Helgarpósturinn - 17.07.1981, Qupperneq 3

3
_JiQ/garpá^furinn pöstudagur u.■■íúh i98i
sem gangast undir þessa aftgerfi
sjái eftir þvi seinna meir. En sú
kona sem ákveður aO eiga barniö
finni aldrei fyrir neinni eftirsjá.
En er þaO ekki einmitt einn þátt-
urinn í þvf aO vera manneskja, aö
geta sjálfur tekist á viö þau
vandamál er upp koma, hvort
sem menn eiga eftir aö iðrast
þess eöa ekki. Þetta er hluti af
vanda Iffsins. Hver kona á
auðvitað rétt á aöstoö sér-
fræöinga i þessum efnum, en
ákvöröun um svo veigamikið mál
sem fóstureyöing er, hlýtur alltaf
aö liggja hjá einstaklingnum
sjálfum. Kannski á eftir aö koma
sá dagur aö manni finnist þessi
umræöa um fóstureyöingar jafn
fáránleg og niðurlægjandi og
vangaveltur guösmanna á
miööldum um hvort konur heföu
sál.
Jón Þ. Hallgrimsson, yfirlæknir
kvennadeildar Landspftalans
sagöi f viötali sem blaðamaður
átti viö hann aö rúmlega 10% af
þunguöum konum heföu gengist
undir fóstureyöingu hér á landi á
sl. ári. Á hinum Noröurlöndunum
er þessi taia hærri eöa um 30%,
enda eru lögin um fóstureyðingar
þar rýmri en hér.
Hér á eftir fara frásagnir
þriggja kvenna á aldrinum 22—28
ára. Þær eiga þaö allar sameigin-
legt aö hafa ihugaö aö fá fóstur-
eyöingu. Ein valdi, önnur hafn-
aöi, en sú þriöja fékk hana ekki.
Þar sem þessi mál eru mjög
viökvæm, kjósa þær aö halda
nafnleynd. öruggt má þó teljast
aö saga þeirra er saga margra
kvenna...
„Ég vildi að ég hefði
átt völina en ekki
aðeins kvölina”
Frásögn konu sem 1969 var 16
ára og ófrfsk og þá var bannað
meö lögum aö láta eyða fóstri.
„Ég var 16 ára þegar ég varö
ófrísk. Min fyrstu viðbrögð
voru örvænting og hræðsla við
viðbrögð foreldra minna. Það
eina sem ég hugsaði um var að
égyrði að bjarga þessu sjálf án
þess að nokkur vissi.
Enn þann dag i dag veit ég
ekki hvort 'nokkur félagsráð-
gjafi hafi verið starfandi. Ef
svo hefur verið var það einhver
huldumaður. Ég fór til kven-
sjUkdómalæknis og hann gat
ekki veitt mér neina hjálp nema
að gefa mér startpilluna svo-
kölluðu.
Ég stóð þarna frammi fyrir
honum með tárin í augunum —
Guð minn góður, getur þii ekki
hjálpað mér?
Læknirinn leit á mig með
móðgunar-og hneykslissvip.
Það var alveg eins og ég væri
að biðja hann um aö fremja
glæp.
Þá fór ég í eldhúsráðin. Ég
hjólaði, synti og trimmaði eins
og vitlaus manneskja, ég var
svo mikið barn að ég héltað það
myndi valda fóstureyðingu. En
þessar æfingar gerðu ekkert
annað en að styrkja líkamann
og efla þar með vöggu fósturs-
ins.
Siðan fór ég til annars læknis
og viðbrögö hans voru þau sömu
og læknisinssem ég fór fyrst til.
Ég sat þarna eins og glæpamað-
ur frammi fyrir dómaranum.
Samfélagið átti likama minn og
fóstrið. Þess vegna var áfallið
mikið þegar fóstrið var orðiö að
barni, þá átti þaö enginn nema
ég. Ég ein haföi ábyrgð*
ina og engum kom þetta barn
mitt við. Þetta varð fjölskyldu
minni mikið áfall og fluttist ég
að heiman. Ég var á þessum
tima i 4.bekk í menntaskóla og
vann með skólanum.
