Ársrit Torfhildar - 01.04.1989, Page 47

Arsrit Torfhildar
Grimmdarseggurinn Macbeth á fáa sína líka í siðmenntuðu
þjóðfélagi 20. aldarinnar. Enda þótt hann komist eigi í
hálfkvisti við mestu harðstjóra sögunnar. Á hitt er að líta, að
hreyfiafl grimmdar Macbeths, breyskleikinn, er hluti af
manneðlinu. Án hans næði maðurinn eigi þroska. í leikritinu
Fást eftir Goethe, er „hió ilia“, einkum freistingar djöfulsins,
nauðsynlegur þáttur í tilverunni. Manninum er ætlað að berjast
við það á leió sinni til þroska. Einstaklingurinn er í hættu á
meðan honum skilst það eigi nægilega. Svo er komið fyrir
Macbeth.
Oft og tíðum verða á vegi okar ýmiss konar freistingar,
eins og spár nornanna í Macbeth. Skynsemi okkar, hæfileiki
okkar til að sjá hvaö er satt og rétt, og tilfinningar okkar, til að
mynda, ástir, stolt og metnaóur heyja þá jafnan harða baráttu
fyrir tilvist sinni. Á stundum lýtur skynsemin í lægra haldi.
Ástæður þessa geta verið af ýmsum toga. Nákominn vinur eóa
ættingi sem við höfum trú á, viljum vera í áliti hjá og síst af
öllu glata, getur leitt okkur á villigötur, líkt og eiginkona
Macbeths.
Þá kunna vonir okkar og metnaður að hafa beðið skipbrot á
lífsins ólgusjó. Þar eð stolt okkar og sjálfsvirðing eru í húfi,
svífumst við oft einskis til að ná markmiði okkar og ryðja
hindrunum úr vegi. í þessari viðleitni fremjum við ósjaldan
siðferóisbrot. Fyrsta brotið er yfirleitt þungbærast. En hönd
vanans slævir samviskuna. Engu aó síður er hverjum og einum
í sjálfsvald sett að breyta fyrri lífsháttum á betri veg, rétta sinn
hlut og ávinna sér traust annarra á ný, betra er seint en aldrei.
Okkur ber að láta víti Macbeths að varnaði verða.
Batnandi manni er best að lifa.
45