Helgarpósturinn - 07.05.1982, Blaðsíða 22

22
Föstudagur 7. maí 1982 H^lrjFtrpn^i irinn
Á grunnmiðum
og djúpmiðum
Ahöfnin á Halastjörnunni—úr
kuldanum
Æ,æ,æ, þaö er nú bara svona.
já. Ný plata meö Ahöfninni
„ástkæru” á Halastjörnunni.
Það erkunnara en frá þurfi að
segja að Ahöfn þessi hefur tröll-
riðið mörgum óskalagaþáttum
rikisútvarpsins undanfarin ár.
Sérstaklega hefur verið gert út
á sjómannaþáttinn, Á frivakí-
inni, og svo rammt hefur kveðið
að þessu, að stundum hafa verið
spiluö með þeim allt aö fjögur til
fimm lög i hverjum þætti. Eða
svo hefur mér verið tjáð af
manni, sem ætti að hafa vit á,
þvi hann á alla þessa þætti á
bandi.
En hvað ég ætlaði mér nú að
segja? Já, það er komin ný
plata og á henni bregður sko við
„nýjan” tón. Nú er ekki lengur
bara gert útá sjómannaþáttinn,
heldurskal nú róiðá fleiri mið.
Ingibjörg Guðmundsdóttir
(ath. nýr áhafnameðlimur)
syngur eina sæta vellu fyrir
sjúklingana, eða með öðrum
orðum fyrir Óskalög sjúklinga
og Rúnar arkar um Halló, svo
við megum líka eiga von á að
heyra i þeim i Lög unga fólks-
ins. Ætli hann Rúnar sé ekki
Popp
eftir Gunnlaug Sigfússon
Rímkúnstir
Jean-Pierre Jacquillat var
heldur en ekki i essinu sinu á
sinfóniutónleikunum siðustu,
sem lika vonlegt var. Þótt það
væri auövitað enn merkilegra
að standa sem íslendingur en
Frakki i hans sporum, þá hlýtur
að fylgja þvi dulitil hreyknitil-
finning að stjórna alfrönsku
kvöldi á erlendri grund með
verkum frá 1897—1931.
Fyrst eftir að Berlioz gafst
upp við tónsmiðar um 1860 kom
ekki mikið fram af sinfóniskri
tónlist með Frökkum, enda
hafði Paris mestan hug á óper-
um seinni helming aldar-
innar.Helst er að nefna fáein
hljómsveitarverk eftir Saint-
Saéns og Bizet, belgíska Frakk-
ann César Franck og þann
spánska Lalo, ef menn vilja
telja þá með. En hjá þeim og
kringum þá rikti meira eða
minna hinn „germanski”
Wagners og jafnvel Beethovens,
eða svo sögðu franskir þjóð-
ernissinnar.
Ýmislegt gat vakið andúð á
þýskum áhrifum f Frakklandi
um þetta leyti og ekki sist
fransk-þýska strlðið 1870—71,
sem lauk með því, að Bismarck
hjálpaði frönsku yfirstéttinni til
að berja niður Parisarkommún-
una. Þá var Claude Dcbussy 9
ára snáði i þorpi skam mt vestan
við Paris. Sumir angurgapar
telja dólgslegt að tengja lista-
stefnur við stjórnmál, en opin-
bera með þvi sitt eigið dólgslega
hugarfar. Allir sannir listamenn
kenna auðvitað til i stormum
sinnartiðar, þótt þeir skrifi ekki
pólitiska leiðara.
Debussy lærði fyrst á pi'anó
hjá Madame de Fleurville, sem
var nemandi Chopins og
tengdamóðir skáldsins Paul
Verlaine. Eftir að hafa numið I
Paris og Róm, verið heimilis-'
músikus hjá Nadezhdu von
Meck, fyrrum verndarengli
Tsjækofskis, og farið pilagrims-
ferð til Bayruth, var hann orð-
inn stækur andstæðingur Wag-
Ljósmynd af Dcbussy frá 1909.
