Helgarpósturinn - 07.05.1982, Blaðsíða 8

LJieigaL_________________
pósturinn—
Blað um þjóömál.
listir og menningarmál.
Utgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon.
Ritstjórar: Arni Þórarinsson,
Björn Vignir Sigurpálsson.
Blaöamenn: Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Gunnar Gunnars-
son og Þorgrimur Gestsson.
Utlit: Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir: Jim Smart
Auglýsingar: Inga Birna
Gunnarsdóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdótt-
ir.
Dreifingarstjóri: Sigurður
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Síðumúla 11, Reykjavik.
Simi 81866. Afgreiðsla að
Hverfisgötu 8 10. Simar.
81866, 81741, og 14906.
Prentun: Blaöaprent hf.
Askriftarverð
á mánuði kr. 40.
Lausasöluverð kr. 12.
Kvikmyndirnar
úr kviksyndinu!
Ástandið I islenskri kvik-
myndagerð idager ekki glæsilegt
og eru kvikmyndagcrðarmcnn
nokkuðuggandi um sinn hag, eins
og fram kemur í samtölum við
nokkra þeirra i'Helgarpóstinum i
dag. Þótt stutt sé um liðið frá
endurfæðingu þessarar list-
greinar hér á landi hafa kröfur og
aðsókn breyst töluvert. Það er
ekki lengur tryggipg fyrir vel-
gengni myndar, að hún sé islensk.
Ahorfendur eru farnir að velja og
hafna. Eins og einn viðmælandi
hlaðsins orðar það: „Krafta-
verkið var ekki að gera myndir,
hcldur að gera myndir, sem
standa undir sér hér á landi”.
Samhliða minkandi aðsókn hefur
fjármögnun kvikmyndagerðar-
innar orðið erfiðari en áður.
Kvikmyndasjóður hefur verið
helsti bakhjarl kvikmynda-
gerðarinnar frá þvi að hann
komst á laggirnar árið 1979. Ráð-(
stöfunarfé hans hefur alitaf verið j
af mjög skornum skammti og
stuðningur hans við kvikmynda-
gerðarmenn því mikiu fremur
verið siðferðilegur, á meðanbeðið
væri eftir nýrri löggjöf um kvik-
myndastofnun íslands.
Frumvarp um kvikmynda-
stofnun, kvikmyndasjóð og kvik-
myndasafn var unnið á siðasta
ári og hefur legið á borði mennta-
málaráðherra sfðan i september.
Kvikmyndagerðarmenn höfðu
vonir um, að frumvarp þetta yrði
lagt fram á þvf þingik sem nú er
að ljúka störfum, en þcim varö
ekki að ósk sinni. Eru þeir
hræddir um, að frumvarpið eigi
eftir að rykfalla og sofna í kerf-
inu. Menntamáiaráðherra segir
hins vegar, að frumvarpið verði
lagt fram á Aiþingi i upphafi
næsta þings, og verði þar eitt af
stórmálunum.
Hið nýja frumvarp gerir ráð
íyrir stórauknum tekjum kvik-
myndasjóðs, og ef það verður aö
lögum, ætti kvikmyndagerð f
landinu aö komast á heilbrigðan
starfsgrundvöll. Helgarpósturinn
skorar á menntamálaráöherra að
veita máli þessu brautargengi og
tryggja þannig framhald á þeirri
miklu grósku, sem hefur verið í
islenskri kvikmyndagerð. Ný lög
um kvikmyndastofnun tslands
eru ekki aðeins hagsmunamál
kvikmyndagerðarmanna, heldur
landsmanna allra. tslendingar
hafa sýnt það, að þeir vilja sjá
góðar islenskar kvikmyndir og
þvi verður að tryggja, að kvik-
myndagerðarmenn geti stundað
sin störf, eins og aðrir lands-
menn, okkur öilum til heilla.
Föstudagur 7. mai 1982
Fram þjáðir menn...
fie/garpósturinn-
Nýliðinn er fyrsti mai
sem eins og allir vita er
alþjóðlegur hátiðis- og
baráttudagur verkalýðs-
ins. Löngum hefur rauði
liturinn þótt loða allnokkuð
við þennan dag, en að þessu
sinni bendir flest til þess að
einkennislitur hans verði
hvitur. Vetur konungur á
það nefnilega sammerkt
með öðrum einræðis-
herrum kollegum sinum,
hvort sem þeir heita nú
Jaruselski eða Pinochet, að
hann er ófús að láta af
völdum þegar hann hefur
nú einu sinni náð þeim. Og
á þessari stundu er það
allsendis óvist að verka-
lýðurinn eigi þess kost að
fara i sinn árlega labbitúr
niður á Torg, kyrjandi
Nallann til að reyna að
halda á sér hita i vorkuld-
anum.
