Læknaneminn - 01.01.2017, Blaðsíða 24

Ri
trý
nt
ef
ni
23
í samfélaginu, til dæmis eftir árstímum. Einnig þekkist að faraldrar
hafi komið upp á augndeildum, læknastofum og fleiri stöðum þar sem
smit hefur borist manna á milli með fingrum, áhöldum eða öðrum
menguðum hlutum.
Sjúklingar sem sýkjast af slímhimnubólgu af völdum veirusýkingar
eru oftast með tæra, vatnskennda útferð samhliða roða í auga (mynd
2). Í upphafi sýkingar er oft aðeins annað augað sýkt en innan 24­48
klukkustunda er hitt augað oftar en ekki einnig sýkt, þótt oftast í minna
mæli. Tvö einkennandi merki má oft finna við skoðun sem styðja við
greininguna en það eru belglaga (e. follicular) upphækkanir innan á
augnloki og stækkaðir eitlar á höfuð­ og hálssvæði. Tíminn frá smiti
þar til einkenni koma í ljós er yfirleitt á bilinu 4­12 dagar og ganga
þessar sýkingar oftast yfir á nokkrum dögum en geta þó hæglega staðið
yfir í allt að tvær vikur6. Sýktur einstaklingur getur verið smitandi frá
því skömmu áður en einkenna verður vart og upp í 14 daga frá upphafi
einkenna.
Líkt og með almennt kvef og flensu miðar meðferð að því að draga
úr einkennum. Afar sjaldan er þörf á sýklalyfjagjöf þar sem síðkomnar
bakteríusýkingar ofan í veirusýkingu eru sjaldgæfar7,8. Yfirleitt dugir
klínísk greining til að staðfesta sjúkdóminn en hægt er að senda strok
á veirurannsóknarstofu þar sem greining á erfðaefni veirunnar fer fram.
Veirusýkingar í augum eru oft ranglega greindar sem bakteríusýkingar og
meðhöndlaðar með sýklalyfjum að óþörfu2. Mikilvægt er að meðhöndla
augun með gervitárum þar sem augnþurrkur fylgir oft veirusýkingum
af þessu tagi.
Mikilvægt er að læknar fræði sjúklinginn um helstu smitleiðir og
mikilvægi hreinlætis á meðan sýkingin gengur yfir. Nauðsynlegt er að
sjúklingur þvoi sér reglulega um hendur með sótthreinsandi efnum og
forðist að deila hlutum sem hann er í náinni snertingu við með öðrum,
svo sem handklæðum. Almennt ætti að ráðleggja þeim sem vinna í nánu
samneyti við aðra og/eða meðhöndla matvæli að halda sig frá vinnu
þar til útferð er hætt að koma úr augum. Jafnframt ætti sérstaklega að
Sjúklingur með
rautt auga
Verkur í auga?
Blóðsöfnun?
(e. hyperemia)
Staðbundin
Já
Meðal eða
mikill
Stöðug
Vatns- eða
sermiskennd
Útferð?
Kláði?
Dreifð
Nei
Vægur eða
ekki til staðar
Slitrótt
Slím- og/eða
graftrarkennd
Utanhvítubólga
(e. episcleritis)
Slímhimnubólga af
völdum veirusýkingar
Slímhimnubólga af
völdum ofnæmis
Undirslímhimnublæðing
(e. subconjuctival
hemorrhage)
Augnþurrkur
Bráð bakteríu-
slímhimnubólga
Slímhimnubólga vegna
klamydíusýkingar
Sjóntap, óeðlileg ljósop og/
eða breytingar á hornhimnu
Blöðrukennd útbrot (e. herpetic keratitis), mikil
graftrarkennd útferð (e. hyperacute bacterial
conjunctivitis), hornhimnubólga (e. keratitis),
hornhimnusár, þrönghornsgláka, lithimnubólga
(e. iritis), áverki, efnabrunar og hvítubólga
Bráð heimsókn til augnlæknis
Vægur eða enginn verkur
samhliða vægt þoku kenndri
eða eðlilegri sjón
Miðlungs til
mikill verkur
Mynd 1.Flæðirit yfir algengar orsakir fyrir rauðu augai.