Úrval - 01.12.1976, Blaðsíða 113

SJÖNVARP, KVIKMYNDIR OG LEIKHUS —
varpsins, fyrst fjárhagslegar og seinna
tæknilegar.
Eitthvað þessu lxkt gerðist einnig í
Sovétríkjunum, en þó var reginmun-
ur á ýmsum mikilvægum atriðum.
Kvikmyndaiðnaðurinn og sjónvarpið
er hvorttveggja ríkisrekið í Sovétríkj-
unum. Þessvegna er ekki um að ræða
neina viðskiptasamkeppni þeirra á
milli. Allt samband milli þessara
tveggja stofnana miðast við það eitt,
að þjóna hagsmunum þjóðfélagsins
og áhorfenda. Þær 125 sjónvarps-
stöðvar sem starfræktar eru í landinu
hafa fengið leyfi til ókeypis afnota á
öllum innlendum kvikmyndum —
að sjálfsögðu eftir að þær hafa verið
frumsýndar í kvikmyndahúsunum.
Einnig hafa þær rétt á að sýna
velflestar leiksýningar, sem í gangi
eru, ef samkomulag tekst við leikhús-
ið sem í hlut á. Hvað snertir heim-
ildarmyndir, fræðslu- og fréttamynd-
ir eru þær sýndar í sjónvarpinu um
leið og þær koma í kvikmyndahúsin,
og stundum jafnvel fyrr.
Sjónvarpsstöðvarnar framleiða
sjálfar mikið magn sjónvarpsmynda
og leikrita sem eru algjörlega sam-
keppnishæf við kvikmyndahúsin. At-
hyglisvert er, að í'hvert sinn sem vel
tekst til með gerð sjónvarpsmyndar
eftir bókmenntaverki, eykst eftir-
spurn eftir viðkomandi bók gífurlega
bæði í bókabúðum og bókasöfnum.
Sjónvarpið hefur hvatt meirihluta
áhorfenda til að lesa meira. Þetta má
einnig þakka þeim mörgu bók-
menntadagskrám, sem skáld og rit-
111
höfundar taka þátt í og sem hafa það
markmið að auka lestrarlöngun barna
og unglinga og að hjálpa fullorðn-
um að átta sig í bókaflóðinu.
Sjónvarpsútsendingar á öllum
bestu leiksýningum hafa gert millj-
ónir manna að leikhúsunnendum.
komið hefur fyrir, að sýningar sem
virtust búnar að vera og til stóð að
taka út af leikskrá, hafa fengið nýtt
líf eftir að vera sýndar í sjónvarpi og
farið að ganga fyrir fullu húsi á ný.
Sambandið milli sjónvarps og
kvikmyndahúsanna er einnig mjög
athyglisvert. í upphafi varð ör út-
breiðsla sjónvarpsins í Sovétríkjunum
til þess að draga verulega úr aðsókn
í kvikmyndahúsin. Skoðanakönnun,
sem gerð var fyrir nokkru í mörgum
borgum leiddi í ljós að næstum
þriðjungur þeirra sem spurðir voru
svöruðu játandi spurningunni ,,Hef-
ur tilkoma sjónvarpstækis á heimili
yðar orðið til þess að þér farið sjaldn-
ar í bxó?” En áður en við komumst
að þeirri niðurstöðu að sjónvarpið
hafi sem sagt tekið til sín hluta af
áhorfendum kvikmyndahúsanna,
skulum við gera okkur ljóst að það er
ekki kvikmyndin, kvikmyndalistin
sem slík, sem hefur beðið ósigur,
heldur aðeins kvikmyndahúsin. Þótt
margir fari nú sjaldnar í bíó sjá þeir
samt fleiri kvikmyndir en áður, og
það gerist heima hjá þeim, fyrir
framan sjónvarpið.
Sjónvarpið hefur á vissan hátt verið
Trójuhestur fyrir kvikmyndalistina,
það hefur séð kvikmyndunum fyrir