En að öllu gamni
slepptu, þá leiðir fyrsti mai
ávallt hugann aö þjóðar-
kökunni gómsætu og skipt-
ingu hennar. Það leikur
varla vafi á þvi' að þessi
skipting mætti vera jafnari
en nú er. Sú hefur nefnilega
verið raunin að þeir sem
minna mega sín vilja oft
verða útundan í þessu yfir-
borgaða samfélagi. Og
auðvitað eru allir sammála
um það að þessa gómsætu
köku þurfi að stækka svo
meira verði til skiptanna,
,vonandi þó ekki þannig að
hinir riku fái meira og hinir
fátækari minna.
En það eru ekki eingöngu
þjóðfélagsstéttirnar sem
bítast um hina eftirsóttu
köku. Inn i þá mynd koma
einnig hinir ýmsu lands-
hlutar og landssvæði A
nýliðnum vetri tókst Norð-
lendingum að krækja i
örlitla ögn með steinullar-
bragði. Nú þótti Sunnan-
mönnum komið i óefni. En
þeir búa aö þvi enn þann
dag í dag að eiga sinn Njál.
Tókst honum með bragð-
visi sinni aðná tangarhaldi
á bitanum, en ekki er þó á
þessu stigi málsins vitað
hvort hann nær að halda
þvi nema til haustsins. Og
ekki er þetta eina dæmið
um hina rómuðu bragðvisi
Njáls þessa. Honum tókst
lika að „redda” lánsfé til
lagningar vegarspotta eins-
sem þeir Sunnlendingar
telja lifsnauðsynlegan, og
plataði þar jafnvel sjálft
Alþingi. „Mikill maðr ok
vitr Njáll”.
að fer ekki framhjá
neinum að eftir fáeinar
vikur verður kosið til
bæjarstjórnar. Fram til
þessa hefur kosninga-
baráttan verið fremur
tiðindalitil. Það er helst að
kvartað er yfir þvi að
ekkert heyrist frá and-
stæðingunum. En þetta á
þó vafalitið eftir að breyt-
ast áður en yfir lýkur.
Sönnu nær er að flokkarnir
séu að taka til efnið i
sprengjur sinar. A næstu
dögum og vikum á það svo
eftir að koma i ljós hvort
þær verða eitthvað meira
en bara hvellurinn. Það eru
vafalaust fleiri en Akur-
eyringar einir sem biða úr-
slitanna hér með nokkurri
eftirvæntingu. Menn biða
þess að sjá hvort
ihaldið hafi fund-
ið hina týndu einingu,
eða gloprað henni strax
niður, hvort Kvennalistinn
kemur manni (fyrirgefið
konu) að, hvort rauða
slikjan á hinum græna lit
Frammaranna fæli nokkuð
frá, eða hvort Kratarnir
komist upp úr lægðinni.
Eitt er vist, þetta verða
spennandi kosningar, og
margir spá óvæntum úr-
slitum. Eitt er vist, og það
er að mikil endurnýjun er
fyrirsjáanleg i bæjarstjórn,
hvernig sem kosningarnar
fara þar sem mikið er um
ný andlit á framboðslist-
unum. Það væri annars
ekki úr vegi að blaðið með i
tvöföldu áhrifin gerði eina
skoðanakönnun um úrslitin
hér, en liklega eru þeir
haldnir þessari algengu
blindu islenskra fjölmiðla
að sjá ekki nema inn að
Elliðaám.
Þessi f jölmiðlablinda
þjakar jafnvelhið ágætasta
fólk, þar á meðal vinsæla
sjónvarpskonu, reyndar
upprunna héðan að norðan.
