Helgarpósturinn - 25.09.1986, Qupperneq 36

eftir Jóhönnu Sveinsdóttur
Miðaldra karlmaður óskai
geðgóða og skilningsríka
30—45 ára. Algjörum trúi
DV fyrir 17. sept., merkt
HUGLEIÐINGAR UM MAKA OG MAKALEYSI RÆTT VIÐ TVO MENN SEM HA
„Mjög geðgóð kona óskar eftir aö
kynnast gladvœrum manni á aldrin-
um 50—60 ára sem á íbúö og bíl.
Fjölbreytt áhugamál. Tilboö sendist
DV fyrir 12. maí, rnerkt ,,Geögóö“.“
„Maður um fimmtugt, léttur í
lund, einmana, í góöum efnum, vill
kynnast heiöarlegri konu. Svar
sendist DV merkt,, Heiðarlegur 937“
fyrir 10. sept."
Þetta eru tvö nýleg dœmi um aug-
lýsingar í einkamáladálki DV, en
slíkum auglýsingum hefur fariö
mjög fjölgandi á síðastliönum miss-
erum. Við œtlum nú aö reyna aö
varpa nokkru Ijósi á hvaö býr aö
baki slíkum augtýsingum, hvers
konar fólk auglýsir og eftir hverju,
og spjöllum m.a. viö tvo karlmenn
sem hafa talsveröa reynslu afþví aö
svara slíkum auglýsingum og aug-
lýsa sjálfir. En í þessu sambandi
vaknar óhjákvœmilega fyrst sú
spurning hvaöa valmöguleika
makalaust fólk hefur hér á landi til
að komast í kynni viö einstaklinga
af hinu kyninu (eöa sama kyni) sem
svipaö er ástatt fyrir.
ÉG VIL FÁ HANA
STRAX
Mörgum reynist tiltölulega auð-
velt að komast í samband við aðila
af hinu kyninu allt frá fyrstu ungl-
ingsástinni og fram að vali „lífsföru-
nautar". Aftur á móti ættu þeir hinir
sömu kannski fremur erfitt með að
lýsa hvernig það gekk fyrir sig stig
af stigi. Það er skrýtin blanda tilvilj-
ana, ytri aðstæðna og ómeðvitaðra
tilfinninga. Sumir tala hreint og
klárt um efnafræðilegt ferli! En öðr-
um er huiin ráðgáta hvernig á að
„detta niður á“ ASTINA, kynlíf eða
blíðu svona við og við...
Hér á landi hefur það ekki verið
kannað hvar kynni takast oftast
með fólki. En til að gefa einhverja
mynd verður hér vitnað í nýlega
sænska könnun í þessum efnum.
Spurt var m.a.: Hvar hittirðu núver-
andi/síðasta maka þinn? Og niður-
stöðurnar voru á þessa leið:
Á dansstað 32%
í skóla 30%
í gegnum vini og kunningja 24%
Á vinnustað 8%
Á námskeiðum 2%
Á krám eða börum 2%
Einnig var spurt: Hvernig heldurðu
að kynni takist oftast nær með
fólki? Þá litu svörin svona út:
1. Á dansstöðum
2. í gegnum vini og kunningja
3. Á vinnustað
4. í gegnum einkamálaauglýsingar.
Yngra fólk, segjum milli tvítugs og
þrítugs, gerir að öllum líkindum
meira af því en þeir sem eldri eru að
íara á skemmtistaði í leit að félags-
skap, í von um skyndikynni eða
langvarandi kynni, enda eru dans-
36 HELGARPÓSTURINN
staðir oft kallaðir „hjónabands-
markaðir" eða „kjötmarkaðir"; tal-
að er um að „kortér í þrjú gæjar“ nái
sér í „skyndibita": Eg vil fá hana
strax! Og meðan það fólk er, segj-
um, undir þrítugu er ekki talið neitt
„óeðlilegt" við það að það sé „á
lausu“ og þykja skemmtistaðirnir þá
býsna sjálfsagður vettvangur pör-
unar.