Svona áttu fagurkcrar nýlistar-
innar að lita út á þeim árum.
ners og lét sér fátt finnast um
önnur samtiðartónskáld, nema
rússneska villimanninn
Mússorgski. Hann varð fremsti
frumkvöðull hinna músikölsku
impressjónista og þess, sem
kallað var „ný músik” fram á
siðustu áratugi um viða veröld.
Samt1 var hann franskastur
allra Frakka.
Nú voru leikin eftir hann tvö
næturijóð frá 1899. Nöfn þeirra
vekja enga undrun. Skýjafar
minnir óneitanlega á ógreinileg
næturský, sem fölt tunglskinið
laumast stundum i gegnum. Há-
tiðaglaumur er harla ólik
næturmynd, full af ástriðu, eld-
móði og húllumhæi. Þessuvar
öllu vel til skila haldið.
Paul Dukas var aðeins þrem
árum yngri en Debussy og við
nám i tóniistarháskóla Parisar
um likt leyti. Hann var sama
sinnis i menningarpólitikinni,
en losnaði aldrei alveg við
þennan margbölvaöa „german-
isma”. Fátt er til frá hans
hendi, en skemmtilegt og sköru-
legt það sem er. Það er leitt að
hafa aldrei séð né heyrt óperu
hans „Ariadne og Bláskeggur”,
en hún er heldur sjaldséð, og
mun þó að bestu manna yfirsýn
með hinu merkara sinnar teg-
undar á 20 öld. Það þurfti lika
sjálfan Mikka mús til að gera
Lærisvein galdrameistarans
(1897) heimsfrægan nú um
miðja öldina I Fantasiu
Disneys. Kvæði Goethes um
strákinn,sem galdrar kúst til að
bera fyrirsig vatn, en kann svo
annars oröin of gamall til að
vera aö veiða stelpur niðri á
Halló .
Og hvað haldiði? Hann Her-
mann sem hélt svo sæll og glað-
ur út á hafið á siðustu Hala-
stjörnuplötu hefur liklega orðið
sjóveikur, þvl nú treystir hann
sér ekki lengra en út á gólfið.
Ánnars er þetta svo sem allt
saman sama súpan úr sömu
skál. Útþynnt endurtekið efni.
Ekki bætir úr að hljóðfæra-
leikurinn, þar sem aðalhljóð-
færin eru bassi, syntesizerar og
trommumaskina, er einhæfur
og máttlaus, svo máttlaus að á
köflum er engu likara en verið
sé að leika undir á stofu
„skemmtara”.
En hvort sem mér likar nú
betur eöa verr, þá geta
Áhafnarmeðlimir huggað sig
við það að sjálfsagt er fullt af
fólki er vill heyra tónlist, sem
þessa, en það er einmitt þá sem
ég verð svo þakklátur fyrir að
það skuli vera takki á útvarps-
tækinu sem heitir „off”.
The Jam-TheGift
Það er ekkert efamál að
hljómsveitin The Jam er ein-
hver sú allra vinsælasta sem nú
erstarfandiá Bretlandseyjum.
Arið 1981 var þó heldur
rólegt ár hjá hljóm
sveitinni, eftir
ekki að stöðva hann , verður
hvati að hinni hörkuskemmti-
legu hermitóniist. Stjómandinn
gaf sér góðan tima og lét hinar
uggvænlegu þagnir njóta si'n
vel.
Maurice Ravel (1875—1937)
telst næstur Debussy fulltrúi
franska impressjónismans í
músik. Hann er hinsvegar miklu
formfastariog harðari af sér, en
um leið hugmyndarikur, mark-
viss og glæstur. Pianókonsert-
inn frá 1931 er samnefnari fyrir
öll þessi einkenni Ravels, og það
var bláttáfram upplyfting and-
ans að fylgjast með þvi', hversu
Halldór Haraldsson leysti þetta
kröfuharða og drjúgfyndna
verkefni af höndum.
