Póllinn - apr. 2024, Side 53

Bjargráðin sem eru í boði fyrir fólk með geðræn vandamál eru takmörkuð og ríkið fjármagnar nánast
ekkert af því. Sálfræðiþjónusta fellur ekki undir sjúkratryggingar svo fyrir hvert skipti þarf
einstaklingurinn að borga um 20.000kr úr eigin vasa. Örfáir heppnir einstaklingar komast til
sálfræðinga hjá heilsugæslunni sinni á viðráðanlegu verði en til þess að komast að þá þurfa tilfelli
að vera gríðarlega alvarleg, helst sjálfsvígshugsanir. Einnig þarf heilsugæslan að hafa laust pláss,
sem fáar hafa og þá bíður langur biðlisti. Augljóst er hvernig þetta ýtir undir stéttamisrétti. Þau sem
eru vel stæð fjárhagslega og geta greitt fyrir geðheilsuþjónustu geta þar með gripið inn mun fyrr og
mögulega komið í veg fyrir að verða óvinnufær. Þetta eru forréttindi sem efnaminna fólk hefur ekki
og er því líklegra til þess að þurfa örorkulífeyri sem er þekkt fátæktargildra. Samfélagið tapar
gríðarlega á að fjármagna ekki almennilega geðheilbrigðisþjónustu því svo margir detta úr námi eða
vinnu vegna geðrænna vanda.
Það virðist augljóst mál út frá mannúðlegum og efnahagslegum sjónarmiðum að ríkið þurfi að
fjármagna geðheilbrigðisþjónustu betur. En þó að einstaklingsbundin hjálp sé nauðsynleg mun það
einungis lækna einkennin en aldrei orsök vandans. Núverandi samfélagsgerð mun halda áfram að
ýta fólki út í kulnun og auka tíðni geðraskana. Vöknum upp frá einstaklingshyggjunni þar sem
geðræn heilsa er á herðum einstaklingsins og aðeins þau ríku hafa efni á að halda henni. Berjumst
gegn samfélagslegu norminu sem segir okkur að við þurfum alltaf að leggja okkur 100% fram, vera
metnaðarsöm og hámarka skilvirkni í öllu. Það græðir enginn á því á endanum. Viðvörunarbjöllur
samfélagsins eru í fullum gangi og breytingar á þessari kapítalísku vinnumenningu er nauðsynleg.
52