En það gefur auga leið að eftir því
sem fólk eldist þrengist „markaður-
inn“, æ fleiri gifta sig eða komast á
fast og sumum á fertugsaldri eða
þaðan af eldri þykir beinlínis pínlegt
eða lítilsvirðandi að slægja
skemmtistaðina í leit að maka eða
,,bráð“. Fleira getur komið til eins og
feimni eða hreinlega peningaleysi.
Og margt fráskilið fólk er óvant því
og hreint ekki í formi eða stuði til
þess. Hvaða möguleikar eru þá fyrir
hendi?
SÁLFRÆÐINGAR
ENGIR HJUSKAPAR-
MIÐLARAR
Ef fólk er ekki svo heppið að par-
ast til lengri eða skemmri tíma í
skóla, á vinnustað eða skemmti-
stöðum, eða í gegnum áhugamál á
borð við hestamennsku, dans eða
útivist, er ekki um auðugan garð að
gresja. Hér tíðkast ekki, eins og t.d.
í Bandaríkjunum, að vinir og kunn-
ingjar reyni að leiða saman maka-
lausa einstaklinga og verki þá sem
eins konar hjúskaparmiðlun. Hér er
líka varla hægt að tala um hverfis-
krár eins og þær þekkjast víðast
hvar í hinum vestræna heimi þar
sem er ekkert tiltökumál fyrir fólk
eitt á röltinu að líta inn og spjalla yfir
glasi. Hérlendar aðstæður eða að-
stöðuleysi öllu heldur hlýtur þó
einkum og sér í lagi að sníða konum
þröngan stakk því hér tíðkast ekki
að konur fari einar á krár eða
skemmtistaði í leit að félagsskap.
Þær eru upp til hópa þannig inn-
stilltar að þær verði að hafa félags-
skap af einhverju tæi sem skjöld
þegar þær fara út.
Einn þeirra sálfræðinga sem HP
spjallaði við sagði að ófáir veigruðu
sér við það að skilja út af þeim fé-
lagslegu tengslum sem makinn
hefur vissulega í för með sér, vildu
fremur kveljast í ómögulegu hjóna-
bandi en halda einir út á „kjötmark-
aðinn".
„En það er engin spurning um að
hér á landi er mjög stór hópur fólks
sem veit ekki hvernig það á að kom-
ast í tengsl við hitt kynið," sagði
þessi sálfræðingur. „Þetta á ekki síst
við um fráskilið fólk og nú skagar
fjöldi skilnaða á ári hátt upp í fjölda
giftinga. Það er margt fráskilið fólk
á lausu sem hefur allar forsendur til
að standa sig vel í samböndum, hef-
ur öðlast bæði reynslu og þekkingu,
og gengið í gegnum ákveðna eld-
skírn á þessu sviði, en getur ekkert
gert í málinu nema það eigi mjög
stóran kunningjahóp eða áhugamál
þar sem það er í tengslum við annað
fólk. Til okkar sálfræðinganna leita
oft bráðágætir einstaklingar sem
eru sem kjörnir hvor fyrir annan en
eru í vandræðum með að komast í
samband við hitt kynið. Við reynum
auðvitað að greiða götu þeirra en
því miður höfum við ekki umboð
hjúskaparmiðlara. Þetta fólk er oft
hrætt við einkamálaauglýsingarnar
í dagblöðunum, óttast að lenda í
einhverjum skítakarakterum."
Já, hérlendis hafa hjúskapar- eða
sambandsmiðlanir aldrei náð að
festa rótum. Þó birtist eftirfarandi
auglýsing af og til í DV:
,,Hvaö er Kontakt? Kontakt er
sambandsmiðlun sem kemur á sam-
bandi milli konu og karlmanns.
Kontakt er starfsemi sem hefur
þróast með góðum árangri í flestum
löndum. Þetta er fremur nýtt hér-
lendis, en hefur samt gefið góðan
árangur, komið á góðum samskipt-
um hjá fólki á öllum aldri. Þið sem
eruð ennþá í einmanaleikanum og
eruð hrædd við að fara út úr ein-
angruninni í leit að góðum félaga,
hafið samband hvar sem er á land-
inu. Pósthólf 8192, 128 Rvík.“
Er þetta ekki einmitt mergurinn
málsins, að rjúfa einangrun sína
með því að eignast góðan félaga?