Bolero Ravels frá 1928 er
einsog glæsileg rimkúnst, þar
sem sama stefið er ort upp aftur
og aftur undir nýjum bragar-
hætti, en þó með sffelldri stig-
andi, svo að lokum heldur við
ofnautn, sem siðan leysist upp i
skoplegt hljómhrun. Balletthug-
endar i tryllingi og hrunadansi.
Þetta verkar mjög sterkt,
meðan yfir stendur, en ekki
miklu lengur.
Ýmsum tónmeisturum má
vissulega likja við rimsnillinga,
svo sem J.S. Bach i Kunst der
Fuge og Das wohltemperierte
Klavier. Til auðskiljanlegs
samanburðar mætti m.a. taka
visu Lárusar Salómonssonar
um vorið:
Sólin gyllir sund og fjörð,
sálin fyllist birtu.
Guðleg snilli gefur jörð
græna milliskyrtu.
Rimhögum mönnum þótti ein-
hver skondinn neisti i þessari
visu og ortu ótaldar hring-
hendur, þar sem ýmsar skyrtu-
tegundir komu fyrir i siðasta
visuorði, svosem ermaskyrta,
flúnelskyrta, léreftskyrta,
nælonskyrta, vinnuskyrta,
spariskyrta, smókingskyrta,
manséttskyrta. En þá varð
auðvitað að breyta innrimsorð-
unum til samræmis og i fram-
haldi af þvi lýsingarorðum og
mynd hans var reyndar sú, að
stúlka tekur að stiga dans á
knæpugólfi, og smámsaman
hrifast gestirnir með, uns allt
sagnorðum vegna litar og nota-
gildis, svo og stuðlasetningar.
Mundi þetta hinn ágætasti
bálkur, ef til haga væri haldið.
Sumardjazz
LIONEL
HAMPTON
ond his Orehestra
•
GA6BV S GM8IN'
GLADYSEE BOUNCt
GAIES STEPS OUT
OH. LADY BB GOODI
Þá er fyrsti mai að baki og
sveiflan var sterk þann dag.
Það var sveifla i vigreiíum bar-
áttuhrópum Rauörar verka-
lýðseiningar og þegar gangan
kom niður Bankastræti og
beygði inn Lækjargöluna blasti
rauð myndlist viö i giuggum
Listmunahússins þarsem
sveiflumeistari isenskrar
myndlistar, Tryggvi Ólafsson,
var að opna sýningu. Svo var
innifundur eftir útifundinn og
þar léku djasskappar Guö-
mundar Ingólfssonar og Bjössi
Thor kominn heim frá Los
Angeles og bráðum er von á
Bostonförunum: Pétri Grétars-
syni og Gunnari Hrafnssyni.
Það er gott til þess að vita aö
djassinn er íarinn aö duna aö
nýju i Djúpinu og þaö verður
gaman að heyra hvaö piltarnir
hafa lært vestra þegar þeir fara
að spila í júni.
