Læknaneminn - 01.01.2017, Síða 151

Ra
nn
só
kn
ar
ve
rk
ef
ni
3
. á
rs
ne
m
a 2
01
6
15
0
viðmið=115.677). Einungis var metin áhætta á fyrsta
blóðsega og þeim blóðsegum sem áttu sér stað síðar en
30 dögum fyrir NHL greiningu tilfellis. Kaplan Meier
gröf voru notuð til að meta áhættu á blóðsegum og
logrank próf var framkvæmt til að meta marktækni.
Notast var við Cox aðhvarfsgreiningarlíkan til að
fá áhættuhlutföll (e. hazard ratio; HR) leiðrétt fyrir
greiningaraldri, kyni, greiningarári og fyrri sögu
um blóðsega. Forritið R var notað fyrir tölfræðilega
úrvinnslu.
Niðurstöður: NHL sjúklingar höfðu marktækt aukna
áhættu á að fá blóðsega miðað við samanburðarhóp
(HR: 1,58; 95% ÖB: 1,53­1,60). Áhættan var
marktækt meiri fyrir alla þrjá undirflokka blóðsega;
djúpbláæðasega (HR: 3,11; 95% ÖB: 2,93­3,31),
lungnablóðrek (HR: 3,16; 95% ÖB: 2,95­3,39) og
slagæðasega (HR: 1,20; 95% ÖB: 1,16­1,23). Áhætta
á blóðsegum minnkaði marktækt hjá viðmiðunarhóp
milli tímabilanna 1980­1989 og 2000­2013 (HR:
0,87; 95% ÖB: 0,85­0,90) en áhætta á blóðsegum
breyttist ekki marktækt á rannsóknartímabilinu
hjá NHL tilfellum. Marktækt aukin áhætta var á
blóðsegum fyrir NHL sjúklinga óháð fyrri sögu um
blóðsega. Nýgengi blóðsega hjá NHL sjúklingum
byrjaði að aukast miðað við samanburðarhóp um
fimm mánuðum fyrir greiningu NHL, og náði há­
marki mánuði fyrir greiningu. Áhættan hélst aukin
út fyrsta árið eftir greiningu.
Ályktanir: Í þessari rannsókn sýndum við fram
á að aukin áhætta er fyrir sjúklinga með NHL að
greinast með blóðsega miðað við samanburðarhóp.
Rúmlega þrefalt aukin áhætta er fyrir djúpbláæðasega
og lungnablóðrek, en einnig var marktækt aukin
áhætta á slagæðasegum þegar leiðrétt hafði verið fyrir
mögulegum bjögunarþáttum. Af þessari rannsókn
mætti draga þá ályktun að við greiningu á NHL
aukist segahneigð. Nokkrir þættir gætu átt þar hlut
að máli, þ.á.m. lyfjameðferð og veikindi í kjölfar
hennar sem og sjúkdómurinn sjálfur. Miðað við að
nýgengisaukningin hafi verið mest fyrir og í kringum
greiningu NHL hjá tilfellum mætti draga þá ályktun
að æxlið sjálft hafi mikil áhrif á segahneigð þessara
sjúklinga.
Prepubertal mania: Diagnostic
differences in US, UK and
Japanese clinicians
Anna María Toma1,
Takuya Saito, M.D., PhD2
1University of Iceland, Faculty of Medicine,
2Hokkaido University Graduate School
of Medicine, Department of Child and
Adolescent Psychiatry
Introduction: Despite having internationally
operationalized diagnostic manuals of mental
disorders, there are cross­national differences in the
diagnosis of many mental diseases. In the years 1996­
2004, diagnosis of mania in children and adolescents
increased significantly in the United States. The study
raised the question of whether this significant increase
in diagnosis was a universal phenomenon or specific
to the US. In 2008, Dubicka B. et al. published a
paper about diagnostic difference in pediatric mania
between clinicians in the US and UK in the European
Child & Adolescent Psychiatry Journal. This lead to
more studies being conducted on this matter, and
more importantly, it promoted other studies on how
childhood mood disorders should be assessed. A new
model for pediatric mood disorders was proposed and
has been added into the DSM­5 diagnostic criteria
to avoid overdiagnosis of pediatric bipolar disorder.
Objective: This study had two aims: First, to obtain
a new perspective in cross­cultural differences in
pediatric bipolar disorder diagnoses between two
English­speaking Western countries and Japan, and
second, to assess whether there is a cross­cultural
difference in how pediatric depressive disorder is
diagnosed.
