Helgarpósturinn - 26.03.1987, Blaðsíða 4

Nú standa yfir samningavidrœður
milli Álafoss og Iðnaðardeilda Sam-
bandsins um hugsanlega samvinnu
og jafnvel samruna fyrirtœkjanna.
Bœði standa þau illa eftir harðœri í
ullariðnaðinum og er hugmyndin
með viðrœðunum að slá á áhriftap-
reksturs undanfarinna ára. Staða
Alafoss er þó sýnu verri. Fyrirtœkiö
skuldar um einn milljarð króna. Tap
síðasta árs gekk svo nœrri eiginfjár-
stöðu Álafoss að ekki má dragast
nema fáeinar vikur að auka eigið fé
fyrirtœkisins.
Staða Álafoss er orðið vont mál
fyrir eiganda fyrirtækisins, Fram-
kvœmdasjóð íslands. Á sama tíma
og það er yfirlýst stefna Fram-
kvæmdasjóðs að losa hann undan
eignaraðild að atvinnufyrirtækjum,
er nú sýnt að ekki verður komist hjá
því að sjóðurinn leggi fram 100 miíl-
jónir króna til að bæta eiginfjár-
stöðu Álafoss.
Framkvæmdasjóður er nú þegar
með 117 milljónir af eigin fé sínu
bundnar í hlutabréfum í Álafossi.
Það eru um 19% af eigin fé sjóðsins.
Þegar 100 milljónirnar bætast við
hefur Framkvæmdasjóður íslands
bundið um 35% af eigin fé sínu í
sama fyrirtækinu. Fyrirtæki sem
stendur mjög illa og skuldar um
einn milljarð króna.
Sökum þessa hefur Fram-
kvæmdasjóður verið tregur að
leggja fé til Álafoss, þrátt fyrir að
krafa þar um hafi komið frá stjórn
Álafoss fyrir nokkrum árum. Sam-
kvæmt upplýsingum Þórðar Frið-
jónssonar, formanns stjórnar Fram-
kvæmdasjóðs stóðu yfir viðræður
við nokkra aðila á síðasta ári um
f-ugsanlega sölu á Álafossi. Þær
náðu hins vegar ekki fram að ganga
og nú hefur stjórn sjóðsins snúið sér
til Sambandsins.
FRAMKVÆMDASJÖÐUR iS-
LANDS MEÐ 35% AF EIGIN FÉ
SÍNU BUNDIÐ í ÁLAFOSSI, SEM
ER Á BARMI GJALDÞROTS. FYR-
IRTÆKIÐ SKULDAR EINN MILU-
ARÐ KRÖNA. SAMNINGAR
STANDA YFIR VIÐ IÐNAÐAR-
DEILDIR SAMBANDSINS TIL ÞESS
AÐ FORÐA STÓRSLYSI. SAM-
BANDSMENN DRAGA AÐ SÉR
HENDUR ÞEGAR RAUNVERULEG
STAÐA ÁLAFOSS LIGGUR FYRIR.
FRAMKVÆMDASJÓÐUR SIT-
UR í SÚPUNNI.
Samkvæmt heimildum Helgar-
póstsins voru það einkum fjárfest-
ingarlánasjóðir iðnaðarins, Iðn-
lánasjóður og Iðnþróunarsjóður,
sem voru inní myndinni á síðasta
ári. Þeir eiga töluverðra hagsmuna
að gæta, þar sem skuldbindingar
Álafoss við þá nema um 200 milljón-
um króna. Þrátt fyrir þessa hags-
muni treystu sjóðirnir sér ekki til að
leggja meira fé til fyrirtækisins.
Samkvæmt heimildum Helgar-
póstsins kemst Framkvæmdasjóður
ekki hjájsví að leggja fram 100 millj-
ónir til Álafoss, hvers svo sem niður-
staðan verður í viðræðunum við
Iðnaðardeildina. Stjórnarmenn í
Álafoss ganga reyndar út frá því
sem vísu að þetta framlag komi til á
næstu vikum. Guðmundur B. Ólafs-
son, forstöðumaður sjóðsins, sagði í
samtali við Helgarpóstinn að þetta
framlag hefði verið til umræðu í
sjóðnum allt síðasta ár, en engin
ákvörðun hefði enn verið tekin.
Þórður Friðjónsson vildi heldur
ekki segja af eða á með þetta. Annar
stjórnarmaður Framkvæmdasjóðs,
Sigurgeir Jónsson, varðist allra
frétta, en sagðist ekki vilja draga dul
á að hér væri um mjög slæmt mál að
ræða.
Orsökin fyrir slæmri stöðu Ála-
foss er margþætt, eins og gefur að
skilja. Undanfarin þrjú ár hafa verið
ullariðnaðinum erfið í skauti. Mjög
mikill samdráttur hefur orðið í sölu
á hefðbundnum íslenskum ullar-
fatnaði á Vesturlöndum. Samhliða
því hefur dollarinn lækkað og tekjur
ullariðnaðarins á Ameríkumarkaði
því lækkað meir í krónutölu en sem
nemur samdrætti í sölu. Ofan á
þetta bætist að Rússlandsmarkaður
hefur verið ótryggur; árið 1984 voru
ullarvörur seldar þangað fyrir 4
milljónir doliara, en árið 1985 féll
salan niður í 1 milljón dollara. Fall
Bandaríkjadollars hefur einnig
dregið úr raungildi viðskiptanna við
Sovétríkin.
Innanlands hefur þróunin einnig
verið óhagstæð. Verðbólga hefur
haldist í tugum prósenta og kostn-
aður við framleiðsluna því aukist á
sama tíma og minna fæst fyrir hana
á erlendum mörkuðum.
