Fróðskaparrit - 01.01.1991, Síða 117

Fróðskaparrit - 01.01.1991, Síða 117
LEIKAR OG LÆRDAR — Ijósmøðrayrkið í broyting Elin Súsanna Jacobsen í hesi grein skal verða roynt at lýsa ljós- møðraviðurskiftini í Føroyum, serliga frá miðju 19. og nakað inn í 20 øld, og hvussu embætismenn og onnur samtíðarfólk mettu um hesi viðurskifti og hvat ið gerast kundi fyri at bøta um tey. Við at bera saman ymist, sum skrivað er um ljósmøðraviðurskifti í norðureuropeiskum londum, sæst, at nógv gongur aftur viðvíkjandi siðum í sambandi við barnsburð og ljósmøðrayrkið, og eisini sæst skyldskapur í lóggávu tey seinastu 200 árini. í bygdasøgum og øðrum siðsøguligum verkum eru ljósmøður nevndar, og okkurt er skrivað um arbeiðsumstøður teirra. Summi sjónarmið og upplýsingar í hesi grein byggja á samrøður við eldri ljósmøður ella avvarð- andi teirra. Samrøður við ljósmøður bera dám av, at tær hava tagnarskyldu um viður- skifti, tær í arbeiði sínum hava fingið kunn- leika um. Samrøður við eftirkomarar og onnur avvarðandi lýsa tær oftast sum sterk- ar, skilagóðar og beinasamar konur. Men hóast hesar í mongum førum idealiserandi lýsingar, fæst tó nakað at vita um arbeiði og ábyrgd, ið hava ligið á ljósmøðrum. Um ikki annað sigur tað nakað um, hvat ið væntað varð av tí dugnaligu ljósmóðurini. Høvuðskeldur mínar hava tó verið heilsu- lagsfrágreiðingar (medicinalberetninger) og onnur skjøl í skjalasavni landslæknans, amt- mansins o.a., og harumframt løgtingstíðindi og blaðskriving. Reglugerð viðv. Ijósmøðrum verður sett í gildi í Føroyum í 1714 kom í Danmark fyriskipan um rætt- indi og skyldur ljósmøðra, og ein treyt var, at umframt at vera í »læru« hjá royndari ljósmóður, skuldu læknar veita teimum ástøðiligar kunnleikar. Henda fyriskipan var tó neyvan galdandi her, hon varð ið hvussu er ikki sett í gildi í Noregi.1 í 1813 varð reglugerð »Reglement for Gjordemodervæsenets Indretning og Besty- relse i begge Riger, Kjøbenhavn undtagen«2 frá 1810 sett í gildi í Føroyum. Har stóð, at londini (Danmark og Noreg) skulđu býtast sundur í hóskandi ljósmøðrafylki, og har skuldu vera so mangar ljósmøður, at øll, bæði rík og fátæk, skuldu kunna fáa køna hjálp. Embætismenn skuldu velja kvinnur at senda á ljósmøðraskúla, um neyðugt skuldu amt/keypstaður rinda útreiðslurnar í hesum sambandi. Tær skuldu hava váttan frá presti og lækna um siðalív og heilsu, vera 20-30 ár; Fróðskaparrit 38.-39. bók (1989-90): 121-141
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.