Material and methods: A questionnaire with five
case vignettes was used to evaluate difference in
diagnosis of complex cases. The last vignette had a
classical case of mania, which was used as a control.
The vignettes in the original study were translated
into Japanese and distributed to Japanese child and
adolescent psychiatrists. Data from the original
research was combined with the data from Japan.
Statistical analyses were conducted using SPSS to test
the significance of differences in each case.
Results: US clinicians generally diagnosed mania
in children more often than UK and Japanese
clinicians (P=<0.001). In Case 1, Case 2, and Case
4, US clinicians diagnosed mania more frequently
when compared to UK and Japanese clinicians, with
P=<0.001 for Cases 1 and 2, and P=0.008 for Case 4.
Japanese clinicians diagnosed mania more frequently
in Case 3 compared to the other two groups, with
P=<0.001. UK clinicians diagnosed mania least often
in all of the cases. All three groups agreed on a mania
diagnosis in the last case.
Conclusion: There was a cross­national difference
in how clinicians interpreted mania­like symptoms
in children. These differences in perception of
symptoms can lead to different diagnosis for the same
case between nations, which again would have great
influence on the following treatment. Therefore, it
is vital to perform more cross­cultural research on
mental diseases in children and adolescents.
Bráðar garnasýkingar á Barna­
spítala Hringsins 2010­2015
Anton Valur Jónsson1, Valtýr Stefánsson
Thors1,2,3, Ásgeir Haraldsson1,2,3,
Arthur Löve1,3
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2Barnaspítali
Hringsins, 3Landspítali Háskólasjúkrahús
Inngangur: Bráðar garnasýkingar barna eru algengar
á heimsvísu. Veirur eru algengasta orsök garnasýkinga,
sér í lagi rótaveirur. Ung börn, 6­24 mánaða, eru
í mestri hættu á sýkingu. Tvö bóluefni gegn rótaveirum
eru á markaði og hafa reynst vel. Faraldsfræði þessara
sýkinga á Íslandi er lítt þekkt.
Markmið: Meta faraldsfræði bráðra garnasýkinga
barna á Íslandi árin 2010­2015, aldursdreifingu og
algengustu veirur. Meta byrði bráðra garnasýkinga
á Barnaspítala Hringsins, fjölda koma og lengd veru.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn
og nær yfir komur barna á Barnaspítala Hringsins
sem voru greind með bráða garnasýkingu á tíma­
bilinu 2010­2015. Tveir gagnagrunnar, annar frá
sjúklingabókhaldi Landspítalans og hinn frá Veiru­
fræðideildinni, samkeyrðir og helstu breytum safnað.
Niðurstöður: Komur vegna bráðra garnasýkinga
á Barnaspítala Hringsins voru 2.674 á tímabilinu.
Jákvæð saursýni voru 174 talsins (6,5% koma).
Meirihluti tilfella var meðal 0­24 mánaða gamalla
barna (51,3%), sér í lagi var sá aldurshópur áberandi
meðal barna með jákvæð saursýni (74,5%). Flestar
komur voru í október til apríl (69,1%; 93,1%
í hópnum með jákvæð saursýni). Fjöldi barna var
2.473 og fjöldi endurkomutilfella því 201 (7,5%
tilfella). Tilfelli sem leiddu til innlagna voru 88
(3,29% tilfella) í öllum hópnum en 55 meðal
barna með jákvæð saursýni (29,89% tilfella). Um
fimmtungur barnanna var meðhöndlaður með
vökvagjöf (19,71%), meirihluti í æð (69,07%). Bæði
hlutföll voru hærri meðal barna með jákvæð saursýni
(29,89% og 86,54%). Erfðaefni rótaveira greindist
í 95 jákvæðra saursýna (51,6%) en í öllum jákvæðum
saursýnum á tímabilinu óháð komu á Barnaspítala
Hringsins var hlutfallið 29,7%.
