Upp í vindinn - 01.05.1996, Blaðsíða 64

BIKFESTUN BURÐARLAGA
Bikfestun
burðarlaga
Inngangur
Frá árinu 1991 hefur Vegagerðin gert tilraunir með að styrkja
burðarlög með því að blanda í þau biki. Gerðar hafa verið tilraunir með
mismunandi aðferðir við bikblöndunina. Má í því sambandi nefna
annars vegar að efni er fræst upp úr gömlum vegi og blandað biki á staðn-
um og hins vegar að bik er blandað steinefnunum í sérstökum blönd-
unarstöðvum í námum og efnið síðan lagt út með malbikunarvél. Þá má
nefna þá aðferð að bianda biki í aðflutt efni um leið og það er lagt, en til
þess eru notuð sérstök tæki (svonefndur “Midland-Mix paver”). Þá er
ógetið möguleikans að leggja púkk og láta bik smjúga niður í það
(biksmygið púkk). Við flestar þessar tilraunir hefur verið stuðst við
norska sérfræðiþekkingu og reynslu. Þessar tilraunir hjá Vegagerðinni
hafa að mestu verið gerðar í umdæmum Vesturlands og Norðurlands
eystra.
Ingvi Árnason er yfirtæknifræðingur
hjá Vegagerðinni á Vesturlandi. Hann
lauk námi í byggingartæknifræði frá
Gjovik Ingeniorhogskole í Noregi árið
1986. Ingvi hefur veitt framkvæmda-
deild Vg. á Vesturlandi forstöðu frá
árinu 1987.
varðar burðarlög. Þar sem best hefur til tekist eru kaldblöndur farnar
að keppa við heitblönduð slitlög.
Froðubik
Sú blöndunaraðferð sem mest hefur verið notuð hér á landi fram til
þessa er bikblöndun með „froðubiksaðferð“. Aðferðin byggir á tækni
sem fundin var upp á sjötta áratugnum. Froðubik fæst þannig að bikið
er hitað upp í 170-180 C° og í það blandað 2-4% vatni rétt fyrir
útsprautun. Er blandan kemur út í andrúmsloftið breytist vatnið í gufu
og blandan þenst út 10 - 18 falt að rúmmáli. I þessu ástandi er aðvelt að
fá bikið til að loða við kalt og rakt steinefni. Blöndun sem gerð er með
þessari aðferð er þeim eiginleikum gædd að bikið blandast fyrst og
fremst í fínkornahluta efnisins (< 4 mm).
Froðubiksblöndun burðarlags í blöndunarstöð
Auk tilrauna með mismunandi aðferðir hafa í sumum tilvikum
einnig verið gerðar tilraunir með mismunandi gerðir biks. Má í því
sambandi nefna svokallað froðubik og bikþeytu aulc þess sem
grunnbikið í þessar bikgerðir hefur verið mismunandi hvað varðar
stífleika. Astæða þess að gerðar voru tilraunir með mismunandi stífleika
grunnbiks er að upplýsingar um hvað best hentar fyrir okkar aðstæður
voru ekki einhlítar. Norðmenn telja að bikið skuli vera mjúkt, meðan
frekar er mæit með stífu biki í Kanada, Bretlandi og Suður-Afríku.
Kaldblöndur
Helsti kostur þessara aðferða er að þær byggja á svokallaðri
„kaldblöndun“ (bindiefni er blandað í kalt steinefni), sem er sérlega
áhugavert hér á hinu dreifbýla Islandi þar sem langt er á milli blönd-
unarstöðva og umfang verka er mun minna en gengur og gerist í þétt-
býlum Iöndum. Þróun aðferða við kaldblöndun hefur verið hröð á
síðustu árum, aðallega vegna aukinnar kröfu um umhverfisvernd.
Kaldblöndur fyrri ára voru tiltölulega ófullkomnar og stóðu heitblönd-
um langt að baki hvað varðar gæði og styrk. Með nýjum aðferðum
hefur tekist að minnka bilið á milli þessara aðferða verulega. Er nú
almennt viðurkennt að kaldblöndur séu mun hagkvæmari kostur hvað
Vegakerfi íslands
ísland hefur nokkra sérstöðu hvað varðar samgöngur. ísland er mjög
dreifbýlt. Vegakerfið er því mjög umfangsmikið en umferð hlutfallslega
lítil. Þegar hafist var handa um lagningu bundinna slitlaga á þjóðvega-
kerfi okkar voru notaðar aðferðir sem tíðkuðust erlendis þar sem þétt-
býli og umferð er mun meiri en almennt er hér á landi. Sáu menn fljótt
að ef eitthvað ætti að miða í að koma bundnu slitlagi á þjóðvegakerfi
okkar væri ekki mögulegt vegna kostnaðar að nota þessar aðferðir
(malbik og steinsteypu).
Seint á áttunda áratugnum voru framkvæmdar tilraunir með lagn-
ingu á bundnu slitlagi sem kölluð var „klæðing“ og var margfalt ódýrari
en hefðbundið malbik. Þessi aðferð reyndist vel og gerði okkur mögu-
legt að framkvæma „slitlagabyltinguna“ sem náði hámarki í lok níunda
áratugsins. Sem dæmi má nefna að árið 1980 var bundið slitlag á aðeins
um 4% af þjóðvegakerfi okkar en er í dag á um 30% þjóðvega. Með
bættum vegum hefur umferð að sama skapi aukist. Hefur umferðin
liðlega tvöfaldast frá árinu 1980.
Burðarþolsvandamál
Með aukinni umferð hefur álag á vegina aukist. Uppbygging veganna
í „slitlagabyltingunni“ var einföld en á þeim tíma mjög hagkvæm. En
umferðarþungi dagsins í dag er víða orðinn of mikill fyrir vegi með
64
...upp í vindinn