Úrval - 01.05.1981, Blaðsíða 113

ÖMURLEGUR EFTIRLEIKUR KJARNORKUTILRA UNA
grafarinnar hrundu. Okkur varð
óglatt nær samstundis. Við grófum
okkur leið upp á yfirborðið, en innan
skamms vorum við allir fárveikir.
Simonis er 45 ára kerfisfræðingur í
Sterling Heights, Mich. Hann er
áhyggjufullur og þjáist af of miklu
kalkií blóði og læknar taka úr honum
blóðsýni á þriggja mánaða fresti til
að vita, hvort hann sé með hvítblæði.
Hann hefur farið tíu sinnum á sjúkra-
hús undanfarin fjögur ár og var einu
sinni skorinn upp við skjaldkirtils-
bólgu.
Simonis grunaði fyrst árið 1976, að
þessi veikindi hans væm af völdum
kjarnorkusprengingarinnar. , ,Einn
læknanna spurði mig í þaula um,
hvort margar röntgen-myndir hefðu
verið teknar af tönnunum í mér eða
af skjaldkirtlinum. Ég sagði honum,
að ég hefði lent í kjarnorku-
sprengingu. Þá býst ég við að hann
hafi skilið, hvernig í pottinn var
búið.”
Simonis segist ekki hafa efni á að
greiða læknareikningana, enda em
þeir að meðaltali 4.000 dalir fyrir
hverja sjúkrahúsvist. Hann segir, að
einn fulltrúinn í samtökum
uppgjafahermanna (VA) hafi
„hlegið”, þegar hann lagði málið
fyrir hann. Simonis heldur, að engin
önnur leið sé fær en sú að lögsækja
Bandaríkjastjórn. Hann er reiður
maður og hann er ekki einn um það.
Kjarnorkutilraunir Bandaríkjanna
hófust 16. júlí 1945 og stóðu til 4.
nóvember 1962. Eitt hundrað áttatíu
111
og þrjár kjarnorkusprengjur vom
sprengdar á eyjum við Kyrrahaf og í
suðvestur-ríkjum Bandaríkjanna.
Gera má ráð fyrir, að um 400 þúsund
hermenn og aðrir starfsmenn AEC —
auk ótölulegs fjölda almennra borg-
ara — hafl orðið fyrir geislavirkni í
einhverri mynd. Mönnunum var sagt,
að tilraunir þessar fæm fram við
ýtmstu aðgætni og að geislavirknin
væri alltof lítil til að skaða nokkurn.
Því miður hefur síðar komið í ljós, að
þetta var ósatt. Menn er farið að
gmna, að samband sé milli geisla-
virkni og ýmissa tegunda af krabba-
meini og ótti hefur vaknað í brjósti
uppgjafahermanna og almennra
borgara, sem urðu fyrir slíku.
í maí í fyrra höfðu íbúar Nevada,
suðurhluta Utah og norðurhluta
Arizona lagt fram 546 bótakröfur til
orkumálaráðuneytisins (en það hefur
tekið við af AEC). Þessar kröfur em
settar fram af rúmlega 275 einstakl-
ingum, sem alls fara fram á um 1.3
milljarða dollara. Um leið hefúr 291
uppgjafahermaður sótt um bætur frá
VA. Sífellt fjölgar kröfuhöfum og
alltaf bætast sannanir í safnið, þannig
að ríkisstjórnin er undir stöðugum
þrýstingi að leysa málið fljótt og vel.
„Þeim er útskúfað"
Á þeim tólf ámm, sem kjarnorku-
tilraunir fóm fram í Kyrrahafinu,
unnu rúmlega hundrað þúsund
hermenn og almennir borgarar að
þeim. Mörg mistök urðu á þeim
ríma, en hið best þekkta er sennilega