Helgarpósturinn - 16.07.1982, Qupperneq 14

Föstudagur 16. júlí 1982 -jlnG, ,rinn
V
3
05 %
Myndbandapoppinu
vex fiskur um hrygg
Tónlistariönaöurinn i Evrópu
og Bandarikjunum hefur i vax-
andi mæli fariö út i notkun
myndbanda i auglýsingaskyni,
eins og tslendingar hafa oröiö á-
þreifanlega varir viö I Skon-
rokksþáttum sjónvarpsins.
Þaö var á árinu 1975, aö iön-
aöurinn geröi sér grein fyrir
sölumætti stuttra myndbanda-
þátta, sem framleiddir voru af
sjálfstæöum framleiöslufyrir-
tækjum, en ekki á vegum sjón-
varpsstööva. Fyrsti slikur þátt-
ur, sem geröur var i Bretlandi,
var til kynningar á laginu Bo-
hemian Rhapsody með hljóm-
sveitinni Queen. Þátturinn var
sýndur i breska sjónvarpsþætt-
inum Top of the Pops og lagið
komsti fyrsta sæti vinsældalista
og var þar i fjórtán vikur.
Samhengi milli meiri plötu-
sölu og sýningu slikra þátta i
sjónvarpi varö æ skýrara meö
hverju árinu, og uröu þættirnir
fastagestir i poppþáttum sjón-
varpsstööva beggja vegnaAtl-
antshafsins. Þaö þótti betri
fjárfesting aö leggja um tvö
hundruö þúsund krónur i einn
stuttan þátt, heldur en að skipu-
leggja hljómleikaferöir til aö
kynna nýjar plötur, þvi sjón-
varp nær til miklu stærri áhorf-
endahóps en tónleikar viökom-
andi listamanna.
f Bretlandi hefur sprottiö upp
mikill fjöldi myndbandafram-
leiðslufyrirtækja til þess aö
mæta hinni miklu eftirspurn eft-
ir fljótunnum þáttum.
Samvinna popptónlistarinnar
og myndbandatækninnar krefst
nú sifellt meiri hugmyndaauðgi
i notkun tækjanna. Fyrstu þætt-
irnir voru oft bein túlkun á lög-
unum, sem verið var aö aug-
lýsa, en þaö var fljótt hálf asna-
legt, þvi popplög eru oft asna-
leg. Onnur einföld lausn var sú
að mynda tónleika beint, en það
gaf yfirleitt ekki góða raun.
Þess vegna var fariö út I það, aö
mynda tónlistarmennina frá
alls kyns sjónarhornum á nýj-
um staö i hvert skipti, og þeir
látnir hreyfa varirnar i takt viö
sönginn. Það nýjasta er svo að
semja söguþráð og leika tónlist-
ina yfir einhvers konar litilli
stuttmynd. Dæmi um slikt er
kynningarþáttur fyrir lag
hljómsveitarinnar Spandau
Ballet, The Freeze.
Meirihluti tónlistarmannanna
treystir mjög á framleiðslufyr-
irtækin I uppbyggingu kynning-
arþáttanna, og menn eins og
hinn uppfinningasami David
Bowie eruekki einráðir um þá.
Fyrirtækin reyna einnig aö
leggja áherslu á ákveöna þætti
hjá hverjum og einum. Til dæm-
is notfæröi eitt fyrirtækið sér
skopskyn Ringo Starr, og ný-
rómantikin með alla sina lita-
dýrö og frumlegheit i klæöa-
buröi þótti strax einkar hæf fyr-
ir svona þætti.
En myndbandaævintýriö fer
ekki jafn vel meö alla. Hljóm-
sveitir eins og Ultravox hafa
náð sér verulega á strik meö
svona kynningarþáttum, en fyr-
ir aörar sveitir hefur þetta
reynst hin versta martröö, ekki
ósvipuö martröö margra leik-
ara þöglu myndanna, þegar tal-
myndir komu til sögunnar. Þá
er það alkunna hversu áhrifa-
rikir þessir myndbandaþættir
eru i aö skapa ákveöna imynd
fyrir poppstjörnur. Þannig var
kynningarþátturinn fyrir lag
Oliviu Newton-John, Physical,
byggður upp með það fyrir aug-
um aö breyta Grease-imynd
hennar sem saklausri stúlku i
nútfma listamann.
Meö auknum fjölda myndseg-
ulbanda i einkaeign, hafa
hljómplötufyrirtækin sýnt sjón-
rænum listamönnum meiri á-
huga en áður. Chrysalis Rec-
ords hafa gert myndbandapró-
gramm meö hljómsveitinni
Blondie og mun þaö vera hiö
fyrsta, sem gert er fyrir heimil-
isnotkun. Fyrirtækin renna þó
nokkuð blint i sjóninn hvað
varðar áhorfendahópinn. Mark-
aösfulltrúi Chrysalis segir, aö
þeirra hugmyndir um kaupend-
ur á Blondie þættinum séu þær,
að þar sé um að ræöa fólk, sem
komiö er yfir þritugt. Þaö sé
annað hvort að kaupa þáttinn
fyrir krakkana sina, eöa fyrir
sjálft sig. En þótt hljómplötu-
fyrirtækin hafi ekki næga vitn-
eskju um kaupendur þáttanna,
dreifa þau þeim til þess að auka
áhuga á bæöi myndsegulbönd-
um og þáttunum sjálfum. Eöa
eins og framámaöur hjá EMI
hljómplötufyrirtækinu segir:
„Við getum ekki aukið sölu
myndsegulbanda nema með þvi
aö gera þætti fyrir þau. Viö
leggjum I fjárfestingar af þvi'aö
viö trúum á framtiö mynd-
bandanna.”