Nú er farið að auglýsa stór-
festivöl sumarsins. Einna for-
vitnilegast er Nissulestivalið,
sem stendur yfir frá tiunda júli
til þess tuttugasta. Meöal þeirra
sem þar munu leika eru Art
Blakey,Dizzy Gillespie, Johnny
Griffin, Vic Dickenson,
Trummy Young, sem sjaldan
hefur leikið utan heimabyggðar
sinnar á Hawai eftir að hann
hætti i stjörnuhljómsveit Arm-
strongs, B.B. King og Freeman
feðgarnir Von og Chico. Red
Norvo verður með trió sitt og
Jay McShann með Kansans City
stomparana, Brubeck með
kvartettinn og Gerry Mulligan
með stórhljómsveit. Það verður
Clark Terry lika og býður ekki
upp á unglinga einsog þegar
hann sótti okkur heim'heldur
gamli Basiekappar á borð við
Marshall Royal, Frank Foster
og A1 Grey. Það vekur ekki litla
athygli að hinn upprunalegi
• Moderne Jazz Quartet mun
leika á hátiðinni. Þeir hafa ekki
leikið saman siðan 1955 þegar
Kenny Clarke hætti og Conny
Kay tók sæti hans viö
trommurnar. Þetta verður
spennandi uppákoma og trúlegt
aðmeiri hiti veröi i kvartettnum
en var á siðustu starfsárum
hans, þótt fágunin verði ekki
skrifuð á reikning Conny Kays
Lionel Hampton verður meö
sautján manna hljómsveit á
festivalinu og er þetta siðasta
tónleikaförin sem kappinn ætlar
að fara enda veröur hann sjö-
tugur 12. april á næsta ári. Sagt
er að enn kveiki hann eldi og
trylli áheyrendur, en eitthvað er
hann samt farinn að gamlast og
hættur að gripa kjuðana á lofti
og stökkva uppá tomtom-
trommurnar.
Það er mikið ævintýri að vera
Á tónleikum hjá Lionel Hamp-
ton. Þar blandast hin dýra list
hinu æsilegasta sjói. Ég hlustaði
á hann niðrá Riveru 1970.
Bandið var ekkert sérstakt en
gamli maðurinn var i ham. Hei-
babaribop og aristókratið og
hipparnir æpandi einsog einn
maður, standandi uppá stólum,
hin algjöra múgsefjun. Svo allti
einu lyfti Hampton hendi,
bandið þagnaði utan rýþminn,
hægur seiðandi og meistarinn
mundaði kjuðana og hver ball-
aðan rak aðra. Þeir sem áður
höfðu æpt og öskrað uppá
stólum sátu nú sem bergnumdir
og drukku i sig tónafeguröina.
1 för með Hampton aö þessu
sinni verður gamla brýniö
Arnett Cobb. Hann tók sæti
Illions Jacquet i bandinu 1942 og
sat þar til 1947 er hann stofnaði
eigin hljómsveit. Fáir blása v
ruddalegri tenórsólóa en þessi
gamli texasúlfur og enn vælir
hann, ýlfrar og urrar þótt hann
verði að ganga við hækjur. Það
er ekki óliklegt að Joe Newman
blási á trompet i bandinu og
mikið var gaman að heyra hann
blása og syngja i sjónvarpinu á
sunnudaginn var. Það eru ekki
margir slikir svingmeistarar
eftir i heiminum.
Hampton var lengi sá djass-
leikari sem stóö næst hjarta
minu og þegar við bræður eign-
uðumst fyrsta köttinn var hann
skriður Hampton. Þá var undir-
ritaðurellefu ára og hafði fengið
hjá föðurbræörum sinum
nokkrar 78 snúninga hljóm-
plötur með Hampton. Snilldar-
verk frá 1937-^2. þegar hann
setti saman bestu grammafón-
hljómsveitir djassins þarsem
helstu sólóista ,Basie Ellingtons
og Goodmans var að finna og
ekki spillti þegar meistarinn tók
geggjaðan trommusóló eins og
i Chasin’The Chasin’. Svo
komst maður yfir 45 snúninga
plötu með stórsveitinni hans.
Oh, Rock hét hún Þetta var
þegar Prestley var uppá sitt
besta en rokkið hans Hamptons
var dálitið ööruvisi og sérfræö-
ingar i dægurmúsik sögðu að
hljómsveitin héldi ekki lagi
þegar snillin var sem mest i
Lady Be Good og brassið sem
trylltast.
Bráðum verður Listahátið i
Reykjavik og vonandi verður
þar einhver djass. Það var búið
að nefna Mulligan kvartett en
vilji menn heyra i bigbandinu
hans, Hampton MJQ og öllum
hinum snillingunum er ráð aö
halda niðrá Riveru og sóla sig
þar með sveiflu.