Einn af viðmælendum HP hafði
samband við Kontakt fyrir tveimur
árum og var hann þá beðinn um að
gefa upp nafn, heimilisfang og ýms-
ar persónulegar upplýsingar og
borga þúsund krónur fyrir að kom-
ast á skrá og síðan var lofað að haft
yrði samband við hann. Um tíma
reyndi hann árangurslaust að
hringja í það símanúmer sem hon-
um var gefið upp og aldrei hefur
verið haft samband við hann. En
vonandi hafa einhverjir haft heppn-
ina með sér.
Þá hafði sami viðmælandi látið
skrá sig í Félag makalausra og
mætt á fundi og skemmtanir hjá
þeim framan af. Honum leist vel á
stofnun þess félags þar sem gert var
ráð fyrir að það myndi beita sér í
ýmsum hagsmunamálum ein-
hleypra, svo sem skattamálum. En
að hans mati er Félag makalausra
fyrir löngu orðið að eins konar
skemmtiklúbbi, fremur dauflegum,
og hefur hann því gefist upp á að
mæta á samkomur þess.
FJÁRSTUÐNINGUR
OG TILBREYTING —
GREIÐI GEGN
GREIÐA
En lítum nánar á einkamáladálk-
ana í smáauglýsingum DV. Af aug-
lýsendum eru karlmenn í talsverð-
um meirihluta og virðast á öllum
aldri, frá 17 og upp fyrir sextugt.
Engan þarf að undra að ein auglýs-
ingin er frá tveimur þrítugum sem
eru þreyttir á ballstandi og vilja
kynnast konum sem svipað er ástatt
fyrir. Ákjósanlegustu eiginleikarnir,
og þá bæði þeirra sem auglýsa og
þeirra sem auglýst er eftir, eru geð-
prýöi, skilningur, traust, reglusemi,
vinátta, barngœöi, lífsgleöi eða
glaðvœrö, svo og heiöarleiki. Þá
auglýsa sumir, bæði karlmenn og
pör, eftir tilbreytingu, konur eftir
fjárstuöningi eða hreinlega „reglu-
sömum sambúðarmanni sem á
íbúð“. Þá auglýsir ein eftir „traust-
um og heiðarlegum manni sem á
íbúð og bíl“. Þá auglýsir fólk, þó
einkum konur, greiöa gegn greiöa,
þar á meðal ung og falleg kona frá
Jamaica. Orðalag einnar auglýsing-
arinnar sker sig nokkuð úr en hún
hefur birst býsna oft í DV undanfarn-
ar vikur og hljóðar svo:
,,Ég er ungur, myndarlegur mað-
ur með góðan smekk og óska að
kynnast stúlku, 17—30 ára, sem
væri til í að borða með mér pítu á
hinum frábæra veitingastað
American Style í Skipholti. Uppl.
með mynd sendist DV, merkt „Góð-
ur matur". P.S. Ég borga."
Þá sjást af og til auglýsingar þar
sem vinur auglýsir eftir vini eða vin-
kona eftir vinkonu. Þar mun vera
um samkynhneigt fólk að ræða, en
auglýsingadeild DV hefur harðneit-
að slíku fólki um að nota orðin
hommi og lesbía þó að fréttamenn
sama blaðs geti notað þau kinnroða-
laust. Hér er á ferðinni sami tví-
skinnungurinn og hjá ríkisfjölmiðl-
unum.
Að lokum má geta þess að algengt
er að auglýsendur taki fram að þeir
séu einmana og að börn séu engin
fyrirstaöa. Og oftar en ekki er heitið
fyllsta trúnaði eða 100% þag-
mœlsku.