Ályktanir: Niðurstöður samsvara sig við tölfræði
nágrannalanda. Árstíðasveiflur og aldursdreifingin er
áþekk. Innlagnir virðast sjaldgæfari en þekkt hlutföll
erlendis eru 8­12%. Skráning bendir til að vökvagjöf
sé einkum gefin í æð en rannsóknir síðustu ára hafa
fremur stutt vökvagjöf um meltingarveg. Í Evrópu er
hlutdeild rótaveirusýkinga í bráðum garnasýkingum
28­52%. Samkvæmt niðurstöðum þessarar rann­
sóknar eru hlutföllin álíka hérlendis. Sennilega leiða
þó aðeins alvarlegustu tilfellin til saursýnatöku.
Niður stöður saursýna einar og sér geta því falið
í sér bæði of­ og vanmat á hlutdeild rótaveirusýkinga
í bráðum garnasýkingum. Þannig standa vægari
rótaveirusýkingar þar utan en á hinn bóginn er þekkt
að rótaveirusýkingar valdi oftar alvarlegri tilfellum
bráðra garnasýkinga og veljist því frekar í saur­
sýnatökur. Þá liggja ekki fyrir upplýsingar um fjölda
innsendra saursýna neikvæð fyrir öllum veirum.
Rannsókn þessi fjallar nær eingöngu um tilfelli
bráðra garnasýkinga sem leiddu til komu á Barna­
spítala Hringsins. Nauðsynlegt er að kanna komur
á heilsugæslur og aðrar meðferðarstofnanir eigi að
fá heildarmynd af sjúkdómsbyrði og hlutdeild ólíkra
sýkingarvalda í bráðum garnasýkingum á Íslandi.
Út frá þeim lýðheilsufræðilegu sjónarmiðum væri
ákjósanlegt að bæta skráningu greininga í sjúkraskrár
og auka saursýnatökur, a.m.k. tímabundið til að meta
raunverulega byrði rótaveira á Íslandi. Einkum er það
mikilvægt til mats á hvort taka eigi upp bóluefni gegn
rótaveirum á Íslandi. Þá þarf einnig að framkvæma
kostnaðar­ og ábatagreiningu hérlendis til ákvörðunar
um hvort taka eigi upp bóluefnin fyrir öll börn.
Krabbamein í eggjastokkum,
eggjaleiðurum og lífhimnu á
Íslandi 2005­2014
Arna Rut Emilsdóttir1, Elísabet
Arna Helgadóttir2, Anna Margrét
Jónsdóttir3, Pétur Vignir Reynisson2,
Þóra Steingrímsdóttir1,2
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2Kvennadeild
Landspítala, 3Meinafræðideild Landspítala
Inngangur: Eggjastokkakrabbamein er það krabba­
mein í innri kynfærum kvenna sem dregur flestar
konur til dauða. Það hefur lítið verið rannsakað
á Íslandi og var markmið þessarar rannsóknar að fá
betri yfirsýn yfir sjúkdóminn hérlendis sem og að
kanna hvaða þættir hefðu áhrif á lifun sjúklinga.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn
og náði til allra sjúklinga sem greindust með krabba­
mein í eggjastokkum, eggjaleiðurum eða lífhimnu
á Íslandi árin 2005­2014. Gögn yfir þá sjúklinga voru
fengin frá Krabbameinsskrá og Landspítala. Klínískra
upplýsinga var aflað úr sjúkraskrám.
Niðurstöður: Alls greindust 302 konur með krabba­
mein í eggjastokkum, eggjaleiðurum eða lífhimnu
á árunum 2005­2014. Miðgildi aldurs við greiningu
var 63 ár. Stærstur hluti sjúklinga var með illkynja
þekjufrumukrabbamein eða 222 sjúklingar (74%),
71 sjúklingur (23%) greindist með borderline þekju­
frumuæxli og 9 (3%) með krabbamein af annarri
vefja gerð. Flestir sjúklingar greindust á stigi III (47%)
og næstflestir á stigi I (41%). Alls voru 46% sjúklinga
með meltingarfæraeinkenni við greiningu, 35% með
þaninn kvið og 65% með verk eða óþægindi í kvið.
Alls gengust 92% kvennanna undir skurðaðgerð og
64% fengu lyfjameðferð. Af þeim 205 konum sem
komust í sjúkdómsdvala fengu 117 endurkomu
á rannsóknar tímabilinu. Miðendurkomutími var
11 mánuðir. Fimm ára lifun alls sjúklinga hópsins var
52% (95% ÖB: 46­59). Stig og vefjagerð sjúkdóms,
aldur sjúklings og magn æxlisvaxtar í lok aðgerðar
höfðu sjálfstæð marktæk áhrif á lifun.