Ársrit Skógræktarfélags Íslands - 15.12.1975, Síða 47

um á Mývatni og þekkist frá henni á hvíta
blettinum á kinnum, sem er hringlaga en á
þeirri mývetnsku hálfmánalaga. En hinar sjö.
Fjórar gulandarkollur og þrír steggir. Hvílík
litadýrð. Blýgráar svartflikróttar kollur en
herramennirnir með Ijósgular bringur, síður og
kvið sem slær roðalit á, rauða fætur, gráar og
dökkar vængja- og bakfjaðrir.
Uppi á skörum og syndandi í útfallinu eru
stokkendur beggja kynja. Hve litadýrð þeirra
er áberandi í lággengri sól á þorra í útjaðri
Heiðmerkur.
☆
Uppstigningardagur og Heiðmörk hefur orð-
ið fyrir valinu til gönguferðar. Gangan hefst
við Rauðhóla. Inni í hólunum framan í einu
gjallstálinu er hrafnslaupur. Annar hrafninn
liggur á en hinn hreytir úr sér önugheitum
þar sem hann hoppar uppi á brúninni. I mýr-
lendinu austur af hólunum að Hellutjörn eru
nokkrar grágæsir á beit. Grafandarhjón eru á
sundi á einni tjörninni og í mýrinni að baki
þeim eru þrír jaðrakanar. Roðalitur þeirra er
áberandi við fölgrænt grasið og eigi dregur
úr formi og litum þegar grafandarsteggurinn
teygir upp hausinn svo hvíti taumurinn upp
hálshliðina kemur í ljós í allri sinni lengd. En
hvað flýgur þarna með svona hröðu blaki —
löng stél á sumum — hávellur — á hvaða leið?
Líkast til norður úr vetrarheimkynnum við
Suðurnes. Þessir hánorrænu fuglar, sem á hlý-
viðrisskeiðinu hérlendis hefur fækkað, — flutt
sig lengra norður. Bót er að þær kunna að
meta grunnsævið á veturna hér við suðvestur-
landið, kvikir og háværir til ununar fyrir
augu og eyru.
Fleira er um óvænta gesti. Tifa ekki þarna
á tíðu vængjablaki langnefjaðar toppendur.
Þær stefna niður eftir til sjávar. Var það ekki
fuglafræðileg frétt, þegar toppönd fannst verp-
andi hér í Heiðmörk?
Þarna spígspora tveir rauðfættir stelkar og
þar fer einn á kastflugi með lafandi vængi.
Hann á einhverjar óuppgerðar sakir við annan
hinna á jörðu. Alveg rétt, hann lendir nærri
honum smellandi í góm og leggur til atlögu
við hann með framréttan gogg á sveigðum
hálsi, stélið uppsveigt eins og fjaðraskúfur í
hatti lífvarðar. Það er hlaupist á, hoppað,
smellt, flögrað eða stokkið í loft upp uns ann-
ar hörfar. Það er barist um lífsánægjuna.
Ég sveigi fyrir vesturenda Hellutjarnar. Þar
synda tveir drifhvitir svanir. Ég fer um bakka
Kirkjuhólmstjarnar, þar sem leynast vogar og
vatnsskvompur í hraunjaðrinum, lyfta sér upp
með einu vængblaki sjö litfagrar smáendur;
grænleitur iitur er áberandi og bláleitur spegill
í væng. Ekki er um að villast á lit og flugtaki
að hér fara urtendur.
Á steinnibbu dillar sér steindepill. Litarák-
irnar sýna, að þessi er karlfugl. „Velkominn
frá Eþíópíu," segi ég og hann klappar og hneig-
ir sig djúpt í ökklaliðunum. „Þeir kunna sig
sem víða fara." Annars hefur steinklöppunni
stórfækkað. Ástæður? Köld vor hér heima.
Þurrkar og hungursneyð fólks í vetrarheim-
kynnum. f Grindavík, sem var mikil stein-
deplabyggð hefur vart sést steindepill hin
síðari ár.
Þegar upp í kjarrlendi Elliðavatnsheiðar
kemur ómar loft og jörð af athafnalífi fugla.
Til himins stígur nær lóðrétt á ört tifandi
^ængjum þúfutittlingur, og tístir í sífellu. Þá
nemur hann staðar, steypir stömpum og rennir
sér í sveig niður á þöndum vængjum og út-
breiddu stéli og um lítinn gogg berst skær klið-
runa. Aftur verður hnykkur á leiðinni og nú
er tekin stefna skáhallt niður á svifflugi og
leikið undir með angurværu tísti. Þetta er flug-
stef þúfutittlingsins. Óður til maka eða við-
vörun til keppinauta um landnám og sumar-
ást. „Jæja, þú ert kominn, spói, og búinn að
ná röddinni." Fyrir nokkrum dögum sá ég
spóahóp fljúga yfir Sólheimasand lágt með
ÁRSRIT SKÓGRÆKTARFÉLAGS ÍSLANDS 1975
45