Hún taldi það varða alla
landsmenn miklu á
dögunum hvort Laugaveg-
urinn (ekki á Siglufirði)
yrði gerður að göngugötu
eður ei. Þetta kann vel að
vera, en ólikt hlýtur það að
standa okkur Akureyr-
ingum nær hvort Hafnar-
strætið okkar verður gert
aö göngugötu, eöa hvort
Leiruvegurinn verður
lagður, og ekki aðeins
varðar þetta Akureyringa
eina heldur raunar ibúa
alls Norður- og Austur-
lands, það er að segja ef
fylgt er röksemdafærslu
sjónvarpskonunnar fyrr-
nefndu. En svona nokkuð
hendir ekki bara burtflutta
Akureyringa. Nú nýlega
var frumsýnd kvikmynd
sem ber nafnið „Rokk i
Reykjavik”. I mynd þess-
ari kemur fram þótt hljótt
fari hljómsveit ein héðan
að norðan, og hún hreint
ekki svo slæm. En piltarnir
hafa þvi miður gleymt
þeirri staðreynd að þeir eru
BARA Akureyringar, og
eiga þeirri staðreynd
hugsanlega að þakka vel-
gengnisína. Þótt það kunni
að vera einhverjum erfið-
leikum bundið að gera út
rokkhljómsveit héðan ættu
þeir að reyna að stuðla að
þvi með öðrum sem áhuga
kynnu að hafa, að skapa
slikum hljómsveitum
starfsskilyrði hér, svo sem
með þvi að koma upp að-
stöðu til tónleikahalds.
En allt er i heiminum
hverfult. Meðan við hér á
þessu landi erum að karpa
og metast um kökubitana
gerast miklir atburðir út i
hinum stóra heimi. Rikis-
stjórn sem helst hefur
afrekað það heima fyrir að
skipuleggja eitt mesta at-
vinnuleysi frá þvi á
kreppuárunum, og önnur
sem helst hefur stytt sér
stundir við pyndingar og
mannrán, eru i þann veg-
inn að etja þegnum sinum
út i fáránlega styrjöld út af
nokkrum verðlausum smá-
eyjum. Styrjöld þar sem
þeir einu sem tapa er það
saklausa fólk sem úthella
skal blóði sínu á altari
þjóðrembunnar. Og ef stór-
veldin fara að skerast i
leikinn verður það allt
mannkynið sem tapa mun.
Vonandi verður þó heil-
brigð skynsemi ofaná, áður
en til hins óbætanlega.
harmleiks kemur.
Kalt í hvítu
Akureyri i nokkra daga.
Óskaplega kalt, vorið i
hvitum pakka meö hvitri
slaufu. Það búa þrestir á
svölunum fyrir utan hótel-
gluggann og ég gef þeim
ristað brauö meö sultu i
morgunmat. Þeir vilja það
frekar en kornið sem ég
fjárfestki um daginn og
væri hollara. Veturinn kom
aftur án þess að hafa farið.
ast ég við atorkumann af
Grundarfirði sem stjórnar
stórfyrirtæki á sokkaleyst-
unum og gengur ágætlega.
Það er friðsælt i lauginni
þómennskiptistáglensi og
geri grin hver aö öðrum og
á andapollinum er sams-
konar friður.
að var hinsvegar
heldur órólegt eina nóttina
Birgir Sigurðsson— Heimir Pálsson— Hrafn Gunnlaugsson — Jón Bald-
vin Hannibalsson — Jónas Jónasson — Magnea J. Matthiasdóttir — Sig-
urður A. "-----A----
I dag skrifar Jónas Jónasson
f staöinn fyrir góðgeröir
halda þeir morgunkonsert
fyrir mig, þessir dún-
klæddu trúbadorar sitja á
handriðspipum eins og nót-
ur á blaði og syngja um þig,
frá þvi ég birtist þeim þeg-
ar gluggatjöldin fara frá,
þar til ég fer út að synda
uppi i lauginni hjá anda-
pollinum
A Akureyri eru fastir
sundgestir sem leysa
vanda veraldar og munar
ekki um að taka fyrir nær-
liggjandi vandamál jafn
auðveldlega og þeir sem
fyrir sunnan safna floti i
heitum pottum sundstaö-
anna. Þó er munur á, hér er
sundföstum boðiö kaffi með
ljúfmennsku, og þá sitja
menn eða standa á sokka-
leystum, bora tánum i
teppið og er gaman. Ef ég
man eitthvað af viti kann-
á hótelinu. Þá hafði hópur
tekið samkomusalinn á
leigu og voru þar einhverjir
iþróttamenn sem stunda
blak var mér tjáð. Dans
var stiginn með braki og
brestum eins og gengur og
söng hátt i gömlu gólfi og
hærra í ofsaglöðu fólki.
