríðan.
Virðing sú, sem konugur bar fyr-
ir Madame Scarron, jókst nú hröð-
um skrefum. Hann mat hana nú
meir og meir. Því launaði hann
henni ríkulega með fjármunum og
aðalstign. Hún gat nú keypt sér hið
dýrðlega óðal Maintenon með hin-
um mikilfenglega kastala. Það er í
um 50 mílna fjarlægð frá París,
milli Rambouillet og Chartres. Einn
daginn þegar konungur hitti hana
við hirðina, heilsaði hann henni með
ávarpinu „Madame de Maintenon".
Á þennan hátt tilkynnti hann henni,.
að hann hefði veitt henni þann titil,
sem fylgja skyldi óðali því, sem hún
hafði keypt fyrir hin ríkulegu laun,
sem hann veitti henni nú. Nú var
hún orðin de Maintenon markgreifa-
ynja.
Hin sífrjósama Madame de Mont-
espan var smám saman að falla í áliti
hjá konungi. Hann var ekki lengur
hrifinn af henni. Hann batt endi á
samband þeirra og sneri sér að öðr-
um konum, en svo tók hann hana
í sátt aftur. En staða Madame de
Maintenon varð sífellt styrkari,
meðan á þessum átökum stóð. Kon-
ungur gerði hana að trúnaðarmanni
sínum í sífellt ríkari mæli og spurði
hana ráða um margvísleg málefni.
Henni fannst nú sem hún vissi,
hvert markmið lífs hennar væri.
Hún áleit, að guð hefði séð svo um,
arð hún lenti í þessari aðstöðu við
frönsku hirðina, aðstöðu, sem var
á margan hátt erfið og hættuleg, og
hún áleit, að hann hefði gert það
vegna háleits markmiðs. Hún hafði
mikil áhrif á konunginn. Hún áleit
það því skyldu sína og jafnvel köll-
un að gera hann aftur að raunveru-
lega kristnum manni, sem vildi lifa
samkvæmt háleitum siðgæðisboðum,
manni, sem væri raunverulega hæf-
ur stjórnandi þjóðar sinnar.
Og þetta varð nú markmið lífs
hennar. Öll hennar viðleitni beind-
ist nú að þessu marki.
Þessi viðleitni hennar hafði það
auðvitað í för með sér, að Madame
de Montespan gerðist svarinn fjand-