Sænskur gæðajass
Oft hefur undirritaður
skammast úti islenska hljóm-
plötuinnflytjendur og undrast
andvaraleysi þeirra i djass-
plötuinnflutningi. En það ber
lika að geta þess sem vel er gert
og það var þarft framtak hjá
Fálkanum að hefja innflutning á
hinum sænsku Caprice-skifum
Rama þarsem Bobo Stenson
slær slaghörpuna, Palle Daniel-
son bassann, Bengt Berger
trommurnar og Lennart Aberg
blæs í saxinn. Trombónuvirtú-
ósinn Eje Thelin, sem hingað
kom 1974 með hljómsveit sina, á
þarna skifu svo og Frederik
Norén. Það er létt sveiflan i þvi
sem Rigskonserter gefa út. Það
er ekki svo oft að norrænn djass
er á boðstólum hérlendis.
Á þessum skifum má finna
margt það besta i sænskum
djassi um þessar mundir ss.
hina ágætu hljómsveit Rene
bandi einsog allir muna sem
hlustuðu á þá á Hótel Sögu i
fyrravor. Þarna er lika skifa
með meistaratrompet framm-
úrstefnunnar Don Cherry sem
væntanlegur er hingað næsta
vetur og leika sænskir sem út-
SONGS
Steve DobrogoszTrio
lendir með kappanum. Bernt
Rosengren á eina stórsveitar-
skifu þarsem danskameriskir
vinir okkar koma við sögu: Hor-
ace Parlan og Doug Raney.
Þarna er margt að finna og
kúlistarnir með Þóri Guð-
mundssyni i fararbroddi geta
nælt sér i Jazz fran det svenska
70-talct, þarsem finna má hina
svölustu þeirra svölu: Lars
Gullin og Arne Domerus.
Pétur Island östlund kemur
nokkuð við sögu hjá Caprice og
leikur á trommur á skifu pian-
istans Steve Dobrogosz. Sá er
ameriskur, en hefur dvalið lengi
i Skandinaviu og ber tónlist
hans þess merki. Hann var upp-
hafiega klassiskur pianisti, en
hinn tæri ecmismi náði yfir-
höndinni og nú leikur hann bara
djass. Pétur var aðalhvatamað-
ur þess triós er leikur á Songs
(CAP 1232) og leikur þar á
trommurnar. Þriðji maðurinn
er bassaleikarinn Tommy John-
son. Songs hefur að geyma sjö
ópusa eftir pianistann og eru
það hin þokkafyllstu verk. Það
er þó trommuleikur Péturs sem
gefur tónlistinni lif og snilldar-
taktar hans i verkum einsog
Commons og Road Song eru há-
punktar skifunnar. Pétur er óef-
að i hópi albestu trommara
Evrópu og leitt ti) þess að vita
að við skulum ekki hafa haft
tækifæri til að heyra hann með
eigin hljómsveit hér á skerinu.
Annar pianisti á trióskifu á
Caprice. Það er Per Henrik
Wallin, einn geggjaðasti djass-
pianisti norðurálfu. Hann er Is-
lendingum að góöu kunnur,
dvaldi hér um skeið fyrir tveim-
ur árum og hélt þrenna tónleika.
Þeir sem heyrðu hann sátu sem
bergnumdir undir spunanum
þar sem glæstustu Tatum-hlaup
voru i bland við pianóhark a la
Cecil Taylor. Hann er frjáls en
stendur þó föstum fótum i hefð-
inni og verður aldrei fótaskortur
þótt fingurnir æði nær stjórn-
laust um boröið. A Caprice skif-
unni: Per Henrik Wallin Trio
(CAP 1185) leika með honum
bassaleikarinn Torbjörn Hult-
crantz og trommarinn Erik
Dahlback. Hultcrantz er einn af
traustari bassaleikurum Svia og
lék ma. á fyrstu hljómplötu Al-
bert heitins Aylers svo og á
þeim frægu upptökum Bud
Powels i Gullna hringnum frá
1962. Þær skifur er Steeple
Chase sem óðast að gefa út.
Dahlback lék ma. með Rolf Er-
ickson og Red Mitchell áður en
hann gerðist fylgisveinn Wall-
ins.
Það er mikið ævintýri að
hlusta á þessa trióplötu og trúað
gæti ég að sunnudagssteikin
hans Sigmars B. sé æði frumleg
þá daga sem Wallin aðstoðar
hann við eldamennskuna.
Fimm verk eru á skifunni.
Tvc) eftir pianistann, tvö eftir
trióið svo og ein ballaða: I’m
Through With Love. Hún er
skólabókardæmi um það hvern-
ig hægt er að sætta Taylor og
Tatum i frumlegri sköpun, svo
er ekkert venjulegt hvernig
Wallin tekst að vitna i tónbók-
menntirnar án þess það stingi i
stúf við spunann. Slikt gerir
hann dexterlega!
Vonandi fáum við einhvern-
tlma tækifæri til að hlusta á
þetta frábæra trió hérlendis, en
þangað til er um að gera að
bregða tríóskifunni hans sem
oftast á fóninn.