Enþetta reyndist mér ofviða,
ég var bakveik og mórallinn I
menntaskólanum var sá að það
var alltí lagi að vera ófrfskur f 6.
bekk f menntó en hneyksli í 4.
bekk. Ég hætti því f skólanum.
Við tók beiskur timi, en tárin
þornuðu og harkan tók við.
Fyrsta árið eftir að barniö
fæddist gekk allt á afturfótun-
um. Ég átti erfitt með að fá hUs-
næði, það vareins og fólk treysti
mér ekki. Ég var smábarn með
smábarn. Ég bjó við efnahags-
legt öngþveiti, þá voru engir
opinberir styrkir og ég upplifði
mig sem dæmda manneskju —
dæmda af samfélaginu til þess
að eignast barn, sem ég átti erf-
itt með að ala önn fyrir.
Þeir sem minnst mega sfn i
þjóðfélaginu fá ekki neitt Sér-
staklega ungar óreyndar stelp-
ur sem allt i einu falla úr faömi
fjölskyldunnar og verða að
standa á eigin fótum. An þess aö
hafa upplifað áður frumskógar-
lögmálin. Það duttu 4 ár Ut úr
lifi mi'nu. Ég gat ekki sætt mig
við aö vera afgreiðslustúlka og
móðir, ég hafði ætlað mér allt
annað. Þarna var sett strik i lff
mitt sem ekki heföi þurft ef
samfélagið væri ekki byggt upp
á þessu kúgunarmunstri, sem
sturtar hverjum þeim niður i
skólpræsið sem gengur ekki fyr-
irskipaðar leiðir.
Einstæðum mæðrum fer
fjölgandi og finnst mér það vera
skuggaleg þróun. Þær vita ekk-
ert hvaðþær eru að fara Ut i. Ég
er reið samfélaginu aö það skuli
bregöast þegnum sinum. Réttur
kvenna til að ráða yfir likama
sinum er einfaldlega mannrétt-
indamál, jafn sjálfsagður og
rétturinn til fæöis, klæðis og
hUsnæðis.
Hvort ég kýs fóstureyðingu
eða ekki er mitt mál en ekki ein-
hverra karlpunga út I bæ, I góöri
stöðu sem litið vita um aðstæður
kvenna almennt og ekkert um
lif einstakra kvenna. Þaö er
svolitiö merkilegt sem danskir
kvenlæknar hafa bent á að þær
getnaðarvarnir sem eru skað-
lausastar likama konunnar eru
hettan, smokkur og fóstureyð-
ing og að fóstureyðing sé mun
hættuminni en fæðing.
I raun ætti fdstureyöing frem-
ur aö vera boð en bann. Frelsið
til þess að velja sina eigin til-
veru og framtið hlýtur að vera
grundvallarkrafa og i rauninni
ætti ekki aö þurfa að eyða svo
mörgum orðum á svo sjálfsagt
mál
Ég vildi að ég hefði haft á sin-
um tima völina — ekki aðeins
kvölina.”

„Var alltaf að sannfæra aðra en ekki sjálfa mig”
Frásögn konu sem nýverið
gekk f gegnum fóstureyðingu.
„Sama dag og ég fékk vissu
mina fyrir því að ég væri ófrísk
hringdi ég og pantaði tima hjá
félagsráðgjafa. Ég vissi alveg
frá byrjun aðég gæti ómögulega
eignast þetta barn. Var alveg
ákveöin í að fá fóstureyðingu.
Fóstureyðingar hér á landi
eru frjálsar að þvi leyti aö maö-
ur getur fengið hana. En þvi
fyigja óþægindi og andleg
pressa. Þeir sem annast þessi
mál spurðu mig og spurðu og
voru sifellt að benda mér á
möguleikann á þvi aö ég gæti
vel eignast barnið.
Ég var spurð spjörunum Ur,
um mitt persónulega lif og
framtiðaráætlanir. Þettafannst
mér ekkert skemmtilegt. Ég
gerði mér strax grein fyrir þvi
að ég sat fyrir framan mann-
eskju með dómaravald. Þvi
varð ég aö spila eftir þeirra
reglum.