Ein skýringanna á slæmri stöðu
Álafoss er ekki einungis að finna í
aðstöðu ullariðnaðarins sem heild-
ar. í lok góðæristímans fyrir þremur
árum stóðu Álafossmenn í umfangs-
miklum fjárfestingum, sem fjár-
magnaðar voru að öllu leyti fyrir
lánsfé. Keyptar voru til landsins
stórvirkar tætingsvélar og stórhýsi
var reist fyrir söludeild og birgða-
geymslu. Þeir aðilar innan ullariðn-
aðarins sem Helgarpósturinn ræddi
við töldu að ef ekki hefði komið til
ótímabærra fjárfestinga væri staða
fyrirtækisins mun betri í dag.
Samkvæmt milliuppgjöri frá 30.
september voru skuldir Álafoss
orðnar 935 milljónir króna. Þar af
voru skammtímaskuldir rúmar 737
milljónir króna. Fjármagnskostnað-
ur fyrirtækisins var því óheyrilegur
og greiðslustaðan slæm. Þegar þessi
staða lá fyrir tók Framkvæmdasjóð-
ur erlent lán og endurlánaði Álafoss
120 milljónir króna til að greiða nið-
ur skammtímaskuldirnar, Önnur
fyrirtæki í ullariðnaðinum fengu á
sama tíma skuldbreytingalán, en
minni að vöxtum.
Auk þessarar lánveitingar hefur
Framkvæmdasjóður veitt Álafossi
fyrirgreiðslu til skamms tíma. Þá
keypti sjóðurinn húseign fyrirtækis-
ins að Vesturgötu 2 á síðasta ári og
greiddi fyrir hana 35 milljónir
króna. Ef þetta hús er tekið inn í
myndina og skuldbreytingalánið frá
í haust, er Framkvæmdasjóður með
60% af eigin fé sínu bundið í Ála-
fossi, eða vegna erfiðleika fyrirtæk-
isins. Samkomulag mun hafa verið
gert um að Álafoss keypti húsið aft-
ur af sjóðnum þegar betur áraði.
Ekki iiggur enn fyrir hversu mikið
tap varð á rekstri Álafoss á síðasta
ári. Lokauppgjör liggur enn ekki
fyrir en samkvæmt upplýsingum
Benedikts Antonssonar, stjórnarfor-
manns fyrirtækisins, bendir allt til
þess að tapið verði ekki undir 50
milljónum króna. Tap ársins 1985
var 9,5 milljónir króna.
Álafoss mætir því ekki með sterka
stöðu til samningaviðræðna við
Sambandið. Þrátt fyrir að kreppan í
ullariðnaðinum hafi leikið Iðnaðar-
deildirnar grátt, er staða þeirra ekki
jafn slæm og Álafoss. í því sambandi
má benda á að skuldir Iðnaðardeild-
anna eru meira en helmingi minni
en skuldir Álafoss. Helgarpósturinn
hefur heimildir fyrir því að í þessum
viðræðum meti Álafossmenn fyrir-
tækið á 50 milljónir króna. Það telja
aðrir, sem til þekkja, hins vegar of
hátt mat.
Stjórnarmenn í Álafoss binda
miklar vonir við þessar viðræður og
vonast jafnvel til að þær leiði til
samruna fyrirtækjanna. Samkvæmt
heimildum Helgarpóstsins eru litlar
líkur á að af því verði. Sambands-
menn meti stöðuna svo að slæm
staða Álafoss muni á skömmum
tíma éta upp þann akk sem í sam-
einingunni væri fólginn. Og því fer
fjarri að Sambandið ætli sér að
fórna sér við að bjarga Fram-
kvæmdasjóði og „huldufyrirtæki"
hans úr vondum málum.
Jón Sigurðsson, forstjóri Iðnaðar-
deilda Sambandsins, vildi lítið tjá sig
um málið þegar Helgarpósturinn
innti hann eftir gangi viðræðnanna.
Hann staðfesti að ýmiss konar sam-
vinna væri inni í myndinni, til dæm-
is varðandi ullarkaup og ullarþvott.
„Það er eitt form hugsanlegrar sam-
vinnu," sagði Jón og bætti við: „Svo
er hægt að hugsa sér þetta víðtæk-
ara á ýmsan máta, eða þá að þetta
verði ekki neitt.“
Ingjaldur Hannibalsson, nýráð-
inn forstjóri Álafoss, sagðist í sam-
tali við blaðið binda vonir við sam-
vinnu á Austur-Evrópumarkaðinum
og einstökum framleiðsluþáttum,
auk þeirra sem Jón minntist á.
Ingjaldur sagðist hins vegar vera
vantrúaður á að til samruna kæmi í
kjölfar þessara viðræðna.
Það virðist því allt benda til þess
að Framkvæmdasjóði takist ekki að
koma Álafossi yfir á Sambandið.
Álafoss er búinn að bíta sig fastan í
sjóðinn og lítil von til þess að fyrir-
tækið losi takið í bráð. Þrátt fyrir
bjartsýnisorð forsvarsmanna Ála-
foss segja heimildamenn Helgar-
póstsins í ullariðnaðinum að því fari
fjarri að þar sé bjart framundan. Þar
sem ekki hefur tekist að selja Ála-
foss, mun fyrirtækið halda áfram að
vera baggi á Framkvæmdasjóði ís-
lands.
Vesturgata 2: Þetta hús keypti
Framkvæmdasjóður islands af
Álafossi á síðasta ári á 35 millj-
ónir króna. Verslun Álafoss er
þar enn til húsa og það mun
vera samkomulagsatriði að Ála-
foss geti keypt húsið aftur þeg-
ar betur árar.
4 HELGARPÓSTURINN
eftir Guhnar Smára Egilsson myndir Jim Smart