Hérlendis hefur engin könnun
farið fram á einkamálaauglýsingum
blaðanna enda er fjöldi þeirra eng-
an veginn sambærilegur við það
sem gerist í nágrannalöndum okkar
þar sem slíkar auglýsingar tíðkast í
nánast hverju dag- og vikublaði,
sama hvers eðlis það er. Það að
einkamálaauglýsingar skuli ekki
vera algengari hér en raun ber vitni
talar sínu máli um hversu mikið
feimnismál einmanaleikinn er. En
til fróðleiks má geta þess að nýverið
tóku félagsráðgjafarnemar við há-
skólann í Gautaborg sig til og athug-
uðu 700 einkamálaauglýsingar í
dagblöðunum þar í borg. Þá kom í
ljós að 64% þeirra sem auglýstu
voru karlmenn, flestir um þrítugt.
Langflestir eða þrír fjórðu hiutar aug-
lýsenda voru að leita sér að félaga
eða þráðu að rjúfa félagslega ein-
angrun sína. Aðeins 9% voru sér-
staklega að leita eftir kynferðislegu
sambandi, ef marka má þeirra eigið
orðalag.
PENINGALEYSI OG
BASL
En hugum nú að reynslu þeirra
tveggja viðmælenda HP sem hafa
talsvert gert af því að svara einka-
málaauglýsingum og auglýsa sjálfir.
Eðli málsins samkvæmt óskuðu
þessir menn nafnleyndar. Annar er
fjörutíu og fjögurra ára skrifstofu-
maður sem hefur aldrei kvænst né
verið í sambúð og gengið fremur illa
að stofna til langvarandi sambanda
við konur þannig að viðunandi
væri. Hann hefur oft svarað auglýs-
ingum og einu sinni auglýst sjálfur.
„Það var ekkert sérlega athygli vert
sem kom út úr því,“ segir hann.
„Fimm manneskjur svöruðu. Yfir-
leitt voru engar upplýsingar í svar-
bréfunum nema nafn og símanúm-
er. Ég hringdi í þær allar og þrjár
komu til mín til að ræða málin. En
reynsla mín af þessum svörum svo og
þeim konum sem ég hef svarað hef-
ur yfirleitt verið á þann veg að við-
komandi konur hafa átt í miklum
erfiðleikum, fjárhagslegum eða sál-
rænum. Margar höfðu nýlega geng-
ið í gegnum hjónaskilnað og sumar
virtust hafa búið við mikla einangr-
un, verið lítið út á við. Því voru fund-
irnir yfirleitt hálfvandræðalegir."
En þessi maður hefur þó stundum
lent í skammtímasamböndum sem
hófust á þennan hátt. Fyrir nokkr-
um árum „lenti" hann ,,í“ sambandi
við konu sem bjó í Breiðholti en hún
átti við drykkjuvandamál að stríða
og því gafst hann upp á því eftir fá-
einar vikur.
„Síðan svaraði ég einu sinni aug-
lýsingu frá konu sem reyndist vera
fráskilin og bjó í íbúð á vegum Fé-
lagsmálastofnunar," heldur hann
áfram. „Hún átti uppkomin börn en
átti svo von á barni. Það var allt tóm
vitleysa og vesin, peningaleysi og
basl á allan hátt. Hún átti ekki einu
sinni fyrir mat. Hún hafði dottið út
úr vinnu og sagðist hafa auglýst af
því að hún væri svo einmana. Ég fór
bara einu sinni heim til hennar og
við spjölluðum saman yfir glasi, en
mér leist ekkert á blikuna."
Þessi maður segist oft hafa drukkið
dálítið illa á árum áður og einu sinni
í fylliríi hafi hann fengið þá hug-
mynd að svara auglýsingu konu sem
bjó norður í landi. „Og það var ekk-
ert með það að á miðnætti á laugar-
dagskvöldi skellti ég mér norður
með leigubíl með fullan kassa af
brennivíni í skottinu," segir hann og
hlær. „En ég þorði ekki að banka
upp á hjá konunni fyrr en ég hafði
djammað áður úti í bæ sem aldrei
skyldi verið hafa. Þetta var allt tóm