Ég þurfti aö gera nákvæma
grein fyrir sambandi minu viö
barnsföður og þá var látið i ljós
að ef ég væri í föstu sambandi
ætti ég að geta átt barnið. Þvi
þorði ég ekki annað en að segja
að samband m itt við barnsföður
væriótryggt, mér fannst það ör-
uggara.
Þaö var erfitt allan þennan
tima aö vera f þeirri aðstöðu að
vera aö sannfæra aðra. Ég vissi
alveg hvað ég sjálf vildi. Ég
fékk á tilfinninguna að mér væri
vantreyst, það var eins og ég
væri ekki hæf til þess að taka
þessa ákvörðun sjálf. Ég held að
astæðan fyrir þessu sé sú að
margar konur sem fara að tala
við félagsráðgjafa eru ekki
alveg vissar. En ég var aldrei i
vafa. Mér leiddist óumræðilega
þessar spuningar og þessi
pressa. Læknirinn sem skoðaði
mig lét það lita Ut sem hann
væri að gera mér mikinn greiða.
Félagsráðgjafinn sýndi mér
hvernig aögerðin var fram-
kvæmd og þá varð ég hrædd.
Þessi sýnikennsla var þaö eina
seim hafði áhrif á mig. 0 g ég hef
verið að spyrja sjálfa mig hvort
þetta sé gert við sjúklinga sem
t.d.' fara í uppskurði t.d. hjarta^
eöa brjóstholsaögerðir?
Svo kom að fóstureyðingunni.
Kl. 8.30 var ég lögð inn.
Skömmu síöar kom svæfingar-
læknirinn og lýsti sinum þætti i
aögerðinni. Siöan var mér gefið
róandi lyf og var ég keyrð á
ambúlans inn á skurðstofuna.
Ég var síöust þennan dag og
voru 8 konur á undan mér sem
fóru i' þessa aðgerð. Ég lá vak-
andi uppi á skuröarboröinu á
meðan verið var að taka
græjurnar til, brátt kom svæf-
ingarlæknirinn og svæfði mig.
Það næsta sem ég man eftir
að ég vakna upp i isköldu flísa-
lögöu herbergi, dánar og jarð-
arfarar tilkynningar glumdu yf-
ir hausnum á mér. Ég datt Ut af
aftur og vaknaöi inni á dagdeild.
Ég hvfldi mig i klukkutima og
fékk siðan að fara heim.
Ég hef oft heyrt að einhver
ógurleg sektarkennd og sálræn
vanliðan fylgi þessarri aðgerð.
Ég fann aldrei til þessarar
kenndar. Það eina sem ég var
hrædd um var að ég myndi ekki
fá fóstureyðingunaogaðþessari
aðgerð fylgir viss áhætta sem
læknirinn Utmálaði svo sterkt
fyrir mér. Mér finnst sjálfsagt
að félagsráðgjafisé tilstaðar aö
leiðbeina konum en mér finnst
að þessa ákvörðun geti enginn
annar tekið en konan sjálf.”
EBTÞÚ
\ TK P N S K E I U [?
EðanotarM ferska vatnið í krananum heima?
Hvers vegna þykkni?
Floridana appelsínuþykknið losar þig við
allan óþarfa vatnsburð og sparar þér
geymslupláss.
Þú blandar því fersku vatninu í
þykkniðþegarþér hentar.Útkoman úr 1/4
lítra af þykkni vcrður 1 lítri af ódýrari,
hreinum og svalandi C-vítamínríkum
appelsínusafa.
Floridana appelsínuþykknið er G-vara
sem tryggir fersk bragðgceði og varðveislu
C-vítamínsins mánuðum saman.
ENGVM SYKRI, LIT EÐA ROTVARNAR-
EFNVMERBÆTTÍ FLORIDANA.
MJÓLKURSAMSALAN í REYKJA VÍK
Þú gerir létt og hagkvæm innkaup til langs
tíma með FLORIDANA þykkni!