Þegar hljómsveitin fór
heim að hátta var auðvitaö
heilmikið eftir af þvi stuði
og sumir vildu ekki heyra á
það minnst að fara að sofa
eins og sumir hótelgesta
höföu lagt til enda ekki á
balli. Nema hvað? Ég
vakna og hélt fyrst að
skrúðganga frá fyrsta mai
væri byrjuð aö marsera en
hefði villst af leið og væri
komin uppá svefnálmu-
gang en heföi einhversstað-
ar týnt lúörasveitinni.-Þeg-
ar ég gáði á klukkuna var
að veröa bjart, þó hánótt og
matti ég eftir það sitja upp-
réttur i rúminu og róa
frammi gráðið of syfjaður
til að lesa, of vakandi til að
sofa og vantaði mig þá til-
finnanlega prjóna eða
önnur þau verkfæri sem
hjálpað hafa þessari þjóð
að vaka langar vetrarnæt-
ur.
Þrestirnir vöknuðu
snemma um morguninn og
byrjuðu konsertinn en ég
var þá i fýlu og neitaði að
gefa þeim ristaðbrauð með
sultu. Hverslags er þetta,
halda þeir að ég hafi ekki
annað að gera en að fóðra
þá á franskbrauði með
sultu? Þeir eru ekki silung-
ar i tjörninni á Laugum.
Egfór niður i morgun-
mat. Þaö var fámennt þar.
Framreiðslustúlkan : að
færa fram hangikjöt og
annað óhollt en aldeilis
bráðgott. Af trtakliöi blakti
ekki hár, enda enginn úr
þeim hópi eöa annað fólk
semfyrir nokkrum klukku-
stundum fannst nóttin
óskaplega ung og hótelið
leikvöllur eða hallærisplan
fyrir fullorðna. Það þarf
varla að orðlengja, það
hlytu allir á hótelinu að
hafa veriö á næturrölti, ég
veit þó ekki hvort Gústi
næturvörður var spurður.
Svo snjóaöi meira.
í samræðum við kunn-
ingja hér á Akureyri þóttist
ég alveg undrandi á þessu
tiðarfari, þeir voru ekki
hissa á norölensku veðri í
byrjun maimánaöar. Sum-
irmundu gasalega ótíð ein-
hverntima á sautjánda júni
og hátiðahöldin fariö fram i
snjó. Aðrir mundu smala-
mennsku i stórhriö 9. júní
og lömb dregin úr sköflum.
Það var meira aö segja tal-
aö um hret i maibyrjun
sem stóð allt sumarið og
frammá haust.
Það er vonaö tilvonandi
sending að sunnan sé hissa.
Reykvikingar fá sjaldan aö
finna fyrir svona veðri á
þessum. tima. Þeir hins-
vegar hafa rikisstjórnina
greyin.
Þrátt fyrir allt er bjart
yfir fólki, glettni i svip
og nær til augnanna. Fólk
er gjarnan á hraðferð eftir
götunum en má þó vera að
þvl að stoppa og segja eitt-
hvað fyndiö, svo maður
stendur á götuhorni og hlær
hissa á þvi að maður skuli
ekki hafa búiö hér alla tið,
með afa og ömmu i Banda-
gerði, meðan sú jörð var og
hét, og foreldra á Sigur-
hæðum.
Hjartarson og Gogol og má
ekki milli sjá hvor er
fyndnari.
Þegar veður eru válynd
getur verið undir hælinn
lagt hvort menn komast
norður, hvað þá suöur.
Einn morgun horfði ég á
flugleiðavél hætta við lend-
ingu i 500 fetum, snúa við
og hverfa I mistur i beygj-
unni sem snýr að Vaðla-
heiði. Vélin sveimaði yfir
lengi, en öryggiö skal fyrir
öllu. Vélin fór suður með
farþega sem komustaldrei
norður.
Dagur kemur út reglu-
lega. Leikhúsiö sýnir eftir-
litsmanninn eftir Jón
Þægar ég fór suður var
komið sólskin. Umhverfið
allt i skipaleik á pollinum.
Þeir segja að sumarið
verði óvenju snjólétt.